TÓM TẮT: Bổ sung nhân tạo (BSNT) là một trong những giải pháp hữu hiệu nhất hiện

nay để cải thiện sự cạn kiệt tài nguyên nước dưới đất. Để thiết kế và vận hành hệ thống BSNT

cần có những những phương pháp tính toán có độ tin cậy cao, một trong những phương pháp

được áp dụng phổ biến trên thế giới đó là phương pháp mô hình.

1. VẤN ĐỀ BỔ SUNG NHÂN TẠO

BSNT phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau, trên thế giới BSNT nước dưới đất đã được

áp dụng rộng rãi nhiều nơi. Chỉ riêng ở Hoa Kỳ, việc sử dụng nước ngầm cho tưới tăng lên đã

đưa đến việc tham gia của Cục Địa chất Hoa Kỳ (USGS) vào các nghiên cứu BSNT ở các bang

Kansas, Nebraska, Colorado, nam Dakota, bắc Dakota . USGS đã nghiên cứu BSNT cho các

tầng chứa nước alluvi trong các bang vùng bao gồm việc nghiên cứu các dự án khả thi và lập

mô hình cho BSNT đối với các tầng chứa nước alluvi ở lưu vực South Platte River, Colorado

(Burns, 1980; 1984) và cho các tầng chứa nước alluvi trong vùng South Dakota (Koch, 1984;

Emmons, 1987). Hiện nay sự quan tâm về BSNT trong vùng vẫn được tiếp tục.

Nhìn chung, BSNT là giải pháp hữu hiệu để cải thiện việc suy thoái trữ lượng của các tầng

chứa nước đang bị khai thác mãnh liệt. Việc phục hồi trữ lượng triệt để cho tầng chứa nước thì

vô cùng khó khăn và người ta thường chỉ phục hồi một phần hoặc giảm thiểu tốc độ suy thoái

đang xảy ra nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên này và môi trường nước dưới đất.

Để thực hiện BSNT tạo cần thiết phải có những công cụ tính toán tin cậy phục vụ cho việc

thiết kế. Các phương pháp tính toán giải tích theo truyền thống thường gặp nhiều khó khăn, đặc

biệt trong vùng có nhiều giếng khoan đang hoạt động. Phương pháp mô hình hiện đang được sử

dụng nhiều nơi vì tính ưu việt nhiều mặt của nó. Một mô hình dòng chảy NDĐ tốt được xây

dựng từ những dữ liệu tin cậy cho phép thực hiện việc tính toán này rất thuận lợi.

Tầng chứa nước Pliocen thượng hiện đang được khai thác rất nhiều ở TPHCM và các vùng

chung quanh. Mực nước hiện nay tại nhiều nơi hạ xuống khá sâu, đặc biệt là ở nội thành

TPHCM (xem hình 2).

Để cải thiện tốc độ hạ thấp mực nước như hiện nay trong vùng cần thiết phải có biện pháp

hiệu quả. Trong phạm vi bài báo này sẽ giới thiệu một công cụ tính toán rất hữu hiệu để hỗ trợ

cho công việc tính toán toán thiết kế BSNT.

2. BÀI TOÁN BSNT

2.1.Mục tiêu

Từ một mô hình dòng chảy nước dưới đất (MHDCNDĐ) đã có , tính toán BSNT cho

tầng chứa nước Pliocen thượng bằng ép nước trong lỗ khoan.

Science & Technology Development, Vol 10, No.02 - 2007

Trang 68

2.2.Nhiệm vụ

Chọn vị trí bãi giếng BSNT

Bãi giếng được bố trí theo đường thẳng kéo dài theo hướng Đông Đông Bắc - Tây Tây

Nam qua trung tâm hai bãi giếng khai thác của Nhà máy nước ngầm Gò Vấp và Nhà máy nước

ngầm Hóc Môn (đỉnh phân thuỷ mực nước của hai bãi giếng). Bắt đầu từ cầu Bình Phước đến

khu công nghiệp Tân Bình, bao gồm 40 giếng với khoảng cách trung bình 300m và lưu lượng

mỗi giếng là 5.000m3/ngày.

Mục đích và nhiệm vụ của hành lang BSBT dự kiến:

- Bổ sung cho tầng chứa nước Pliocen thượng lượng nước 200.000m3/ngày.

- Bổ cập cho khu vực khai thác tập trung Hóc Môn và Gò Vấp