TÓM TẮT ĐỀ TÀI

Lý do nghiên cứu:

Có khi nào bạn tự hỏi tại sao nhiều người lại tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán

thay vì đầu tư vào sản xuất kinh doanh, vàng vật chất, ngoại tệ hay gửi tiền tiết kiệm để làm giàu

hay không? Yếu tố hấp dẫn nào của thị trường khiến mọi người hành động như vậy? Câu trả lời

dễ thấy chính là tỷ suất sinh lợi cao (so với các hình thức khác) và có thể dự đoán được, thể hiện

qua phương pháp phân tích kỹ thuật và phân tích cơ bản được sử dụng rộng rãi trong thị trường

chứng khoán HOSE. Thế nhưng càng nhiều người tham gia vào thị trường, khi đó nỗ lực của

những nhà đầu tư có tự triệt tiêu tỷ suất sinh lợi dự báo được này hay không? Một lý thuyết góp

phần giải thích cho sự tự triệt tiêu này là lý thuyết thị trường hiệu quả - cho biết giá cả chứng

khoán phản ánh mọi thông tin và giá cả biến động ngẫu nhiên. Nhiều bằng chứng trên thế giới

cho biết có sự tồn tại lẫn không tồn tại tính hiệu quả về mặt thông tin của thị trường. Vậy Việt

Nam - thị trường chứng khoán mới trải qua gần 10 năm hoạt động có thực sự hiệu quả hay không

và mức độ hiệu quả này như thế nào? Hiện nay, chưa có bài viết hoàn chỉnh nào đi sâu vào vấn

đề này, khi mà mỗi bài nghiên cứu trước đây về thị trường chứng khoán HOSE và HASTC đều

trình bày mỗi khía cạnh khác nhau của vấn đề. Do đó, bài viết này ra đời nhằm mục đích giúp ta

có cái nhìn hoàn thiện hơn về thị trường chứng khoán Việt Nam, tiêu biểu là HOSE và các chứng

khoán tiêu biểu.

Mục tiêu nghiên cứu:

Bài viết này nhằm mục tiêu xem xét các mức độ hiệu quả về mặt thông tin của thị trường

HOSE và các bất thường trên thị trường, đồng thời giải thích cho sự không hiệu quả này bằng lý

thuyết tài chính hành vi khi mà lý thuyết thị trường hiệu quả không thể giải thích được.

Phương pháp nghiên cứu:

Phép định lượng được sử dụng nhằm kiểm định mức độ hiệu quả của thị trường, bao gồm

kiểm định nghiệm đơn vị, kiểm định hệ số tương quan, kiểm định phương sai, kiểm định sự tồn

tại các hiệu ứng bất thường bằng việc xây dựng mô hình hồi quy, mô hình GARCH và các dạng

mở rộng của nó, đồng thời ứng dụng lý thuyết tài chính hành vi để giải thích.

Nội dung nghiên cứu:

Chương 1: Các kết quả gần đây về sự hiệu quả của thị trường

Đưa ra lý thuyết tổng quát về thị trường hiệu quả và các bằng chứng trên thế giới chứng

minh cho sự tồn tại tính chất này của thị trường

Chương 2: Thực tiễn về thị trường hiệu quả về mặt thông tin ở Việt Nam

Nêu lên phương pháp đo lường và kết quả thực tế của thị trường chứng khoán HOSE và

các chứng khoán tiêu biểu là VNM và FPT, thông qua các kiểm định được sử dụng rộng rãi trên

thế giới đối với tính hiệu quả dạng yếu và và dạng vừa của thị trường, đồng thời kiểm tra sự tồn

tại của hiệu ứng tháng Một và hiệu ứng theo tuần.

Chương 3: Những giải thích cho sự không hiệu quả của thị trường

Nêu lên lý thuyết giải thích cho sự không hiệu quả của thị trường và ứng dụng của lý

thuyết đó để diễn giải cho thực tế ở Việt Nam, cụ thể là phần bù rủi ro trong tỷ suất sinh lợi, sự

biến động mạnh trong tỷ suất sinh lợi, vấn đề của quỹ đóng, hiệu ứng tháng Một, hiệu ứng theo

tuần và cơn sốt giá chứng khoán, từ đó nêu lên các biện pháp đang được thực hiện lẫn những gợi

ý đối với các nhà làm chính sách.

Đóng góp của đề tài:

Ứng dụng các kiểm định được sử dụng trên thế giới và lời giải thích từ lý thuyết tài chính

hành vi, bài viết giúp các nhà đầu tư và các nhà làm chính sách có cái nhìn cụ thể hơn về tính

hiệu quả thực sự về mặt thông tin của thị trường, từ đó mang lại những cảm xúc khác nhau cho

họ. Đối với nhà đầu tư, sự không hiệu quả cho biết phân tích kỹ thuật hay thông tin nội gián giúp

họ kiếm được lợi nhuận một cách dễ dàng và nhanh chóng. Đối với các nhà làm chính sách, đây

là bài toán khó bởi sự không hiệu quả này gây ra các hiệu ứng tiêu cực đến thị trường chứng

khoán và nền kinh tế, đòi hỏi các biện pháp làm tăng tính hiệu quả này.

Hướng phát triển của đề tài:

Trong tương lai, các phương pháp định lượng mới nhằm xem xét sự hạn chế trong việc

kiểm định thị trường hiệu quả chẳng hạn như thay thế mô hình CAPM trong kiểm định tính hiệu

quả vừa, kiểm định tính chất cuối cùng đối với tính hiệu quả yếu. Ngoài ra, các lời giải thích dựa

trên tài chính hành vi sẽ được hoàn thiện hơn về mặt lý luận nhằm trả lời thoả đáng cho toàn bộ

các vấn đề chứ không phải chỉ giải thích cho mỗi vấn đề riêng lẻ.

MỤC LỤC

Lời mở đầu 1

Chương 1: Các kết quả nghiên cứu gần đây về sự hiệu quả của thị trường 3

1.1 Bằng chứng về thị trường hiệu quả dạng yếu 3

1.2 Bằng chứng về sự bất thường của thị trường .4

1.2.1 Hiệu ứng theo tuần 4

1.2.2 Hiệu ứng theo tháng 5

1.3 Bằng chứng về thị trường hiệu quả dạng vừa 5

Chương 2: Thực tiễn về thị trường hiệu quả ở Việt Nam 6

2.1 Phương pháp đo lường .6

2.1.1 Kiểm định nghiệm đơn vị .7

2.1.2 Kiểm định hệ số tương quan .8

2.1.3 Kiểm định phương sai .10

2.1.4 Kiểm định phương sai có điều kiện 10

2.1.5 Kiểm định các hiệu ứng bất thường 12

2.1.6 Dữ liệu nghiên cứu 14

2.2 Kết quả thực tế .15

2.2.1 Kiểm định tính hiệu quả yếu .15

2.2.1.1 Kiểm định nghiệm đơn vị 15

2.2.1.2 Kiểm định hệ số tương quan 16

2.2.1.3 Kiểm định phương sai 17

2.2.1.4 Kiểm định phương sai có điều kiện .18

2.2.2 Kiểm định các hiệu ứng bất thường 20

2.2.2.1 Hiệu ứng tháng Một .20

2.2.2.2 Hiệu ứng theo tuần .21

2.2.3 Kiểm định tính hiệu quả vừa .22

2.2.3.1 Công bố lợi nhuận 22

2.2.3.2 Công bố mua cổ phiếu quỹ 23

Chương 3: Những giải thích cho sự không hiệu quả của thị trường .25

3.1 Giới hạn kinh doanh chênh lệch giá .25

3.2 Tâm lý hành vi .27

3.2.1 Niềm tin 27

3.2.2 Sở thích .29

3.2.3 Tâm lý bầy đàn 31

3.3 Ứng dụng giải thích trong thực tế 34

3.3.1 Phần bù rủi ro trong tssl 34

3.3.2 Tính biến động mạnh trong tssl 35

3.3.3 Vấn đề với quỹ đóng .36

3.3.4 Hiệu ứng tháng Giêng và hiệu ứng theo tuần .38

3.3.4.1 Hiệu ứng tháng Giêng 38

3.3.4.2 Hiệu ứng theo tuần .39

3.3.5 Cơn sốt giá chứng khoán 41

3.3.6 Biện pháp làm tăng tính hiệu quả của thị trường .44

3.3.6.1 Minh bạch thông tin .45

3.3.6.2 Tăng tính thanh khoản .47

Kết luận .50

Tài liệu tham khảo .51

Phụ lục bảng 53

Phụ lục hình và biểu đồ . 73