MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1

DANH MỤC CÁC BẢNG 2

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ 3

MỞ ĐẦU 4

PHẦN 1 SỰ CẦN THIẾT PHẢI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI 6

I. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI 6

1. Khái niệm và đặc điểm quản lý nhà nước 6

a. Khái niệm quản lý nhà nước 6

b. Đặc điểm quản lý nhà nước 8

c. Cơ cấu hệ thống và các yếu tố tạo nên hoạt động quản lý nhà nước 9

2. Khái niệm và đặc điểm của bảo hiểm xã hội 11

a. Khái niệm về bảo hiểm xã hội 11

b. Đặc điểm của bảo hiểm xã hội 12

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động bảo hiểm xã hội 13

a. Sự phát triển của nền kinh tế 13

b. Hệ thống chính sách pháp luật của nhà nước 14

c. Người sử dụng lao động 14

d. Nhận thức của người lao động 15

4. Quản lý nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội. 15

a. Quản lý nhà nước đối với hoạt động BHXH. 15

b. Đặc điểm quản lý nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội 16

II. SỰ CẦN THIẾT PHẢI TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI 17

1. Xuất phát từ đòi hỏi của sự phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa 17

2. Xuất phát từ yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vì dân 18

3. Xuất phát từ yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực 19

III. NỘI DUNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI 19

1. Nhà nước ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội 19

2. Tổ chức và hoàn thiện bộ máy thực hiện bảo hiểm xã hội 21

3. Nhà nước tổ chức quản lý hoạt động bảo hiểm xã hội 21

a. Xây dựng chiến lược, chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội. 21

b. Thực hiện áp dụng hệ thống các biện pháp nhằm quản lý hoạt động BHXH 23

4. Nhà nước thực hiện thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH; Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về BHXH 25

5. Công cụ quản lý nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội 26

IV. KINH NGHIỆM VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI 27

PHẦN 2 ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI Ở VIỆT NAM 29

I. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH CỦA BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM. 29

II. XÁC ĐỊNH CÁC CHỦ THỂ VÀ KHÁCH THỂ TRONG QUẢN LÝ BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM 32

1. Chủ thể quản lý nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội 32

2. Đối tượng quản lý trong bảo hiểm xã hội 35

III. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI 36

1. Thực trạng ban hành văn bản quy phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội. 36

2. Thực trạng tổ chức quản lý và thực hiện chính sách của nhà nước đối với hoạt động bảo hiểm xã hội trong những năm qua 40

a. Quản lý và ngày càng mở rộng đối tượng áp dụng: Đối tượng áp dụng được quy định ở điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 41

b. Quản lý và phát triển Quỹ bảo hiểm xã hội 44

3. Thực trạng thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH; Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về BHXH. 51

4. Hệ thống tổ chức quản lý nhà nước về bảo hiểm xã hội 52

PHẦN 3 GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM 57

I. QUAN ĐIỂM VỀ ĐỔI MỚI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BẢO HIỂM XÃ HỘI VIỆT NAM 57

1. Nhận thức về vai trò quản lý nhà nước đối với hoạt động BHXH, quản lý phát triển BHXH 58

2. Đổi mới và hoàn thiện các quy định của pháp luật về quản lý hoạt động BHXH, hoàn thiện mô hình tổ chức bên trong của BHXH Việt Nam trên cơ sở đảm bảo tính kế thừa và phát triển, đồng thời tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm của các nước trong khu vực và thế giới. 59

3. Quản lý chặt chẽ nhằm bảo toàn và phát triển quỹ BHXH trong khuôn khổ pháp luật và rủi ro nhỏ nhất. Đảm bảo quỹ luôn tăng trưởng và làm yên lòng người tham gia BHXH. 59

4. Thực hiện quản lý chặt chẽ các chế độ BHXH bắt buộc theo quy định của Luật BHXH, triển khai kịp thời và quản lý có hiệu quả chế độ BHXH thất nghiệp, chế độ BHXH tự nguyện. 59

II. KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BHXH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 59

1. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đối với BHXH bắt buộc đồng thời xây dựng và hoàn thiện Luật BHXH Thất nghiệp và BHXH Tự nguyện. 59

2. Tiếp tục mở rộng và tăng cường quản lý có hiệu quả đối tượng tham gia BHXH trong thời gian tới. 60

3. Tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động quản lý và phát triển quỹ BHXH 61

a. Hoàn thiện quy trình quản lý thu BHXH phù hợp với từng loại đối tượng tham gia BHXH. 62

b. Nâng cao hiệu quả công tác cấp, quản lý và sử dụng sổ BHXH 63

c. Tăng cường công tác quản lý chi BHXH 64

d. Tăng cường phát triển quỹ BHXH 64

4. Hoàn thiện tổ chưc bộ máy, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác BHXH, công tác quản lý và theo dõi hoạt động BHXH ở cơ sở. 65

5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra, kiểm tra và sử lý vi phạm Luật BHXH. 66

6. Ứng dụng công nghệ tin học trong quản lý. 67

KẾT LUẬN 69

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 70