Tác động của chính sách quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá hối đoái đến thị trường ngoại hối Việt Nam - Thực trạng và khuyến nghị

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Mục lục

Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt

Danh mục các bảng, đồ thị, hình vẽ

Phần mở đầu

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ

CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI .

1.1 Tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái

.1

1.1.1 Tỷ giá hối đoái .

1.1.1.1 Khái niệm .

1.1.1.2 Cơ sở hình thành tỷ giá hối đoái .3

1.1.1.3 Phân loại tỷ giá hối đoái .

1.1.2 Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái 6

1.1.3 Chính sách tỷ giá hối đoái .

1.1.3.1 Khái niệm chính sách tỷ giá hối đoái .

1.1.3.2 Nội dung của chính sách tỷ giá hối đoái . .8

1.1.3.3 Chính sách tỷ giá hối đoái với các chính sách kinh tế, tài

chính và tiền tệ .

1.1.3.4 Các quan điểm xây dựng chính sách tỷ giá hối đoái 10

1.1.3.5 Các loại hình tỷ giá hối đoái .

1.1.3.5.1 Cơ chế tỷ giá hối đoái cố định . 12

1.1.3.5.2 Cơ chế tỷ giá hối đoái thả nổi .

1.1.3.5.3 Cơ chế tỷ giá hối đoái linh hoạt .

1.2 Ngoại hối và thị trường ngoại hối .

1.2.1 Khái niệm về ngoại hối và thị trường ngoại hối .

1.2.1.1 Khái niệm về ngoại hối .

1.2.1.2 Thị trường ngoại hối .

1.2.1.2.1 Khái niệm .

1.2.1.2.2 Đặc điểm của thị trường ngoại hối 17

1.2.1.2.3 Sự cần thiết của thị trường ngoại hối 18

1.2.1.2.4 Lịch sử hình thành thị trường

hối . .18

1.2.1.2.5 Các chủ thể tham gia thị trường ngoại hối .

1.2.1.2.6 Những ưu điểm khi giao dịch trong thị trường ngoại hối .22

1.2.2 Các nghiệp vụ cơ bản của thị trường ngoại hối .

1.2.2.1 Giao dịch giao ngay (Spot) .

1.2.2.2 Giao dịch kỳ hạn (Forward) .

1.2.2.3 Giao dịch hoán đổi tiền tệ

.23

1.2.2.4 Giao dịch tiền tệ tương lai (Futures) .

1.2.2.5 Giao dịch quyền lựa chọn tiền tệ (Option)

24

1.3 Sự can thiệp của Chính phủ trong thị trường ngoại hối . 27

1.3.1 Lý do của việc can thiệp vào thị trường ngoại hối 28

1.3.2 Các phương pháp can thiệp vào thị trường ngoại hối .

1.3.2.1 Can thiệp trực tiếp .

1.3.2.2 Can thiệp gián tiếp thông qua chính sách của Chính phủ 30

1.3.2.3 Can thiệp gián tiếp qua các hàng rào của Chính phủ .31

1.4 Chính sách tỷ giá - kinh nghiệm của một số nước .

1.4.1 Chính sách tỷ giá hối đoái của NHTW Chilê .31 1.4.2 Một số cải cách trong các quy định về tỷ giá của Trung Quốc .

1.4.3 Kinh nghiệm từ cuộc khủng hoảng tài chính Đông Nam

Á . .34

1.4.4 Bài học

. . 35

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .

CHƯƠNG 2: TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NGOẠI HỐI VÀ

ĐIỀU HÀNH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THỊ TRƯỜNG NGOẠI HỐI TẠI VN . 37

2.1 Thực trạng thị trường ngoại hối Việt Nam .

2.1.1 Giai đoạn trước năm

37

2.1.1.1. Đặc điểm hoạt động ngoại hối và chính sách tỷ giá hối đoái37

2.1.1.2 Chính sách quản lý ngoại hối .

2.1.2 Giai đoạn từ 1991 đến nay .

2.1.2.1 Mô hình thị trường ngoại hối Việt Nam .

2.1.2.2 Chế độ quản lý ngoại hối từ 1991 đến nay .

2.1.2.3. Chính sách điều hành tỷ giá hối đoái từ 1991 đến nay .

2.2 Các nghiệp vụ của thị trường ngoại hối được thực hiện tại Việt Nam .

2.2.1 Giao dịch giao ngay .

2.2.2 Giao dịch kỳ hạn .

2.2.3 Giao dịch hoán đổi .

2.2.4 Giao dịch quyền lựa chọn .

2.2.5 Các giao dịch hối đoái khác .

2.3 Tác động của chính sách quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá đến thị trường

ngoại hối .

2.3.1 Tác động tích cực .

2.3.1.1 Tác động của chính sách quản lý ngoại hối .

2.3.1.1.1 Kiểm soát nguồn ngoại tệ trên thị trường .

2.3.1.1.2 Ổn định doanh số mua bán ngoại tệ .

2.3.1.1.3 Ổn định tỷ giá trên thị trường - Tạo chuyển biến mới

trên thị trường ngoại hối .

2.3.1.2 Tác động của các biện pháp điều hành tỷ giá hối đoái .

2.3.1.2.1 Tỷ giá được điều chỉnh linh hoạt hơn trên thị trường .

2.3.1.2.2 Tăng doanh số mua bán ngoại tệ trên thị trường LNH .

2.3.1.2.3 Tăng dự trữ quốc gia .

2.3.2 Hạn chế .

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ VỀ CHÍNH SÁCH

QUẢN LÝ NGOẠI HỐI VÀ ĐIỀU HÀNH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI Ở VIỆT

NAM TRONG THỜI GIAN TỚI .

3.1 Những giải pháp nhằm hạn chế những tồn tại trên thị trường ngoại hối

Việt Nam hiện nay .

3.1.1 Đổi mới cơ chế chính sách quản lý ngoại hối liên quan đến

hoàn thiện, phát triển và mở rộng thị trường ngoại hối .

3.1.2 Giải pháp khắc phục tình trạng Đô la hóa

71

3.1.3 Giải pháp đổi mới chính sách tỷ

đoái . .71

3.2 Một số khuyến nghị về cơ chế chính sách quản lý ngoại hối ở nước ta

trong thời gian tới .

3.2.1 Tự do hóa chính sách quản lý ngoại hối theo hướng hội nhập quốc

tế.73

3.2.2 Hoàn thiện công tác quản lý ngoại hối ở Việt Nam .

3.2.3 Hoàn thiện các thị trường .

3.2.4 Đổi mới chính sách về trạng thái ngoại hối của các tổ chức tín dụng .74

3.3 Khuyến nghị về giải pháp điều hành chính sách tỷ giá hối đoái ở Việt

Nam trong thời gian tới .

3.3.1Quan điểm chung 75

3.3.2 Khuyến nghị .77

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .

Kết luận

Tài liệu tham khảo

Phụ lục

PHẦN MỞ ĐẦU

I. Tính cần thiết của đề tài:

Từ sau Đại hội Đảng VI đến nay, nền kinh tế

Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng và có sự chuyển biến vượt bậc.

Tình hình kinh tế - xã hội đã có nhiều thay đổi sâu sắc và toàn diện, tốc độ tăng

trưởng kinh tế khá cao và liên tục (tăng bình quân 7,45%/năm), cơ cấu kinh tế đã

chuyển dịch mạnh mẽ, giá trị sản xuất nông nghiệp tăng khá, sản lượng lương thực

tăng liên tục hàng năm và đã chuyển từ một nước nhập khẩu gạo sang một nước

xuấtkhẩu gạo đứng hàng thứ hai trên thế giới v.v . Những thành tựu nêu trên là kết

quả của sự sáng tạo và nỗ lực vượt bậc của toàn Đảng, toàn dân ta trong công cuộc

đổi mới cơ chế quản lý nền kinh tế nước ta trong hơn 20 năm qua.

Tuy nhiên, để đảm bảo đưa đất nước ta thành một nước công nghiệp hóa, hiện

đại hóa thì thực tế còn phải hoàn thiện và đổi mới hơn nữa nhiều cơ chế chính sách

trong thời gian tới, đặc biệt là đổi mới cơ chế, chính sách về tài chính - tiền tệ,

trong đó có cơ chế quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá hối đoái. Ngoại hối và tỷ

giá hối đoái là vấn đề phức tạp và nhạy cảm, không ít nền kinh tế đã trở nên khủng

hoảng và chao đảo vì vấn đề này.

Chính sách quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá hối đoái ở nước ta trong thời

gian qua đã có nhiều đổi thay rõ rệt, đã đem lại nhiều kết quả khả quan và đóng góp

một phần không nhỏ vào việc ổn định và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, trong giai

đoạn chuyển đổi, nhiều thuộc tính và đặc trưng mới của nền kinh tế đã xuất hiện

nhưng chưa được định hình rõ ràng nên việc quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá

hối đoái trong quản lý vĩ mô ở nước ta vẫn chưa thể nói là được giải quyết thỏa

đáng, tương xứng với vị trí của nó trong hệ thống lý luận và thực tiễn. Chính vì thế,

việc nghiên cứu về thị trường ngoại hối, chính sách điều hành tỷ giá hối đoái và

những tác động của chúng đến thị trường ngoại hối Việt Nam, nghiên cứu những

chính sách điều hành tỷ giá của các nước trên thế giới, rút ra bài học kinh nghiệm để

áp dụng cho Việt Nam là việc làm rất cần thiết. Nghiên cứu về vấn đề này là một

yêu cầu cần đặt ra trong quá trình phát triển mới của đất nước, đó là quá trình hội

nhập toàn diện vào nền kinh tế thế giới.

II. Mục đích nghiên cứu: nhằm tìm hiểu rõ hơn về thực trạng thị trường

ngoại hối, quản lý ngoại hối tại Việt Nam hiện nay cũng như tác động của chính

sách điều hành tỷ giá hối đoái của Nhà nước ta đến thị trường này. Nghiên cứu bài

học kinh nghiệm về chính sách tỷ giá hối đoái của các nước khác trên thế giới, từ đó

đề xuất ra các khuyến nghị về các giải pháp điều hành chính sách tỷ giá hối đoái ở

nước ta trong thời gian tới

III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Nghiên cứu về ngoại hối, thị trường ngoại hối, các cơ chế tỷ giá hối đoái và

ảnh hưởng của các cơ chế này đến thị trường ngoại hối.

- Nghiên cứu thị trường ngoại hối tại Việt Nam cũng như những tác động của

chính sách quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá hối đoái hiện nay đến thị trường

này.

- Nghiên cứu nhằm đưa ra các giải pháp và khuyến nghị để hoàn thiện hơn

chính sách quản lý ngoại hối và chính sách điều hành tỷ giá hối đoái đang áp dụng

tại Việt Nam.

Hiện nay, Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam đang đẩy mạnh công tác hoàn

thiện lại các văn bản pháp quy về quản lý ngoại hối theo chiều hướng tự do hóa hoạt

đông ngoại hối, phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo lập nhiều công cụ giao dịch ngoại

hối cho DN và nhà đầu tư lựa chọn. Do đó, dự kiến có nhiều văn bản mới về quản

lý ngoại hối và tỷ giá sẽ được ban hành. Vì vậy, bài viết này lấy thời điểm đầu năm

2007 để phân tích. Đồng thời hiện nay trên thị trường ngoại hối, việc giao dịch chủ

yếu được thực hiện thông qua USD và ảnh hưởng của đồng USD là rất lớn đối với

mọi giao dịch hối đoái của VN, chính vì thế, tôi xin đi sâu nghiên cứu về tỷ giá

VNĐ - USD

IV. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở tổng

hợp các phương pháp nghiên cứu. Kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, phân tích, tập

hợp các ý tưởng thực tiễn tại Việt Nam, cũng như dựa trên quy luật phát triển tất

yếu khách quan của một vấn đề kinh tế xã hội để hình thành nên luận văn.

V. Bố cục của luận văn

CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI

1.1 Tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái

1.2 Ngoại hối và thị trường ngoại hối

1.3 Sự can thiệp của Chính phủ trong thị trường ngoại hối

1.4 Chính sách tỷ giá - kinh nghiệm của một số nước

CHƯƠNG 2: TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NGOẠI HỐI VÀ ĐIỂU HÀNH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THỊ TRƯỜNG NGOẠI HỐI TẠI VN

2.1 Thực trạng thị trường ngoại hối Việt Nam

2.2 Các nghiệp vụ của thị trường ngoại hối được thực hiện tại Việt Nam

2.3 Tác động của chính sách quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá đến thị trường

ngoại hối

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ VỀ CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NGOẠI HỐI VÀ ĐIỀU HÀNH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI Ở VIỆT NAM

TRONG THỜI GIAN TỚI

3.1 Những giải pháp nhằm hạn chế những tồn tại trên thị trường ngoại hối Việt Nam hiện nay

3.2 Một số khuyến nghị về cơ chế chính sách quản lý ngoại hối ở nước ta trong thời gian tới

3.3 Khuyến nghị về giải pháp điều hành chính sách tỷ giá hối đoái ở Việt Nam trong thời gian tớ