I- ĐẶT VẤN ĐỀ

Phép biện chứng là học thuyết triết học về biện chứng của thế giới. Mà biện chứng của thế giới thì bao gồm: Biện chứng khách quan (hay biện chứng của thế giới vật chất) tức là các mối liên hệ các quá trình tương tác, biến đổi, phát triển của các sự vật, hiện tượng vất chất, và biện chứng chủ quan tức là biện chứng của ý thức với tư cách phản ánh biện chứng khách quan. Do đó về mặt nguyên tắc thì biện chứng khách quan là cơ sở của biện chứng chủ quan (theo nguyên tắc chủ nghĩa duy vật). Vậy phép biện chứng duy vật được xác định là cơ sở của biện chứng ý thức.

Với tư cách là học thuyết triết học về biện chứng của thế giới, thì phép biện chứng đã có 1 lịch sử ra đời và phát triển trên 1000 năm từ thời kỳ cổ đại và đã phát triển qua 3 hình thức cũng là 3 trình độ phát triển. Dần dần đã trở thành hệ thống lý luận và phương pháp biện chứng sâu sắc. Qua mỗi 1 thời kỳ phát triển thì nó trở nên hoàn thiện hơn, và trong phép biện chứng hịên đại thì Enger đã định nghĩa: Phép biện chứng duy vật là một khoa học về các mối liên hệ phổ biến và về các quá trình phát triển của tất thảy mọi sự vất hiện tượng của giới tự nhiên, của xã hội và của tư duy.