MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU 1

CHƯƠNG I 3

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI 3

I. LÝ LUẬN CHUNG VỀ FDI 3

1. Khái niệm 3

2. Các đặc điểm của đầu tư trực tiếp nước ngoài 4

3. Các hình thức đầu tư nước ngoài ở Việt Nam 5

* Hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh (HĐHTKD) 5

* Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài 5

* Hình thức doanh nghiệp liên doanh (DNLD) 6

II. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG THU HÚT FDI 6

1. Các yếu tố khách quan. 7

1.1. Xu hướng của dòng FDI trên thế giới. 7

1.2. Động cơ, chính sách của các nhà đầu tư. 7

2. Môi trường đầu tư của nước tiếp nhận đầu tư (Các yếu tố khách quan). 8

2.1. Môi trường chính trị. 8

2.2. Các chính sách kinh tế. 8

2.3. Hệ thống luật pháp. 9

2.4. Các thủ tục hành chính 9

III. TÁC ĐỘNG CỦA FDI ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN 9

1. Tác động tích cực của FDI: 9

1.1. FDI là một trong những nguồn vốn quan trọng để bù đắp sự thiếu hụt vốn đầu tư, góp phần tạo ra sự tăng trưởng và phát triển kinh tế 10

1.2. FDI mang lại kỹ thuật công nghệ cho nước tiếp nhận đầu tư 10

1.3.FDI thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế 11

1.4. FDI góp phần phát triển nguồn nhân lực và tạo thêm nhiều việc làm mới 12

1.5. FDI làm tăng thu ngoại tệ và làm tăng nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước 13

1.6. Đầu tư trực tiếp nước ngoài thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế quốc tế 14

2. Những tác động tiêu cực 14

2.1. Ảnh hưởng tiêu cực tới nền kinh tế 14

2.1. Những ảnh hưởng về mặt chính trị - xã hội 15

IV. SỰ CẦN THIẾT CỦA VIỆC THU HÚT FDI VÀO VIỆT NAM 16

1. Việt Nam mở cửa thu hút FDI là xu hướng tất yếu của quá trình hội nhập. 16

2. Nhu cầu về vốn cho sự nghiệp CNH - HĐH ở Việt Nam rất lớn trong khi đó khả năng tích luỹ trong nước hạn hẹp. 17

3. FDI có ưu thế hơn so với các nguồn vốn đầu tư nước ngoài khác. 18

V. MỘT SỐ XU HƯỚNG VẬN ĐỘNG CỦA DÒNG FDI HIỆN NAY 19

1. Quy mô FDI không ngừng tăng lên cả về số tuyệt đối và tỷ trọng trong tổng vốn đầu tư của toàn thế giới 19

2. Cơ cấu đầu tư thay đổi theo hướng tập trung vào lĩnh vực công nghiệp chế biến và dịch vụ 20

3. Dòng FDI đang chịu sự chi phối và kiểm soát chủ yếu bởi các công ty xuyên quốc gia (TNCs) của các nước đang phát triển 21

4. Tính cạnh tranh giữa các nước đầu tư và tiếp nhận đầu tư ngày càng cao. 22

5. Ngày càng gia tăng tính không đồng đều trong phân bố và lưu chuyển FDI 23

6. Quá trình luân chuyển và các đối tác tham gia quá trình luân chuyển FDI vừa có tính quốc tế hoá cao, vừa có tính cục bộ 24

7. Tất cả các nước đều tham gia vào cả hai quá trình đầu tư và tiếp nhận đầu tư. 25

VI. KINH NGHIỆM HUY ĐỘNG VÀ SỬ DỤNG FDI CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRONG KHU VỰC VÀ TRÊN THẾ GIỚI. 26

CHƯƠNG II 30

THỰC TRẠNG THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM THỜI KỲ 1988 ĐẾN NAY 30

I. THỰC TRẠNG FDI VÀO VIỆT NAM 30

1. Quy mô và nhịp điệu đầu tư. 30

2. Về cơ cấu FDI theo đối tác đầu tư. 37

3. Về cơ cấu FDI theo vùng kinh tế. 40

4. Về cơ cấu FDI theo ngành kinh tế. 42

5. Về cơ cấu FDI theo hình thức đầu tư. 45

6. Đầu tư trực tiếp nước ngoài ở một số ngành công nghiệp mũi nhọn. 48

II. ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA FDI ĐỐI VỚI SỰ NGHIỆP CNH - HĐH Ở VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN QUA. 50

1. Những tác động tích cực. 50

1.1. FDI là nguồn vốn quan trọng, bổ sung cho vốn đầu tư phát triển 51

1.2. Nguồn vốn FDI có đóng góp tích cực và ngày càng lớn vào duy trì nhịp độ tăng trưởng cao và ổn định nền kinh tế. 52

1.3. FDI làm tăng kim ngạch xuất nhập khẩu, mở rộng nguồn thu ngân sách. 53

1.4. FDI góp phần tích cực vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế Việt Nam theo hướng CNH, HĐH. 55

1.5. FDI đã góp phần giải quyết việc làm cho người lao động, tham gia phát triển nguồn nhân lực, nâng cao sức mua trong nước. 57

1.6. FDI làm nâng cao trình độ công nghệ, tạo lập phương thức kinh doanh mới, góp phần làm cho nền kinh tế nước ta chuyển biến tích cực. 58

2. Những tác động tiêu cực và vấn đề còn tồn tại. 58

2.1. Nguồn vốn FDI vào Việt Nam khá lớn, nhưng hình thức thu hút vốn chưa phong phú, tỷ lệ thực hiện vốn chưa cao, khả năng góp vốn của Việt Nam còn nhiều hạn chế. 59

2.2. Hiệu quả đã xuất hiện những bất hợp lý về cơ cấu đầu tư từ nguồn vốn FDI, chủ yếu bắt nguồn từ sự yếu kém trong công tác quy hoạch. 60

2.3. Việc tiếp thu và sử dụng công nghệ, thiết bị máy móc nước ngoài còn nhiều hạn chế, chưa góp phần vào hiện đại hoá nền kinh tế. 61

2.4. Khu vực có vốn FDI chưa phát huy được tiềm năng và thế mạnh về xuất khẩu, tỷ lệ đóng góp vào ngân sách còn hạn chế. 62

2.5. Đầu tư trực tiếp nước ngoài với vấn đề lao động, việc làm. 63

2.6. Luồng vốn FDI vào Việt Nam gia tăng qua các năm, nhưng từ năm 1997 đến nay luồng vốn suy giảm rõ rệt. 64

2.7. Thâm hụt cán cân thanh toán quốc tế (CCTTQT) 65

2.7.1. Ảnh hưởng của FDI đến tỷ giá hối đoái và các cán cân Thương mại. 65

2.7.2. Ảnh hưởng xấu đến cán cân vốn. 68

3. Nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động FDI. 68

3.1. Các nguyên nhân khách quan. 68

3.2. Các nguyên nhân chủ quan. 69

CHƯƠNG III 72

PHƯƠNG HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO KHẢ NĂNG THU HÚT FDI PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI 72

I. MỤC TIÊU VÀ PHƯƠNG HƯỚNG THU HÚT FDI TRONG KẾ HOẠCH 5 NĂM 2001 - 2005 72

1. Các mục tiêu chủ yếu về tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2001 - 2005 72

2. Phương hướng thu hút FDI trong thời gian tới: 73

II. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO KHẢ NĂNG THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM. 74

1. Đảm bảo môi trường chính trị, xã hội ổn định cho hoạt động thu hút FDI 74

2. Xây dựng quy hoạch chiến lược thu hút FDI, đổi mới và đẩy mạnh công tác vận động, xúc tiến đầu tư 75

2.1. Xây dựng quy hoạch chiến lược thu hút FDI 75

2.2. Đổi mới và đẩy mạnh công tác vận động và xúc tiến đầu tư 76

3. Xây dựng hệ thống pháp luật hoàn thiện, đổi mới cơ chế chính sách 77

4. Xây dựng và nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật 79

5. Nâng cao năng lực quản lý, điều hành của bộ máy quản lý nhà nước 80

6. Chú trọng công tác cán bộ và đào tạo công nhân kỹ thuật cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài 81

KẾT LUẬN 83