Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam,từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng xã hội chủ nghĩa,là kết quả của sự vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Marx-Lenin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam,đồng thời là sự kết tinh tinh hoa dân tộc và trí tuệ thời đại nhằm giải phóng dân tộc,giải phóng giai cấp và giải phóng con người.

Vấn đề dân tộc là một trong những vấn đề then chốt của hệ thống quan điểm đó.Theo Lê nin,cùng với sự ra đời của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa là sự ra đời của Nhà nước tư bản chủ nghĩa,khi tư bản chủ nghĩa phát triển thành chủ nghĩa đế quốc thì xuất hiện vấn đề dân tộc thuộc địa.Dân tộc thuộc địa có hai xu hướng phát triển:sự thức tỉnh ý thức dân tộc từ đó dẫn đến việc thành lập các quốc gia dân tộc độc lập và với việc phát triển của lực lượng sản xuất dẫn đến việc phát huy hàng rào ngăn cách giữa các dân tộc,hai xu hướng này phát triển trái ngược nhau cùng với sự phát triển của tư bản chủ nghĩa làm cho mâu thuẫn dân tộc ngày càng tăng lên,chỉ có dưới chủ nghĩa xã hội thì mới có thể giải quyết được mâu thuẫn đó.Tiếp cận từ quyền con người,Hồ Chí Minh đã tìm hiểu và tiếp cận những nhân tố về quyền con người được nêu trong “Tuyên ngôn độc lập 1776” của nước Mỹ,”Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền 1791” của cách mạng Pháp,như quyền bình đẳng,quyền được sống,quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc.Người khẳng định “Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được”.Nhưng từ quyền con người,Hồ Chí Minh đã khái quát và nâng cao thành quyền dân tộc:”Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng,dân tộc nào cũng có quyền sống,quyền sung sướng và quyền tự do”.Khác với con đường cứu nước của ông cha,gắn độc lập dân tộc với chủ nghĩa phong kiến (cuối thế kỉ XIX),hoặc chủ nghĩa tư bản ( đầu thế kỉ XX) ,Hồ Chí Minh được kế thừa từ chủ nghĩa Mác-Lênin đã xác định độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa xã hội.Đó là con đường đúng đắn và đã được chứng minh trong suốt quá trình cách mạng cũng như hiện nay.