MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Qua hơn 20 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc xây dựng và phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa có sự điều tiết của nhà nước. Yêu cầu đổi mới về kinh tế đã đòi hỏi hoạt động quản lý nhà nước nói chung và hoạt động quản lý hành chính nhà nước nói riêng phải có những thay đổi, cải cách để phù hợp với quy luật phát triển. Những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã không ngừng xây dựng và hoàn thiện các hoạt động quản lý nhà nước để đáp ứng yêu cầu đổi mới. Đặc biệt là trong thời kỳ hội nhập tạo cho Nhà nước ta nhiều yêu cầu mới, thách thức mới trong việc phát triển đất nước.

Nền kinh tế chuyển từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp chuyển sang kinh tế thị trường đã làm thay đổi nhiều trong hoạt động quản lý nhà nước . Những trì trệ và tồn đọng trong công tác quản lý theo cơ chế cũ đã được khắc phục và dần được thay thế bằng những cơ chế quản lý mới. Việc thực hiện các nguyên tắc trong quản lý hành chính cũng đạt được những thành tựu đáng kể. Vai trò lãnh đạo của Đảng ngày càng được củng cố và nâng cao thông qua việc thể hiện sự sáng suốt trong đường lối chỉ đạo và định hướng về tư tưởng cho quần chúng nhân dân. Bộ máy nhà nước ngày càng được kiện toàn, việc thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan nhà nước được tiến hành dựa trên cơ sở Hiến pháp và pháp luật.

Nền hành chính Việt Nam được tổ chức và thực hiện trên cơ sở hệ thống các nguyên tắc quản lý hành chính nhà nước, các nguyên tắc này là tư tưởng chỉ đạo, là kim chỉ nam để hoạt động quản lý hành chính nhà nước được thực hiện có hiệu quả. Trong hệ thống các nguyên tắc quản lý hành chính nhà nước, nguyên tắc quản lý ngành, chức năng kết hợp với quản lý theo địa phương là một nguyên tắc mang tính kỹ thuật của hoạt động quản lý nhưng thực sự đóng vai trò quan trọng khi nhà nước ta chú trọng chuyển đổi từ cơ chế quản lý tập trung sang cơ chế phân cấp quản lý, phát huy được thế mạnh của địa phương. Việc tạo điều kiện cho các địa phương quyền chủ động sáng tạo trong quản lý nhưng phải bảo đảm được sự phát triển một cách đồng bộ, thống nhất trong cả nước đã đòi hỏi phải có sự kết hợp trong quản lý giữa địa phương với trung ương, với cơ quan quản lý ngành.

Sự kết hợp quản lý giữa ngành với địa phương đã được thực hiện đã đạt được những thành tựu đáng kể song việc thực hiện nguyên tắc này trong thực tiễn vẫn còn nhiều bất cập và chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế của đời sống xã hội. Đó là: sự không thống nhất trong quản lý giữa các bộ ngành và địa phương; sự phối hợp kém hiệu quả trong hoạt động ban hành văn bản của các địa phương vẫn còn nhiều văn bản trái với quy định của ngành; sự không đồng bộ trong công tác thực hiện các quy định của ngành tại các địa phương ; tình trạng “mạnh ai nấy làm” hay công tác kiểm tra, giám sát thực hiện các quy định của ngành tại các địa phương cũng chưa được quan tâm đúng mức . Những hạn chế này dẫn tới hiệu quả quản lý nhà nước còn yếu kém.

Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI Đảng Cộng sản Việt Nam (Ngày 18 tháng 12 năm 1986) đã chỉ ra rằng: “ Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Nêu cao vị trí và vai trò của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp, tạo điều kiện cho các cơ quan dân cử thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn theo Hiến pháp quy định. Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa và quản lý xã hội bằng pháp luật. Phân định rành mạch nhiệm vụ, quyền hạn trách nhiệm của cơ quan nhà nước từng cấp theo nguyên tắc tập trung dân chủ, phân biệt rõ chức năng quản lý hành chính - kinh tế với quản lý sản xuất - kinh doanh, kết hợp quản lý theo ngành, chức năng với quản quản lý theo địa phương và vùng lãnh thổ ”.

Nhận thức rõ tầm quan trọng của nguyên tắc kết hợp quản lý ngành chức năng với quản lý theo địa phương trong việc xây dựng và phát triển đất nước thì việc xem xét và nghiên cứu nguyên tắc quản lý theo ngành, chức năng kết hợp với quản lý theo địa phương thực sự là cần thiết, thông qua đó, để xác định các phương hướng hoàn thiện nguyên tắc này nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển đất nước.

2. Mục đích nghiên cứu

Thông qua việc trình bày, phân tích quá trình hình thành và tổ chức thực hiện của nguyên tắc quản lý theo ngành, chức năng kết hợp với quản lý theo địa phương, khóa luận sẽ đánh giá những thành tựu và hạn chế, yếu kém của việc thực hiện nguyên tắc này trong thực tiễn quản lý hành chính hiện nay. Qua đó, khóa luận sẽ đề xuất các phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện nguyên tắc này trong điều kiện hiện nay.

3. Nội dung và phạm vi nghiên cứu của đề tài

Để nghiên cứu một cách toàn diện đề tài “Nguyên tắc quản lý ngành, chức năng kết hợp với quản lý theo địa phương”, khóa luận sẽ dựa trên cơ sở lý luận của nguyên tắc quản lý theo ngành, chức năng kết hợp với quản lý theo địa phương và thông qua tìm hiểu và phân tích thực trạng áp dụng nguyên tắc này trong thực tế quản lý hành chính hiện nay, để từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện nguyên tắc trong thực tiễn. Trong thực tế, nguyên tắc này vẫn còn bộc lộ những hạn chế nhất định, tuy nhiên trong phạm vi khóa luận này khóa luận chỉ tập trung vào một số hoạt động cụ thể đang là những điểm nóng trong quản lý hành chính và tồn tại nhiều bất cập, cụ thể là các hoạt động sau đây:

- Trong hoạt động ban hành văn bản pháp luật của chính quyền địa phương.

- Trong hoạt động triển khai thực hiện các quy định của ngành ở địa phương;

- Trong hoạt động kiểm tra giám sát thực hiện các quy định của ngành tại địa phương.

4. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nhà nước và pháp luật, quan điểm của Đảng cộng sản về vị trí, vai trò của nguyên tắc quản lý theo ngành, chức năng kết hợp với quản lý theo địa phương trong quản lý nhà nước. Đặc biệt là các quan điểm cơ bản chỉ đạo công cuộc tiếp tục xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay. Về phương pháp cụ thể luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu phổ biến như: so sánh, phân tích, tổng hợp, thống kê, hệ thống, phương pháp lịch sử

5. Kết cấu luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luân văn chia làm 3 chương:

- Chương I. Những vấn đề chung của nguyên tắc quản lý theo ngành, chức năng kết hợp với quản lý theo địa phương

- Chương II. Thực trạng áp dụng nguyên tắc

- Chương III. Nâng cao hiệu quả việc kết hợp quản lý theo ngành, chức năng kết hợp với quản lý theo địa phươn