NGHIÊN CỨU XÁC ĐỊNH HÀM LƯỢNG KẼM TRONG

MỘT SỐ LOÀI VẸM, NGHÊU VÀ SÒ VÙNG BIỂN ĐÀ

NẴNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP VON-AMPE HÒA TAN

A STUDY ON CURRENT DETERMINATION OF ZINC IN SOME KINDS OF

MUSSELS, OYSTERS AND COCKLES ALONG THE COAST OF DA NANG

CITY BY ANODIC STRIPPING VOLTAMMETRIC METHOD

SVTH : ĐOÀN THỊ THẮM

GVHD : LÊ THỊ MÙI

Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng

Tóm tắt

Xã hội ngày càng phát triển, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã và đang làm gia tăng

nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, trong đó phải kể đến hàm lượng kim loại nặng. Kết quả

phân tích hàm lượng bằng phương pháp Von-ampe hòa tan cho thấy rằng hàm lượng kẽm

trong cơ thể một số loài vẹm, nghêu và sò vung biển Đà Nẵng là đáng kể.

ABSTRACT

Our society is developing. The urbanization, industrialization and modernization are increasing

the environmental pollution, among which is the contamination caused by the release of heavy

metals. The analysis results by Anodic stripping voltammetric method showed that a

considerable content of zinc was obtained in some kinds of mussels, oysters and cockles

which were collected along the coast of Danang city.

1. Mở đầu

Nhuyễn thể hai mảnh vỏ là các nguồn thực phẩm giàu đạm và có giá trị xuất khẩu cao.

Chúng sống trong môi trường nước nên sự tích tụ kim loại nặng là điều tất yếu. Đặc biệt chúng

là chỉ thị sinh học phục vụ cho việc đánh giá mức độ ô nhiễm bởi kim loại nặng. Đà Nẵng là

thành phố phát triển nên có nhiều nhà máy, khu công nghiệp nên khó tránh khỏi khả năng gây

ô nhiễm môi trường biển. Trong bài báo này chúng tôi trình bày phương pháp và kết quả

nghiên cứu xác định hàm lượng kẽm (Zn) trong một số loài vẹm, nghêu và sò vùng biển Đà

Nẵng bằng phương pháp Von-ampe hoà tan xung vi phân (DPP) trên điện cực màng thuỷ

ngân.

2. Vật liệu và phương pháp thực nghiệm

2.1. Thiết bị, dụng cụ, hoá chất

2.1.1. Thiết bị, dụng cụ

- Máy cực phổ CPA- HH3 gắn với máy tính chuyên dụng do phòng ứng dụng máy tính

Viện Hoá học Trung Tâm Khoa Học Tự Nhiên và Công Nghệ Quốc gia chế tạo với điện cực

màng thuỷ ngân điều chế tại chỗ.

- Pipét chia độ đến 0,02ml, 0,1ml.

2.1.2. Hoá chất

Các hoá chất thuộc loại tinh khiết hoá học của Cộng hoà Pháp, Cộng hoà Đức: Zn2+

,

Cd2+

, Pb2+

, Cu2+

, HNO3, HClO4, H2O2, CH3COOH, NH4Cl, NH4OH, nước cất 2 lần.

2.2. Lấy mẫu và xử lý mẫu

Các mẫu vẹm, nghêu, sò được lấu từ nơi đánh bắt vùng biển Nam Ô và biển Thanh

Bình, đem về phòng thí nghiệm để xử lý sơ bộ. Nếu lấy mẫu ở xa phòng thí nghiệm thì phủ

bùn và bảo quản chỗ mát.

2.3. Phương pháp phân tích hóc học Trong đề tài này để phân tích hàm lượng kẽm chúng tôi sử dụng phương pháp Von-

Ampe hoà tan kết hợp với DPP trên điện cực màng thuỷ ngân điều chế tại chỗ.

3. Kết quả và thảo luận

Để lập dựng quy trình phân tích hàm lượng kẽm trong một số loài vẹm, nghêu và sò

chúng tôi tiến hành khảo sát các điều kiện tối ưu: Chất nền, các kim loại khác ảnh hưởng đến

việc xác định kẽm, các điều kiện vô cơ hoá mẫu.

3.1. Lập dựng phương pháp phân tích

Trong phưong pháp Von- ampe hoà tan kết hợp DPP, tín hiệu phân tích thu được dưới

dạng píc, píc càng cân đối độ chính xác càng cao. Trong các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ cân

đối và chiều cao của píc thì chất nền là yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất. Vì vậy, chúng tôi đã tiến

hành khảo sát một số nền thông thường như: NH4SCN, CH3COONa, CH3COONH4, (NH4Cl,

NH4OH, CH3COOH). Sau khi tìm được chất nền thích hợp chúng tôi tiến hành khảo sát nồng

độ tối ưu.

Sau đây là những điều kiện tối ưu để xác định Zn2+

bằng phương pháp Von-ampe kết

hợp với DPP.

Dung dịch nền: (NH4Cl, NH4OH, CH3COOH), Môi trường: HNO3 0,015M, Thời gian

điện phân: 120s, Thời gian nghỉ: 10s

Trong các mẫu thực luôn tồn tại đồng thời một số các kim loại nặng khác nhau, vì vậy

ảnh hưởng của các kim loại khác đến việc xác định Zn đã được nghiên cứu kỹ. Kết quả nghiên

cứu cho thấy khi xác định Zn2+

thì píc của Pb hầu như không ảnh hưởng đến píc hoà tan Zn,

khi nồng độ của Pb2+

lớn gấp hơn 10 lần nồng độ Zn2+

thì cường độ dòng có giảm chút ít. Tuy

nhiên, hàm lượng Pb trong vẹm, nghêu, sò thường rất nhỏ cho nên có thể xác định Zn khi có

mặt Pb.

Khi có mặt ion Cu2+

thì chiều cao píc hoà tan của Zn giảm mạnh đến khi nồng độ của

Cu2+

là 8ppm thì píc hoà tan của Zn hầu như biến mất. Do vậy để loại trừ ảnh hưởng của ion

Cu2+

chúng tôi thu hẹp khoảng điện hoạt từ -1,3V đến -0,8V.

Sự có mặt của Cd2+

gần như không ảnh hưởng đến píc hoà tan của Zn.

Như vậy, kết quả khảo sát cho thấy Cd, Pb không ảnh hưởng đến píc hoà tan của Zn

nhưng sự có mặt của Cu2+

lại ảnh hưởng mạnh đến píc hòa tan của Zn cho nên chúng tôi thu

hẹp khoảng điện hoạt từ -1,3V đến -0,8V.

Trên cơ sở các điều kiện tối ưu đã chọn, chúng tôi tiến hành xác định sai số thống kê

của phương pháp với 5 lần thí nghiệm. Kết quả phân tích cho thấy phương pháp có sai số nhỏ,

tức độ chính xác cao và hệ số biến động nhỏ, chứng tỏ độ lặp lại tốt