NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH THÁI CỦA QUẦN THỂ

LOÀI VOỌC CHÀ VÁ CHÂN NÂU (PYGATHRIX

NEMAEUS NEMAEUS) TRONG ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN

TẠI KHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN SƠN TRÀ THÀNH

PHỐ ĐÀ NẴNG

RESEARCH ON SOME ECOLOGICAL ASPECTS OF WILD POPULATION

OF THE RED-SHANKED DOUC LANGUR (PYGATHRIX NEMAEUS

NEMAEUS) IN SONTRA NATURAL RESERVE, DA NANG CITY

GVHD: TS. ĐINH THỊ PHưƠNG ANH

SVTH: BÙI VĂN TUẤN (05CSM1)

NGUYỄN HỒNG CHUNG (06CSM2)

NGUYỄN QUỐC HẢI (06CSM1)

HUỲNH THỊ NGUYỆT HẰNG (04CSM)

NGUYỄN THỊ HIỀN (04SM)

SV Khoa Sinh - Môi trường , Trường ĐHSP, Đại học Đà Nẵng

TÓM TẮT:

Kết quả nghiên cứu quần thể Voọc chà vá chân nâu tại khu BTTN Sơn Trà cho thấy: Vọoc

chà vá chân nâu sống chủ yếu ở sinh cảnh rừng lá rộng thường xanh mưa mùa nhiệt đới và

sinh cảnh rừng phục hồi; quần thể có 3 loại kích thước khác nhau; mật độ quần thể thay đổi

khác nhau ở các sinh cảnh và các mùa; thành phần thức ăn gồm 9 loài thực vật. Những nhân

tố ảnh hưởng đến quần thể Voọc chà vá chân nâu: làm đường, phát triển du lịch, thực vật gây

hại, thiên tai và hoạt động khai thác tài nguyên rừng.

SUMMARY:

The research results: Population of Red-shanked douc langur in SonTra Nature Reserve in Da

Nang city found mainly in the habitats which include primary montane evergreen forest and

restoration forest; the size of population has 3 types; the population density changes at

different habitals and seasonal changing; the composition of diet are about 9 plant species; the

distubances that influence to the remaining population are: wood cutting, calmus exploiting,

road buiding, tourism activities, harmful plants, calamity.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Thú Linh Trưởng (Fauna Primates) hiện có khoảng 351 loài, 65 giống, 15 họ, phân bố

ở vùng nhiệt đới châu phi, châu Á, châu Mỹ, chia 3 bộ phụ: Cu Li, Trố Mắt, Khỉ Vượn Việt

Nam ghi nhận 16 loài (25 loài và phân loài ) thuộc 3 họ: Họ Culi (Loridac); họ Khỉ

(cercopithecidae) và họ Vượn (Hylobatidac).

Trong bộ Linh trưởng loài Voọc Chà vá chân nâu (Pygathrix nemaeus nemaeus) là một

trong 3 phân loài của chi chà vá (Pygathrix nemaeus). Đây là loại thú thuộc nguồn gen quí

hiếm và đang trên con đuờng tuyệt chủng do các hoạt động phát triển của con người

Ở Việt Nam, chúng phân bố từ vĩ tuyến 190

30/

N (Nghệ An) đến 160

00/

N (Đà Nẵng).

Loài này thuộc danh mục nhóm IIB ở mức nguy cấp (EN) trong sách đỏ Việt Nam và tổ chức

bảo tồn thiên nhiên thế giới (IUCN) xếp vào danh sách các loài động vật cần được bảo vệ.

Tại Khu BTTN Sơn Trà, Thành Phố Đà Nẵng đã có những cuộc khảo sát, phát hiện về

loài Voọc Chà vá chân nâu (Pygathrix nemaeus nemaeus) của các nhà khoa học: TS. Đinh Thị

Phương Anh (1997), TS. Vũ Ngọc Thành, GS.TS. Lê Vũ Khôi, ThS. Lê Khắc Quyết (2007).

Tuy nhiên chúng tôi chưa thấy có công trình nào nghiên cứu về đặc điểm sinh thái của quần

thể Voọc chà vá chân nâu.

Nhằm góp thêm dẫn liệu về đặc điểm sinh thái và làm cơ sở cho việc bảo tồn loài.

Chúng tôi chọn đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm sinh thái của quần thể loài Voọc chà vá chân

nâu (Pygathrix nemaeus nemaeus) trong điều kiện tự nhiên tại Khu bảo tồn thiên nhiên

Sơn Trà Thành Phố Đà Nẵng’’

2. ĐỊA ĐIỂM, ĐỐI TưỢNG, THỜI GIAN VÀ PHưƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Địa điểm, đối tượng, thời gian nghiên cứu

2.1.1. Địa điểm: Khu BTTN Sơn Trà -TP Đà Nẵng với diện tích là: 4439 ha

2.1.2. Đối tượng nghiên cứu: Quần thể Voọc chà vá chân nâu (Pygathrix nemaeus

nemaeus)

2.1.3. Thời gian nghiên cứu

Từ tháng 8/2007 – 5/2008.

2.2. Phương pháp nghiên cứu

2.2.1. Phương Pháp nghiên cứu đặc điểm sinh thái học (Trần Kiên, 1978)

a. Phương pháp nghiên cứu nơi ở, phân bố quần thể

- Xây dựng, định vị tuyến nghiên cứu gồm có 7 tuyến, mỗi tuyến dài từ 2-3 km.

- Khảo sát theo tuyến, quan sát, ghi chép nhật kí, chụp ảnh, sử dụng GPS để định vị tọa

độ, sử dụng La bàn xác định hướng đi.

b. Phương pháp nghiên cứu kích thước quần thể

- Khảo sát theo tuyến, quan sát, ghi chép số liệu.

c. Phương pháp tính mật độ quần thể

- Khảo sát theo tuyến, quan sát, ghi chép số liệu.

d. Phương pháp nghiên cứu thức ăn

Quan sát, ghi chép số liệu, thu mẫu thức ăn, xử lý sơ bộ và định loại tại phòng thí

nghiệm thực vật, khoa Sinh – Môi trường ( mẫu được Th.S Nguyễn Thị Đào thẩm định).

e. Phương pháp tập tính quần thể

Phương pháp Allibitum – sampling (Almant, 1974): Phương pháp ghi chép tất cả hoạt

động của Voọc có thể quan sát được tại những thời điểm cụ thể

2.2.2. Phương pháp phỏng vấn

Đối tượng phỏng vấn: Người dân xung quanh Khu BTTN Sơn Trà, cán bộ kiểm lâm,

người đi rừng, khách du lịch.

3. KẾT QUẢ - THẢO LUẬN

3.1.Nơi sống và phân bố quần thể Voọc chà vá chân nâu tại khu BTTN Sơn Trà.

3.1.1. Nơi sống quần thể

Khu BTTN Sơn Trà có có 4 kiểu sinh cảnh:

* Sinh cảnh rừng lá rộng thường xanh mưa mùa nhiệt đới

* Sinh cảnh rừng phục hồi

* Sinh cảnh trảng cây bụi và trảng cỏ

* Sinh cảnh dân cư

Khảo sát 4 sinh cảnh ở Sơn Trà cho thấy quần thể Voọc chà vá chân nâu sinh sống chủ

yếu ở hai sinh cảnh: sinh cảnh rừng lá rộng thường xanh mưa mùa nhiệt đới (64,86 %) và sinh

cảnh rừng phục hồi (35,4 %)