Mục Lục

Nội dung Trang

Danh mục chữ viết tắt

Mở đầu 1

Chương 1. Tổng quan về thị trường cao su tự nhiên thế giới

4

1. Tình hình cung cầu, giá cả trên thị tr−ờng cao su tự nhiên thế giới 4

1.1. Tình hình thị tr−ờng cao su tự nhiên thế giới trong những năm qua 4

1.2. Tình hình sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của các n−ớc cung

cấp chính

8

1.3. Động thái giá cả 12

2. Thị tr−ờng các n−ớc nhập khẩu cao su tự nhiên chủ yếu 18

2.1. Thị tr−ờng Trung Quốc 20

2.2. Thị tr−ờng Hoa Kỳ 22

2.3.Thị tr−ờng EU 23

2.4.Thị tr−ờng Hàn Quốc 26

3. Kinh nghiệm của một số n−ớc về phát triển thị tr−ờng và xuất khẩu

cao su tự nhiên

27

3.1. Kinh nghiệm của Thái Lan 27

3.2. Kinh nghiệm của Inđônêxia

32

3.3. Kinh nghiệm của Malaixia

33

3.4. Bài học rút ra cho Việt Nam

36

Chương 2. thực trạng sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam

40

1. Thực trạng sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam

40

1.1. Thực trạng sản xuất và tiêu thụ cao su tự nhiên

40

1.2. Thực trạng xuất khẩu

43

1.3. Quản lý Nhà n−ớc đối với hoạt động xuất khẩu cao su tự nhiên

51

2. Thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang một số thị

tr−ờng

60

2.1. Thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên sang thị tr−ờng Trung Quốc

6

1

2.2. Thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên sang thị tr−ờng Hoa Kỳ 64

2.3. Thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên sang thị tr−ờng EU 66

2.4. Thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên sang thị tr−ờng Hàn Quốc 68

3. Đánh giá thực trạng xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam 69

3.1. Những kết quả đạt đ−ợc chủ yếu 69

3.2. Hạn chế và nguyên nhân 70

3.3. Những vấn đề đặt ra cần giải quyết 71

Chương 3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triểnxuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam

73

1. Triển vọng thị tr−ờng cao su tự nhiên thế giới và khả năng xuất khẩu

của Việt Nam

72

1.1. Triển vọng thị tr−ờng cao su tự nhiên thế giới 73

1.2. Khả năng sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam 78

2. Mục tiêu và quan điểm phát triển xuất khẩu cao su tự nhiên 80

2.1. Các mục tiêu tổng quát và mục tiêu cụ thể về xuất khẩu cao su tự

nhiên

80

2.2. Một số quan điểm chủ yếu nhằm phát triển xuất cao su tự nhiên của

Việt Nam

81

3. Một số giải pháp phát triển và nâng cao hiệu quả xuất khẩu cao su tự

nhiên của Việt Nam

83

3.1. Các giải pháp chung 83

3.1.1. Giải pháp về nâng cao hiệu lực quản lý Nhà n−ớc trong quy hoạch và

định h−ớng phát triển

85

3.1.2. Giải pháp về phát triển thị tr−ờng 87

3.1.3. Giải pháp về phát triển sản phẩm và đa dạng hoá sản phẩm 88

3.1.4. Giải pháp về nâng cao hiệu quả sản xuất và xuất khẩu 90

3.1.5. Giải pháp nâng cao vai trò của Hiệp hội sản xuất và xuất khẩu cao su 92

3.1.6. Giải pháp về nguồn nhân lực 93

3.2. Các giải pháp đối với một số thị tr−ờng 94

3.2.1. Thị tr−ờng Trung Quốc 94

3.2.2. Thị tr−ờng Hoa Kỳ 96

3.2.3. Thị tr−ờng EU 98

3.2.4. Thị tr−ờng Hàn Quốc 98

3.2.5. Các thị tr−ờng khác 99

Kết luận và kiến nghị 101

Tài liệu tham khảo 104

Danh Mục bảng biểu, sơ đồ, phụ lục

Bảng 1.1.Tiêu thụ cao su tự nhiên thế giới 4

Bảng 1.2. Sản l−ợng cao su tự nhiên thế giới giai đoạn 1996 -2004 9

Bảng 1.3. Xuất khẩu cao su tự nhiên thế giới 11

Bảng 1.4. Nhập khẩu cao su tự nhiên thế giới 1997 - 2004 18

Bảng 1.5. Nhập khẩu một số sản phẩm cao su tự nhiên chủ yếu 19

Bảng 1.6. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Trung Quốc theo thị tr−ờng 20

Bảng 1.7. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Trung Quốc theo nhóm hàng

năm 2003

21

Bảng 1.8. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Hoa Kỳ theo nhóm hàng

năm 2003

22

Bảng 1.9. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Pháp theo nhóm hàng năm 2003 24

Bảng 1.10. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Đức theo nhóm hàng năm

2003

24

Bảng 1.11. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Tây Ban Nha theo nhóm

hàng năm 2003

25

Bảng 1.12. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Anh theo nhóm hàng năm

2003

25

Bảng 1.13. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Italia theo nhóm hàng năm

2003

26

Bảng 1.14. Nhập khẩu cao su tự nhiên của Hàn Quốc theo nhóm hàng

năm 2003

27

Bảng 2.1. Tình hình sản xuất cao su tự nhiên của Việt Nam 40

Bảng 2.2. Tình hình xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam 44

Bảng 2.3. Xuất khẩu cao su tự nhiên trong tổng kim ngạch xuất khẩu của

Việt Nam

44

Bảng 2.4. Thị tr−ờng xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam 45

Bảng 2.5. So sánh cơ cấu sản phẩm xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt

Nam với các n−ớc trong khu vực

46

Bảng 2.6. Thị phần của Việt Nam trên thị tr−ờng cao su tự nhiên thế giới 48

Bảng 2.7. Giá xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam so với các n−ớc

ẩ

50

xuất khẩu khác trong khu vực

Bảng 2.8. Giá xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang các thị tr−ờng 50

Bảng 2.9. Lợi thế so sánh hiển thị về xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt

Nam

51

Bảng 2.10. Tỷ trọng xuất khẩu cao su của Việt Nam sang thị tr−ờng Trung

Quốc

63

Bảng 2.11. Tỷ trọng xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang thị

tr−ờng Hoa Kỳ

64

Bảng 2.12. Tỷ trọng xuất khẩu cao su tự nhiên Việt Nam sang thị

tr−ờng EU

67

Bảng 2.13. Tỷ trọng xuất khẩu cao su tự nhiên Việt Nam sang thị

tr−ờng Hàn Quốc

69

Bảng 3.1. Dự báo sản xuất cao su tự nhiên thế giới đến năm 2010 74

Bảng 3.2. Dự báo tiêu thụ cao su tự nhiên thế giới đến năm 2010 74

Bảng 3.3. Dự báo xuất khẩu cao su tự nhiên thế giới đến năm 2010 75

Bảng 3.4. Dự báo nhập khẩu cao su thế giới đến năm 2010 76

Bảng 3.5. Dự báo triển vọng ngành cao su Việt Nam đến 2010 78

Đồ thị 1.1: Phân bố sản xuất cao su theo khu vực 11

Đồ thị 1.2. Diễn biến giá cả một số chủng loại cao su tự nhiên chủ yếu 15

Đồ thị 2.1. Thị tr−ờng xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam 2004 61

Đồ thị 2.2. Xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang Trung Quốc 61

Đồ thị 2.3. Xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang Hoa Kỳ 64

Đồ thị 2.4. Xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang EU 66

Đồ thị 2.5. Xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam sang Hàn Quốc 68

Mở đầu

Sự cần thiết nghiên cứu đề tài:

Đại hội IX của Đảng đã xác định chiến l−ợc phát triển kinh tế xã hội ở n−ớc

ta thời kỳ 2001 - 2010, trong đó, mục tiêu phát triển kinh tế là đ−a GDP năm 2010

ít nhất lên gấp đôi năm 2000, xuất khẩu tăng gấp trên 2 lần nhịp độ tăng GDP.

Triển khai thực hiện Nghị quyết đại hội IX của Đảng, Bộ Th−ơng mại đã xây dựng

Chiến l−ợc phát triển xuất nhập khẩu thời kỳ 2001 - 2010 ở n−ớc ta và đã đ−ợc

Thủ t−ớng Chính phủ phê duyệt với mục tiêu bao trùm là nỗ lực gia tăng xuất khẩu

để thúc đẩy tăng tr−ởng GDP, phấn đấu tăng tr−ởng xuất khẩu 14 - 16%/năm thời

kỳ đến năm 2010. Để đạt đ−ợc mục tiêu tăng tr−ởng xuất khẩu nh− đã xác định,

cần mở rộng thị tr−ờng và mặt hàng xuất khẩu, giảm mạnh xuất khẩu sản phẩm

thô và sơ chế, tăng nhanh tỷ trọng sản phẩm chế biến và tỷ lệ nội địa hoá, sản

phẩm có hàm l−ợng chất xám và công nghệ cao.

Cao su tự nhiên là một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực

của Việt Nam. Trong những năm qua, khối l−ợng và kim ngạch xuất khẩu cao su

tự nhiên đã tăng lên nh−ng ch−a thật ổn định. Thị tr−ờng xuất khẩu cao su tự nhiên

đ−ợc mở rộng. Đồng thời với việc duy trì các thị tr−ờng truyền thống nh− Trung

Quốc, Singapore, Đài Loan, .Việt Nam cũng đã phát triển thêm các thị tr−ờng mới

ở các khu vực châu Âu, Bắc Mỹ. Năm 2004, ngành cao su Việt Nam phát triển

v−ợt bậc, v−ơn tới vị trí thứ 4 chỉ sau Thái Lan, Inđônêxia, Malaixia về giá trị xuất

khẩu. Ngành công nghiệp chế biến cao su cũng đ−ợc xác định là một trong những

ngành công nghiệp quan trọng nên Nhà n−ớc đã có quy hoạch chung phát triển

diện tích trồng cây cao su và đã có nhiều cố gắng đầu t− cho khâu chế biến nguyên

liệu phục vụ xuất khẩu cũng nh− cho sản xuất trong n−ớc.

Những năm gần đây, thị tr−ờng cao su tự nhiên thế giới phát triển rất đa

dạng và đặc biệt là thị tr−ờng thế giới có nhiều biến động về nhu cầu nhập khẩu

và giá cả. Tuy nhiên, sự phát triển của ngành cao su Việt Nam vẫn còn nhiều bất

cập: chất l−ợng và cơ cấu sản phẩm xuất khẩu ch−a phù hợp với yêu cầu của thị

tr−ờng thế giới, giá xuất khẩu thấp, ch−a tạo lập đ−ợc thị tr−ờng ổn định . Mặt

khác, cơ cấu thị tr−ờng xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam còn ch−a hợp lý,

còn lệ thuộc quá lớn vào các thị tr−ờng châu á. Các khu vực thị tr−ờng khác có

sức mua lớn, giá bán cao và ổn định hơn nh− EU, Bắc Mỹ ch−a chiếm đ−ợc tỷ

trọng cao. Công nghệ và trang thiết bị lạc hậu, trình độ quản lý kinh doanh còn

hạn chế. Chính sách hỗ trợ của Nhà n−ớc đối với phát triển sản xuất và xuất khẩu

cao su tự nhiên còn nhiều bất cập. Việc định h−ớng phát triển, phân công và phối

hợp giữa trồng và khai thác mủ cao su, công nghiệp chế biến mủ và công nghiệp

sản xuất sản phẩm còn nhiều hạn chế. Những tồn tại trên đây đã gây tác động

không tốt tới phát triển sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhên theo h−ớng bền

vững.

Để khắc phục những hạn chế đối với sự phát triển của sản xuất và xuất

khẩu cao su tự nhiên và nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và xuất khẩu, cần phải

nghiên cứu, phân tích những yếu tố tác động, đặc điểm và xu h−ớng phát triển thị

tr−ờng cao su tự nhiên thế giới, dự báo nhu cầu và triển vọng xuất khẩu cao su tự

nhiên của Việt Nam. Đồng thời còn phải tìm ra những giải pháp nhằm phát triển

bền vững và nâng cao hiệu quả sản xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt

Nam.

Vì những lý do nêu trên, việc nghiên cứu đề tài khoa học cấp Bộ với tên

gọi: “Một số giải pháp phát triển xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam đến

năm 2010” là thực sự cần thiết và cấp bách.

Tình hình nghiên cứu trong và ngoài n−ớc:

Những năm gần đây, Bộ Th−ơng mại, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông

thôn và một số Bộ, Ngành đã tiến hành nghiên cứu một số đề tài và dự án về

chính sách và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam nói chung

và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu một số hàng hoá cụ thể nh− rau, hoa, quả, hàng

điện tử tin học, hàng thủ công mỹ nghệ, thuỷ sản, dệt may Tuy nhiên, ch−a có

đề tài nào nghiên cứu về phát triển xuất khẩu cao su. Trong khuôn khổ của

Ch−ơng trình khoa học công nghệ KC.06 có một đề tài: “Nghiên cứu, điều tra và

dự báo thị tr−ờng xuất khẩu cho một số chủng loại nông, lâm, thuỷ sản”; mã số:

KC.06.01.NN do Viện Nghiên cứu th−ơng mại chủ trì đã có một chuyên đề

nghiên cứu về thị tr−ờng cao su thế giới và khả năng xuất khẩu của Việt Nam.

Tuy nhiên, các kết quả nghiên cứu của chuyên đề này chỉ dừng ở mức độ thông

tin tổng quan về thị tr−ờng chứ ch−a đi vào nghiên cứu thực trạng và các giải

pháp. Ngoài ra, còn có một số báo cáo của Th−ơng vụ Việt Nam tại n−ớc ngoài

về thị tr−ờng sản phẩm cao su của một số n−ớc nh−ng tính hệ thống và tính cập

nhật của thông tin còn hạn chế.

Mục tiêu nghiên cứu:

- Tổng quan về cung cầu và đặc điểm thị tr−ờng cao su tự nhiên thế giới,

các yếu tố ảnh h−ởng đến thị tr−ờng cao su tự nhiên thế giới và kinh nghiệm của

một số n−ớc về phát triển thị tr−ờng và xuất khẩu cao su tự nhiên.

- Phân tích và đánh giá một cách đầy đủ và toàn diện về thực trạng sản

xuất và xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam thời kỳ từ 1996 đến nay để tìm

ra những mặt đ−ợc, ch−a đ−ợc và nguyên nhân.

- Đề xuất các giải pháp chung và giải pháp đối với một số thị tr−ờng nhằm

phát triển và nâng cao hiệu quả xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam thời kỳ

đến năm 2010.

Đối t−ợng nghiên cứu:

Đối t−ợng nghiên cứu của đề tài là cung cầu và giá cả trên thị tr−ờng thế

giới đối với cao su tự nhiên, các yếu tố ảnh h−ởng đến nhập khẩu cao su tự nhiên

của một số thị tr−ờng nhập khẩu chủ yếu nh− Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Hàn

Quốc và các giải pháp nhằm phát triển xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam.

Phạm vi nghiên cứu:

- Về nội dung: phạm vi nghiên cứu của đề tài là cung cầu, giá cả cao su tự

nhiên trên thị tr−ờng thế giới, các yếu tố ảnh h−ởng đến nhập khẩu cao su tự

nhiên của một số thị tr−ờng nhập khẩu chủ yếu và các giải pháp nhằm phát triển

xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam

- Về không gian:

Trong n−ớc: là phạm vi cả n−ớc, đối với các doanh nghiệp thuộc mọi thành

phần kinh tế.

Ngoài n−ớc: Là một số thị tr−ờng có triển vọng đối với xuất khẩu cao su

của Việt Nam nh− Trung Quốc, Hoa Kỳ, EU, Hàn Quốc.

- Về thời gian: Phân tích thực trạng từ năm 1996 đến nay và các giải pháp

cho đến năm 2010.

Đề tài bao gồm 3 ch−ơng, nội dung cụ thể nh− sau