MỤC LỤC

Trang

LỜI NÓI ĐẦU 1

1. Tính cấp thiết của đề tài . 1

2. Đối tượng nghiên cứu . 2

3. Phạm vi nghiên cứu . 2

4. Mục tiêu nghiên cứu . 3

5. Phương pháp nghiên cứu 3

6. Kết cấu đề tài 3

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ NUÔI CON NUÔI VÀ CON NUÔI THỰC TẾ Ở VIỆT NAM

1.1 Khái niệm chung 4

1.1.1 Khái niệm nuôi con nuôi 4

1.1.2 Khái niệm con nuôi thực tế . 5

1.1.3 Đặc điểm của quan hệ nuôi con nuôi thực tế . 5

1.2 Bản chất của quan hệ nuôi con nuôi thực tế . 6

1.3 Nguyên nhân, ý nghĩa của việc nuôi con nuôi thực tế . 9

1.3.1 Nguyên nhân của việc nuôi con nuôi thực tế 9

1.3.2 Ý nghĩa của việc nuôi con nuôi thực tế . 10

1.4 Lược sử hình thành và phát triển chế định pháp luật về nuôi con nuôi và con nuôi thực tế trong pháp luật Việt Nam 12

1.4.1 Lược sử Việt Nam giai đoạn trước Cách mạng tháng 8/ 1945 . 12

1.4.1.1 Pháp luật về nuôi con nuôi dưới thời quân chủ phong kiến (938 –

1858) . 12

1.4.1.2 Pháp luật về nuôi con nuôi dưới thời Pháp thuộc (1858 – 1945) 13

1.4.2. Pháp luật về nuôi con nuôi giai đoạn sau Cách mạng tháng 8/ 1945 . 14

1.4.2.1 Thời kỳ Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân (1945 – 1954) 14

1.4.2.2 Thời kỳ đất nước chưa thống nhất (1955 - 1975) 14

1.4.2.3 Thời kỳ đầu thống nhất đất nước và xây dựng chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước (1975 đến nay) 15

CHƯƠNG 2

CƠ SỞ PHÁP LUẬT VỀ CON NUÔI THỰC TẾ

2.1 Các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam trong việc giải quyết nuôi con nuôi 21

2.1.1 Khi giải quyết việc nuôi con nuôi, cần tôn trọng quyền của trẻ em được sống trong môi trường gia đình gốc . 22

2.1.2 Việc nuôi con nuôi phải đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người được nhận làm con nuôi và người nhận con nuôi, tự nguyện, bình đẳng, không phân biệt nam nữ, không trái pháp luật và đạo đức xã hội 23

2.1.3 Chỉ cho làm con nuôi người ở nước ngoài khi không thể tìm được gia đình thay thế ở trong nước 28

2.2 Điều kiện xác lập quan hệ nuôi con nuôi thực tế . 29

2.2.1 Các bên có đủ điều kiện về nuôi con nuôi theo quy định của pháp luật tại thời điểm phát sinh quan hệ nuôi con nuôi 30

2.2.1.1 Điều kiện đối với người được nhận làm con nuôi thực tế tại thời điểm phát sinh quan hệ nuôi con nuôi 30

2.2.1.2 Điều kiện đối với người nhận nuôi con nuôi thực tế tại thời điểm phát sinh quan hệ nuôi con nuôi 33

2.2.2 Đến thời điểm Luật Nuôi con nuôi có hiệu lực (từ ngày 01/01/2011), quan hệ cha, mẹ và con vẫn đang tồn tại và cả hai bên còn sống 38

2.2.3 Giữa cha mẹ nuôi và con nuôi có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục nhau như cha mẹ và con 38

2.3 Thẩm quyền đăng ký nuôi con nuôi thực tế 39

2.4 Trình tự, thủ tục đăng ký nuôi con nuôi thực tế 40

2.4.1 Nộp hồ sơ . 41

2.4.2 Kiểm tra hồ sơ . 43

2.4.3 Đăng ký 44

2.5 Hệ quả của việc nuôi con nuôi thực tế . 44

2.5.1 Quan hệ với gia đình cha mẹ nuôi 45

2.5.1.1 Quan hệ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi . 45

2.5.1.2 Quan hệ giữa con nuôi và các thành viên khác của gia đình cha mẹ nuôi. 50

2.5.2 Quan hệ với gia đình cha mẹ ruột 52

2.6 Chấm dứt việc nuôi con nuôi thực tế . 54

2.6.1 Căn cứ chấm dứt việc nuôi con nuôi thực tế . 54

2.6.2 Thủ tục chấm dứt việc nuôi con nuôi thực tế 56

2.6.3 Hệ quả của việc chấm dứt quan hệ nuôi con nuôi thực tế 56

CHƯƠNG 3

VƯỚNG MẮC VÀ HƯỚNG HOÀN THIỆN ĐỐI VỚI PHÁP LUẬT VỀ NUÔI CON NUÔI THỰC TẾ Ở VIỆT NAM

3.1 Những tích cực của Luật Nuôi con nuôi đối với vấn đề con nuôi thực tế . 58

3.1.1 Tồn tại trong thời gian qua 58

3.1.2 Nguyên nhân của những tồn tại 59

3.1.2 Những tích cực của Luật Nuôi con nuôi đối với con nuôi thực tế 59

3.2 Những vướng mắc và hướng hoàn thiện đối với pháp luật về nuôi con nuôi thực tế hiện nay 60

3.2.1 Phạm vi được công nhận con nuôi thực tế . 60

3.2.2 Thời hạn đăng ký nuôi con nuôi con nuôi thực tế 62

3.2.3 Điều kiện công nhận con nuôi thực tế 63

3.2.4 Thủ tục công nhận con nuôi thực tế . 65

3.2.4.1 Lệ phí đăng ký con nuôi thực tế . 65

3.2.4.2 Kiểm tra hồ sơ đăng ký con nuôi thực tế . 66

3.2.5 Nghĩa vụ cấp dưỡng và quyền thừa kế giữa con nuôi và các thành viên khác của gia đình cha mẹ nuôi 66

3.2.6 Căn cứ chấm dứt quan hệ con nuôi thực tế . 69

KẾT LUẬN . 7