MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG, BIỂU

LỜI MỞ ĐẦU

CHƯƠNG I: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP VÀ SỰ CẦN THIẾT PHẢI CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP 1

I. LÝ LUẬN CHUNG VỀ CƠ CẤU CÔNG NGHIỆP VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP 1

1. Cơ cấu kinh tế và chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế 1

1.1. Cơ cấu kinh tế 1

1.2. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế 3

1.3. Cơ sở lý thuyết của chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế 4

1.3.1. Lý thuyết các giai đoạn phát triển kinh tế của Rostow 4

1.3.2. Mô hình kinh tế nhị nguyên 5

1.3.3. Cơ cấu kinh tế theo lý thuyết cân đối liên ngành 7

1.3.4. Lý thuyết phát triển ngành không cân đối hay “cực tăng trưởng” 7

2. Cơ cấu công nghiệp và chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp 8

2.1. Cơ cấu công nghiệp 8

2.2. Phân loại cơ cấu công nghiệp 9

2.2.1. Cơ cấu công nghiệp phân theo ngành kinh tế 9

2.2.2. Cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế 10

2.2.3. Cơ cấu công nghiệp theo vùng lãnh thổ 10

2.2.4. Cơ cấu công nghiệp theo trình độ công nghệ 10

2.3. Chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp 11

2.3.1. Khái niệm chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp 11

2.3.2. Các mô hình chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp 11

2.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp 12

3. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp 15

3.1. Các xu hướng lớn về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trên thế giới 15

3.2. Xu hướng chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp Việt Nam 15

4. Chiến lược phát triển công nghiệp tác động tới chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp 16

4.1. Chiến lược xuất khẩu sản phẩm xơ chế 16

4.2. Chiến lược phát triển công nghiệp thay thế nhập khẩu 16

4.3. Chiến lược phát triển công nghiệp hướng về xuất khẩu 17

4.4. Chiến lược ưu tiên phát triển công nghiệp nặng 17

4.5. Chiến lược ưu tiên phát triển công nghiệp nhẹ 17

4.6. Chiến lược phát triển tổng hợp kinh tế - xã hội 18

II. SỰ CẦN THIẾT KHÁCH QUAN CỦA CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP THEO HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HÓA – HIỆN ĐẠI HÓA 18

1. Những vấn đề cơ bản về công nghiệp hóa – hiện đại hóa ở Việt Nam 18

1.1. Vai trò của công nghiệp và công nghiệp hóa với phát triển kinh tế - xã hội 18

1.2. Công nghiệp hóa – hiện đại hóa trong thời kỳ đổi mới ở Việt Nam 19

2. Sự cần thiết khách quan của chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng công nghiệp hóa – hiện đại hóa 20

2.1. Căn cứ vào xu thế phát triển kinh tế quốc tế, khắc phục cơ cấu công nghiệp còn lạc hậu cần thiết phải chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp. 20

2.2. Chuyển dịch cơ cấu công nghiệp là mục tiêu và biên pháp để đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa ở nước ta hiên nay 20

2.3. Một cơ cấu công nghiệp hợp lý góp phần tăng khả năng phát huy lợi thế so sánh của Việt Nam 21

2.4. Chuyển dịch cơ cấu công nghiệp là yêu cầu khách quan của quá trình hội nhập 21

III. KINH NGHIỆM CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP TẠI MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO TỈNH THANH HÓA 21

1. Kinh nghiệm ở tỉnh Nghệ An 21

2. Kinh nghiệm ở tỉnh Vĩnh Phúc 22

3. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Thanh Hóa 24

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP TỈNH THANH HÓA GIAI ĐOẠN 2000 – 2009 25

I. BỐI CẢNH KHÁCH QUAN TÁC ĐỘNG ĐẾN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP CỦA TỈNH 25

1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên và tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thanh Hóa 25

1.1 Điều kiện tự nhiên và nguồn nhân lực 25

1.1.1. Vị trí địa lý và tài nguyên thiên nhiên 25

1.1.2. Đặc điểm dân số và nguồn nhân lực 28

1.2. Tình hình phát triển kinh tế xã hội tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2000 - 2010 28

1.2.1. Tốc độ tăng trưởng và quy mô nền kinh tế 28

1.2.2. Cơ cấu và chuyển dịch cơ cấu kinh tế 30

1.2.3. Thực hiện vốn đầu tư xã hội và hiệu quả đầu tư 32

2. Bối cảnh kinh tế trong nước và quốc tế 33

2.1. Những thuận lợi cơ bản 33

2.2. Những khó khăn chủ yếu 36

II. THỰC TRẠNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP TỈNH THANH HÓA GIAI ĐOẠN 2000 – 2009 36

1. Thực trạng phát triển ngành công nghiệp của tỉnh giai đoạn 2000 – 2009 36

1.1. Quy mô và tốc độ tăng trưởng ngành công nghiệp 36

1.1.1. Tăng trưởng công nghiệp 36

1.1.2. Sản phẩm chủ yếu 39

1.2. Lao động trong ngành công nghiệp 40

1.3. Hoạt động xuất – nhập khẩu trong ngành công nghiệp 41

1.4. Vốn đầu tư phát triển công nghiệp tỉnh Thanh Hóa 42

2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp của tỉnh giai đọan 2000 – 2009. 44

2.1. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu công nghiệp theo ngành kinh tế 44

2.1.1 Cơ cấu công nghiệp theo nhóm ngành cấp I 44

2.1.2. Đánh giá chuyển dịch cơ cấu theo ba nhóm ngành công nghiệp cấp I 45

2.1.2.1. Nhóm ngành công nghiệp khai thác 46

2.1.2.2. Nhóm ngành công nghiệp chế biến 47

2.1.2.3. Nhóm ngành sản xuất và phân phối điện, khí đốt và nước. 53

2.2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế 56

2.3. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp theo lãnh thổ (vùng kinh tế) 58

2.4. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu công nghiệp theo trình độ công nghệ 61

III. CÁC CHÍNH SÁCH CỦA TỈNH THANH HÓA TRONG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP 62

1. Chính sách về vốn 62

2. Chính sách về khoa học – công nghệ 63

3. Chính sách về nguồn nhân lực 64

4.Chính sách về đất đai 64

IV. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP TỈNH THANH HÓA GIAI ĐOẠN 2000 – 2009 65

1. Những kết quả đạt được 65

2. Những mặt còn tồn tại 66

3. Nguyên nhân tồn tại và bài học kinh nghiệm cho giai đoạn tới 68

3.1. Nguyên nhân tồn tại 68

3.2. Bài học kinh nghiệm cho giai đoạn tới 69

CHƯƠNG III : ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP TỈNH THANH HÓA GIAI ĐOẠN 2011 – 2020 71

I. Cơ sở khoa học của việc xây dựng định hướng chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp tỉnh Thanh Hóa. 71

1. Dự báo những khó khăn, thuận lợi trong giai đoạn 2011 – 2020 71

1.1. Thuận lợi 71

1.2. Khó khăn 73

2. Các căn cứ phát triển ngành công nghiệp tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020 74

2.1. Căn cứ vào chiến lược phát triển công nghiệp Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn tới năm 2020 74

2.2. Căn cứ vào chiến lược và quy hoạch phát triển công nghiệp tỉnh Thanh Hóa dự báo đến năm 2020, quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020 75

II. ĐỊNH HƯỚNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP TỈNH THANH HÓA ĐẾN NĂM 2020 77

1. Định hướng 77

2. Mục tiêu 87

III. GIẢI PHÁP ĐẨY NHANH QUÁ TRÌNH CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH CÔNG NGHIỆP TỈNH THANH HÓA GIAI ĐOẠN 2011 – 2020 THEO HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HÓA – HIỆN ĐẠI HÓA 88

1. Tăng cường nâng cao hiệu quả tổ chức quản lý, điều hành của Nhà nước đặc biệt là trong công tác quy hoạch và quản lý vốn đầu tư 88

2. Các giải pháp huy động đầu tư 88

3. Giải pháp đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật và đáp ứng đất đai xây dựng các cơ sở sản xuất công nghiệp 91

4. Giải pháp về thị trường và phát triển vùng nguyên liệu phục vụ nhu cầu sản xuất công nghiệp 92

5. Giải pháp đào tạo, phát triển nguồn nhân lực 92

6. Giải pháp về khoa học – công nghệ 94

7. Giải pháp đầu tư phát triển công nghiệp gắn với bảo vệ môi trường, phát triển bền vững, thân thiện với môi trường 95

KẾT LUẬN 96

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO