42 trang

đề tài : Sở giao dịch chứng khoán và những tiền đề

hình thành sở giao dịch ở nước ta

Lời mở đầu

1Lỵ do chọn đề tài .

Trong nền kinh tế hiện đại ngày nay với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực .Thị trường chứng khoán đóng một vai trò hết sức quan trọng :

Với việc tạo ra các công cụ có tính thanh khoản cao ,có thể tích tụ ,tập trung và phân phối vốn ,chuyển thời hạn của vốn một cách có hiệu quả phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế .Tránh sự độc quyền của hệ thống ngân hàng.

Sự phát triển của thị trường chứng khoán góp phần thực hiện tái phân phối công bằng honTăo. điều kiện cho việc tách biệt giữa sở hữu và quản lý doanh nghiệp.

Thị trường chứng khoán là người bạn đồng hành của chính phủ các nuớcNợ tạo cơ hội cho chính phủ huy động các nguồn tài chính mà không chịu áp lực về lạm phạtMắc dù còn một số tiêu cực nhưng chúng ta không thể phủ nhận được vị thế to lớn của thị trường chứng khoan,đắc biệt là đối với những nước có nền kinh tế đang phát triển như nước ta.

Văn kiện đại hội lần thứ VIII Đảng đã chỉ rõ nhiệm vụ trong thời gian tới là phải : “Phát triển thị trường von,thu^' hút các nguồn vốn trung và dài hạn thông qua ngân hàng các công ty tài chính để đáp ứng nhu cầu cho vay ,đầu tư phát triển và chuẩn bị các điều kiện cần thiết để từng bước xây dựng thị trường chứng khoán phù hợp với điều kiện Việt Nam và định hướng phát triển kinh tế xã hội của đất nước .”

Không giống như nhiều quốc gia phát triển ,thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay còn rất non trẻ ,các nhân tố cơ bản cần thiết cho sự hoạt động của thị trường như điều kiện về kinh tế ,kiến thức của công chúng đầu tư và môi trường pháp lý đều mới được hình thành .Trong điều kiện như vậy việc xây dựng và vận hành thành công thị trường chứng khoán tại Việt Nam chắc chắn phải phụ thuộc rất nhiều vào việc lựa chọn và xây dựng một mô hình sở giao dịch chứng khoán thích họpBỏi+. vì sở giao dịch chính là bộ mặt bên ngoài của thị trường chứng khoan,lích sử phát triển của thị trường chứng khoán gắn liền với sự ra đời và phát triển của SGDCK Chính vì vậy em đã chọn đề tài này !

2Đội tượng và phạm vi nghiên cứu.

Đề án lý thuyết tài chính tiền tệ chủ yếu nghiên cứu trên giác độ lý thuyết : khái niệm ,mô hình ,cách thức tổ chuc Nhũng+' vấn đề cơ bản chung nhất về sở giao dịch chứng khoán trong đó đi sâu vào nghiên cứu hệ thống giao dịch việc niêm yết tại sở giao dịch chứng khoạnXém xét những điều kiện thành lập sở giao dịch chứng khoán ở Việt Nam trong đó nêu ra một số ý kiến về việc lựa chọn mô hình sở giao dịch chứng khoán ở Việt Nam trong thời kỳ đầu thành lập.

3Muc. đích nghiên cứu đề tài .

Quá trình nghiên cứu đề tài sẽ giúp em hiểu sâu thêm những vấn đề lý thuyết về sở giao dịch chứng khoán .Qua đó em có thể đưa ra một số ý kiến của bản thân đóng góp vào kho tàng tri thức của nhân loạiMội lần viết đề án em sẽ trưởng thành hơn trong cách thu thập ,xắp xếp thông tin ,cách viết cũng dần được hoàn thiện dưới sự giúp đỡ của giáo viên hướng dẫn.

4Phượng pháp nghiên cứu đề tài.

Do kiến thức còn hạn chế nên phương pháp nghiên cứu đề tài của em chủ yếu dựa trên việc sưu tầm và chọn lọc các thông tin trên sách báo và xắp xếp theo một trật tự logic với ý hiểu của bản thanBen^. cạnh đó em cũng đưa ra một số ý kiến trong phần 2 của đề án.

5Kệt cấu của đề tài.

Gồm 3 phần :

Phần 1 : Những vấn đề lý thuyết cơ bản về SGDCK(Sợ giao dịch chứng khoán)

Phần 2: Mô hình SGDCK ở một số nước và những tiền đề hình thành SGDCK ở nước ta.

Phần 3: Kết luận .

Phần 1

Những vấn đề lý thuyết cơ bản về SGDCK.

Toàn bộ phần 1 đi sâu nghiên cứu nhằm làm rõ những vấn đề lý thuyết cơ bản về SGDCK .

11.Khại niệm và nhiệm vụ của SGDCK.

11.1Khại niệm.

Sở giao dịch chứng khoán đầu tiên trên thế giới được thành lập năm 1531 tại thành phố Anvers (thuộc nước Bi).Toả nhà của sở giao dịch có ghi dòng chữ rất ấn tượng “Phục vụ khách hàng thuộc mọi dân tộc và tiếng nói khác nhau”.Từ đó cho đến nay SGDCK vẫn luôn được hiểu là một địa điểm họp chợ có tổ chuc,tắi đó các chứng khoán niêm yết được các thành viên giao dịch theo những quy tắc nhất định về phương thức giao dịch ,thời gian và địa điểm cụ thể .Trong đó các thành viên giao dịch chính là các nhà môi giới hưởng hoa hồng hoặc kinh doanh chứng khoán cho chính mình, tham gia giao dịch trên sàn hoặc thông qua hệ thống giao dịch đã được điện toán hoạCo' thể đưa ra một khái niệm chung như sau :

‘SGDCK là nơi các nhà môi giới chứng khoán gặp nhau giao dịch và mua bán chứng khoán theo phương pháp đấu giá tập trung là cơ quan cung cấp các dịch vụ cho hoạt động giao dịch mua bán chứng khoán của các công ty chứng khoán thành viên của SGDCK’.

Như vậy SGDCK là thị trường giao dịch chứng khoán được thực hiện tại một địa điểm tập trung gọi là sàn giao dịch (trading floor) hoặc thông qua hệ thống máy tính .Tất cả các hoạt động giao dịch mua ,bán chứng khoán trên thị trường chứng khoán đều được thực hiện tại SGDCK ,đó là một tổ chức tự quản có tư cách pháp nhân ,tự chịu trách nhiệm về hoạt động của mình như là một công ty cổ phần hay công ty trách nhiệm hữu hạn có điều lệ riêng nằm trong khuôn khổ luật chứng khoán và giao dịch chứng khoạnCac' chứng khoán được niêm yết giao dịch tại SGDCK thông thường là chứng khoán của các công ty lon,cơ' danh tiếng và đã trải qua thử thách trên thị trường và đáp ứng được các tiêu chuẩn niêm yết (gồm các tiêu chuẩn định tính và định lượng ) do SGDCK đặt ra.

Giá cả chứng khoán tại sở giao dịch được hình thành tự do thông qua hệ thống đấu giá hai chiều .Những người mua chứng khoán cạnh tranh với nhau để mua được theo giá thấp nhất những người bán chứng khoán cạnh tranh với nhau để bán được theo giá cao nhất ,cuối cùng giá chứng khoán được mua hay bán do mối quan hệ cung cầu quyết định.

11.2. Nhiệm vụ của SGDCK .

Nhiệm vụ chủ yếu của SGDCK là tạo điều kiện thuận lợi cho các thành viên của sở được mua bán giao dịch các loại chứng khoán được dễ dàng ,công bằng ,công khai và có hiệu quả góp phần tăng nhanh tốc độ luân chuyển vốn đầu tư trong nền kinh tế cụ thể là :

Cung cấp các dịch vụ giúp các công ty cổ phần đăng ký niêm yết cổ phiếu ,trái phiếu của họ trên thị trường chứng khoán.

Tổ chức cho các nhà môi giới chứng khoán ,các nhà kinh doanh chứng khoán tham gia cuộc giao dịch mua bán chứng khoán theo lệnh của khách hàng hoặc cho chính mình.

Cung cấp một cách rộng rãi các thông tin dữ liệu về tình hình tài chính công ty phát hành chứng khoán có đăng ký trong sở và thông tin về thị trường cho các nhà đầu tư ,các công ty môi giới chứng khoán trên các phương tiện thông tin đại chúng trong nước và trên thế giới .

Nhận bảo quản chứng khoán của khách hàng ,kí thác ,thu cổ tức hộ khách hàng và các dịch vụ khác liên quan đến chứng khoán lưu kí.

12.Hịnh thức sở hữu và cơ cấu tổ chức hoạt động của SGDCK .

12.1.Cạc hình thức sở hữu của SGDCK .

Sở giao dịch chứng khoán là một tổ chức có tư cách pháp nhân được thành lập theo quy định của pháp luật .Lịch sử phát triển SGDCK các nước đã và đang trải qua các hình thức sở hữu sau:

Hình thức sở hữu thành viên : SGDCK do các thành viên là các công ty chứng khoán sở hữu ,được tổ chức dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn ,có hội đồng quản trị do các công ty chứng khoán thành viên bầu ra theo từng nhiệm kỳ .Hội đồng quản trị sẽ bầu ra ban điều hành .Nhà nước sẽ không can thiệp vào hoạt động của SGDCK .

Theo mô hình này thì ưu điểm là : Các thành viên vừa là người tham gia giao dịch vừa là người quản lý sở nên chi phí thấp và dễ ứng phó với tình hình thay đổi trên thị trường .SGDCK Hàn Quốc ,NewYork ,Thái Lan và nhiều nước khác được tổ chức theo mô hình sở hữu thành viên.

Cũng dựa trên cách thức tổ chức mô hình và hoạt động của hình thức sở hữu này là : Các thành viên vừa là người tham gia giao dịch vừa là người quản lý đôi khi nó sẽ thiếu đi sự công bằng trong các giao dịch mua bán chứng khoán ,đây chính là mặt trái của mô hình sở hữu này.

Hình thức công ty cổ phần : SGDCK được tổ chức dưới hình thức một công ty cổ phần đặc biệt ,cổ đông là các công ty chứng khoán thành viên ,ngân hàng ,công ty tài chinh,báo hiểm .Tổ chức ,hoạt động của SGDCK theo luật công ty (hoạt động hướng tới mục tiêu lợi nhuận ,chịu nghĩa vụ nộp thuế cho nhà nước chịu sự giám sát của cơ quan chuyên môn do chính phủ lập ra ).Loại hình tổ chức SGDCK này là một tổ chức kinh doanh .Do tồn tại như một công ty cổ phần nguồn thu chi của SGDCK phải được xác định rõ ràng .Nguồn thu gồm các loại phí khác nhau như : Phí thành viên thu hàng năm ,phí mua chỗ ngồi tại sàn giao dịch ,phí giao dịch thu theo giá trị quốc gia mua ,bán ,của cả người mua và người bán ,phí thuê trang thiết bị ,chi nộp thuế nhà nước và các khoản chi khác.

Bộ máy quản lý và điều hành SGDCK bao gồm hội đồng quản trị do các thành viên bầu ra và ban điều hành do hội đồng quản trị cụHởi đồng quản trị có thẩm quyền ban hành qui chế tổ chức và hoạt động của SGDCK quyết định chứng khoán nào được yết giá để giao dịch tại SGDCK và công ty chứng khoán nào được làm thành viên của SGD .Mô hình này được áp dụng ở Đức ,Anh và Hồng Kông .

Hình thức công ty cổ phần có thể tồn tại dưới hai dạng sau:

SGDCK được tổ chức dưới dạng như một công ty cổ phần có sự tham gia điều hành quản trị của nhà nước .Tức là trong thành phần của hội đồng quản trị có một số thành viên do uỷ ban chứng khoán nhà nước ,bộ tài chính đưa vào .

SGDCK được tổ chức dưới một công ty cổ phần đại chúng mà cổ phần của nó được niêm yết giao dịch ngay chính tại SGDCK .

Hình thức sở hữu nhà nước: Thực chất trong mô hình này ,chính phủ hoặc một số cơ quan của chính phủ đứng ra thành lập ,quản lý và sở hữu một phần hay toàn bộ vốn của SGDCK