A-MỞ ĐẦU

I-Khái niệm chung và lịch sử hình thành ngân hàng thương mại

Để có một nền kinh tế phát triển lành mạnh , tốc độ tăng trưởng cao, bền vững đòi hỏi các định chế tài chính phải luân chuyển vốn từ những người tiết kiệm đến những nhà đầu tư sản xuất. Như vậy thông qua hoạt động huy động vốn và cho vay lại, các định chế tài chính thu được chênh lệch lãi suất, bảo đảm an toàn và góp phần tăng trưởng kinh tế. Những định chế tài chính đó chính là các Ngân hàng thương mại (NHTM), vậy hệ thống ngân hàng ra đời như thế nào, chúng ta sẽ nghiên cứu sơ qua về quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng và vai trò của nó đối với toàn bộ nền kinh tế của một quốc gia.

Các nhà sử học và ngôn ngữ học đưa ra một câu chuyện hấp dẫn về nguồn gốc của Ngân hàng. Cả tiếng Pháp cổ Banque và tiếng Y Banca đã được sử dụng từ nhiều thế kỷ trước để chỉ “ cái ghế dài “ hoặc” cái bàn của người đổi tiền “. Điều đó mô tả khá rõ những gì mà giới sử học đã quan sát và những Ngân hàng đầu tiên xuất hiện hơn 2000 năm trước đây. Họ là những người đổi tiền , thường ngồi ở một bàn hoặc một cửa hiệu nhỏ ở trung tâm thương mại , giúp các nhà du lịch đến thành phố đổi ngoại tệ lấy bản tệ và chiết khấu thương phiếu giúp các nhà buôn có vốn kinh doanh.

Các Ngân hàng đầu tiên có thể đã dùng vốn tự có để tài trợ cho các hoạt động của họ, những điều đó không kéo dài trước khi ý tưởng về việc thu hút tiền gửi và cho vay ngắn hạn đối với những khách hàng giàu có trở thành một nội dung quan trọng của hoạt động ngân hàng. Các khoản cho vay được cấp cho các nhà buôn, chủ tàu, lãnh chúa với lãi suất thấp, khoảng 6% năm và khoảng 48% tháng cho những dự án mạo hiểm nhất! Hầu hết các ngân hàng đầu tiên đã xuất hiện ở Hy Lạp.

Công nghệ ngân hàng đã đần đần lan rộng từ nềm văn minh cổ đại Hy Lạp và La Mã sang văn minh Bắc Âu và Tây Âu. Hoạt động của ngân hàng đã gặp phải những chống đối của tôn giáo trong suốt thời Trung Cổ, chủ yếu là do các khoản cho vay, đặc biệt là đối với người nghèo thường có lãi suất rất cao. Tuy vậy, khi thời Trung Cổ qua đi, thời kỳ Phục Hưng bắt đầu ở Châu Âu, các khoản cho vay và tiền gửi phần lớn liên quan tới những khách hàng tương đối giàu có. Điều này làm giảm sự chống đối của tôn giáo đối với hoạt động của ngân hàng.

Sự phát triển của những con đường thưng mại xuyên lục địa mới và những biến chuyển trong ngành hàng hải và vào thế kỷ 15, 16, 17 đã đân chuyển trung tâm thương mại của thế giới từ Địa Trung Hải sang Châu Âu và quần đảo Anh, nơi ngân hàng trở thành ngành công nghiệp hàng đầu. Chính giai đoạn này đã gieo mầm cho cuộc cách mạng công nghiệp với yêu cầu về một hệ thống tài chính phát triển. Cụ thể, việc ứng dụng phương thức sản xuất lớn đòi hỏi một sự mở rộng tương ứng trong thươngmại toàn cầu để tiêu thu các sản phẩm công nghiệp, đòi hỏi phải phát triển các phương thức thanh toán và tín dụng mới. Hệ thống ngân hàng đã nhanh chóng phát triển thêm nghiệp vụ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao. Trong số những ngân hàng đứng đầu phải nói đến là Ngân hàng Medici ( Medici Bank ) ở italia và Ngân hàng Hochstettek ( Hochstettek Bank ) ở Đức.