Họa sĩ Nguyễn Phan Chánh - Người xây nờ̀n cho tranh lụa Viợ̀t Nam!

Wednesday, 2. January 2008, 12: 53: 51

Mỹ thuọ̃t

Hoạ sĩ Việt nam lỗi lạc Nguyễn Phan Chánh (1892- 1984) xuất thân từ một gia đình trí thức nông thôn. Ông nội của ông đã thi đỗ tú tài xuất sắc và làm nghề dạy học trong làng (ở Việt Nam thời phong kiến, làng quê chính là trung tâm văn hoá, nơi cung cấp cho thành phố những thanh niên có học để bổ sung cho bộ máy quan lại). Bố ông làm nghề kế toán. Nhưng người bố mất sớm, và thế là gia đình rơi vào cảnh nghèo khổ. Cậu bé buộc phải bỏ học. Người mẹ đành phải cho con đi theo một hoạ sĩ lang thang, dù sao đi nữa thì nhà cũng đỡ được một miệng ăn. Thoạt đầu, Chánh được giao nhiệm vụ chuẩn bị giấy vẽ. Phải phết hồ thật đều lên mặt giấy, rồi dán một tờ khác lên nú, miết thật cẩn thận cho không khí thoát hết ra ngoài, để bức tranh tương lai không bị phồng rộp. Một thời gian sau, cậu được cầm cọ tô những mảng màu thích hợp trên bức tranh mà sư phụ đã chuẩn bị sẵn. Đó là một công việc không hề nhẹ nhàng: cần phải tuân thủ quang độ cần thiết của ánh sáng, chọn đúng tông màu thích hợp, đưa những nét bút dứt khoát và khỏe khoắn. Cuối cùng, cậu được phép làm tất cả mọi việc từ đầu đến cuối. Suốt đời mình, không bao giờ Chánh quên lần sư phụ đã lấy bức tranh “Lý ngư vọng nguyệt” mà ông vẽ theo phong cách tranh dân gian, treo bên cạnh những bức tranh của ông ấy, để bày bán...

Những bài học của người hoạ sĩ lang thang thật chẳng vô ích. Trở về nhà, Chánh hiểu rằng cậu có thể đóng góp một phần nhỏ vào ngân sách gia đình. Không phải ngẫu nhiên mà những bước chập chững đầu tiên trong “hạch toán kinh doanh” của hoạ sĩ được bắt đầu từ việc vẽ tranh dân gian. Tranh dân gian được phổ biến rất rộng rãi ở làng quê Việt Nam. Loại tranh này đã xuất hiện từ thời xa xưa - khoảng thế kỉ 11 - 13 và phát triển mạnh mẽ nhất vào các thế kỉ 16 - 18. Dần dần hình thành hai truyền thống là tranh làng Đông Hồ (tỉnh Bắc Ninh) và tranh Hà Nội (còn gọi là tranh Hàng Trống). Ở Hà Nội tranh đươc vẽ tay, hoặc in đen trắng rồi sau đó mới tô màu. Còn ở làng Đông Hồ thì phổ biến nhất là in bằng ván khắc gỗ. Màu sắc được pha chế từ nguyên liệu tự nhiên dễ kiếm và rẻ tiền trong vùng: tro đốt từ lá tre, tro rơm (màu đen), vỏ trai tán nhỏ (màu trắng), hoa dành dành (màu vàng), rỉ đồng (màu xanh lá cây) v. v. . . Màu sắc chủ yếu của tranh dân gian Việt