Ở mỗi vùng quê Việt Nam, hầu như nơi nào cũng thấy có sự xuất hiện của những ngôi đình, ngôi chùa, những ngọn tháp cao là nơi linh thiêng gắn với đời sống tâm linh của người Việt. Trong không gian kiến trúc ấy trên những bệ tháp, những chân tượng hay những vì kèo, chắn gió... được các nghệ nhân Việt chạm khắc những hoa văn thật mượt mà, tinh xảo, từ hoa văn hình hoa lá cây cỏ, chim thú cho đến hoa văn hình người đều tươi tắn, sống động.

Ngay từ khi xuất hiện nghệ thuật chạm khắc, đề tài con người đã luôn được các nghệ nhân quan tâm và phản ánh dưới nhiều góc độ khác nhau như cảnh các nhạc sĩ thiên thần chơi nhạc, những tiên nữ múa lượn, hay những cảnh vui chơi sinh hoạt, lao động sản xuất, cảnh chiến đấu để bảo vệ xóm làng... Dẫu rằng lịch sử có nhiều khúc quanh tác động đến hoa văn, nhưng ta vẫn nhận thấy mỗi thời kỳ hình tượng con người lại được phản ánh bởi những nét đặc trưng riêng.

Triều đại Lý- Trần là thời kỳ hưng thịnh của Phật giáo. Nhiều ngôi chùa được xây dựng phục vụ tín ngưỡng dân tộc. Nghệ thuật chạm khắc Việt Nam chủ yếu được thể hiện trong các ngôi chùa thời kì này. Có thể kể đến hình tượng con người được sử dụng như: những vũ nữ thiên thần, nhạc sỹ thiên thần,những em bé ở miền cực lạc... Do ảnh hưởng của Đạo phật nên cơ thể con người được thể hiện khá cân đối, gần với tự nhiên, ít bị cường điệu, với chân dung đẹp một cách chân phương, thuần hậu. Bằng óc sáng tạo và đôi bàn tay tài hoa, khéo léo của các nghệ nhân dân gian, hình tượng con người thể hiện bằng những hình ảnh gần với tâm linh, với ý niệm Phật pháp của nhà Phật.... Những hình ảnh của cuộc sống đã hoà nhập vào những bức chạm, nhập tâm tới mức mà chỉ bằng vài khối đơn giản đã diễn tả được một con người cả về hình thể, động tác và ý nghĩa.

Bước sang những thời kì tiếp sau Lý-Trần, không gian kiến trúc mở rộng tại những ngôi đình làng, nghệ thuật chạm khắc dân gian chiếm ưu thế. Với không gian kiến trúc mới tại các ngôi làng, ánh sáng thiên nhiên có thể chiếu rọi khắp nơi ở những cung bậc khác nhau, đã nảy sinh bao hình thức chạm khắc trên các phần kiến trúc như đầu kèo, chắn gió... mà tiêu biểu như chạm khắc đình Tây Đằng, đình Liên Hiệp... đã mang đến một luồng sinh khí với nét chạm tự do, cấu trúc đồ sộ. Cá tính và phong cách cá nhân chìm lẫn trong các hình tượng và được dung dưỡng bởi cuộc sống làng xã vừa khép kín, vừa đa dạng như những tế bào gộp nên nền văn hoá nông nghiệp Việt Nam.

Trong chạm khắc đình làng, thời kỳ này ta bắt gặp rất nhiều hình ảnh cỏ cây, hoa lá núi sông, nhưng điều đặc biệt là hình ảnh cuộc sống con người trên nhiều phương diện đã được đề cập và thể hiện một cách rõ nét trên hệ thống chạm khắc này. Bằng óc sáng tạo và đôi bàn tay tài hoa, khéo léo của các nghệ nhân dân gian, hình tượng con người trong cuộc sống thường nhật đã đi vào nghệ thuật chạm khắc thật sinh động, tươi mắt như cảnh mẹ gánh con, đẽo gỗ, chèo truyền uống rượu, làm xiếc, đánh đàn... tất thẩy đều nói lên một giá trị điêu khắc rõ rệt với các khối được diễn tả căng no đủ, từ một hình thức đơn giản, mà vững chắc, mạnh bạo, mang một giá trị nghệ thuật cao.

Do đó nghiên cứu về hình tượng con người trong chạm khắc sẽ giúp cá nhân em có thể hiểu về nghệ thuật dân tộc một cách sâu sắc, thêm yêu thêm quý đất nước con người Việt Nam. Hiểu được sự sáng tạo trong nghệ thuật của dân qua các thời đại và giữ gìn phần nào giá trị to lớn của nghệ thuật chạm khắc cổ Việt Nam. Bởi nghệ thuật chạm khắc dân gian là sự kết tinh muôn đời, muôn thuở của dân tộc Việt Nam. Chúng là những "chữ viết" chân thực, là lời nhắn nhủ đầy tính triết mỹ của tổ tiên chúng ta để lại cho thế hệ mai sau.

Kết cấu đề tài:

Chương 1: Khái quát chung về nghệ thuật chạm khắc cổ Việt Nam

Chương 2: Hình tượng con người trong nghệ thuật chạm khắc cổ Việt Nam