MỤC LỤC

[TABLE="width: 684"]

Trang

Lời cảm ơn

Bảng ký hiệu viết tắt

Mục lục

MỞ ĐẦU .

NỘI DUNG .

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC LOẠI BÀI TOÁN HÓA HỌC HỮU CƠ TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC

1.1. Thực trạng dạy học hóa học ở trường THPT hiện nay .

1.2. Các xu thế hiện nay trong việc xây dựng bài tập hóa học

1.3. Nội dung chương trình hóa học hữu cơ lớp 11,12 THPT

1.4. Các dạng bài tập trắc nghiệm hóa học hữu cơ thường gặp ở trường THPT

1.4.1. Ý nghĩa tác dụng của BTHH .

1.4.2. Các dạng bài tập trắc nghiệm hóa học hữu cơ thường gặp ở trường THPT

1.5. Một số phương pháp giải bài tập hóa học hữu cơ trong dạy học hóa học THPT

Kết luận chương 1 . .

Chương 2: XÂY DỰNG MỘT SỐ DẠNG BÀI TẬP HÓA HỌC HỮU CƠ THƯỜNG GẶP VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI NHANH CHO TỪNG DẠNG.

2.1. Xây dựng mô hình một số dạng bài tập hóa học hữu cơ thường gặp và phương pháp giải nhanh cho từng dạng

2.3. Thiết kế một số bài tập thực nghiệm trong chương trình hóa học hữu cơ lớp 11,12 THPT

Kết luận chương 2:

Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm

3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm

3.3. Quy trình thực nghiệm sư phạm

3.3.1. Nội dung thực nghiệm sư phạm

3.3.2. Phương pháp thực nghiệm sư phạm

3.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm

3.4.1. Kết qủa qua quan sát các giờ dạy

3.4.2. Kiểm tra giả thiết thống kê

Kết luận chương 3

KẾT LUẬN VÀ KIỄN NGHỊ

[*] Kết luận

[*]Kiến nghị và đề xuất

Tài liệu tham khảo

Phụ lục 1: Đề kiểm tra khảo sát

3

7

8

9

10

11

12

27

28

28

28

30

31

35

37

37

39

41

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong ch­¬ng tr×nh THPT, Ho¸ häc lµ bé m«n khoa häc tù nhiªn cã vai trß quan träng trong nhµ tr­êng phæ th«ng. M«n ho¸ häc cung cÊp cho häc sinh mét hÖ thèng kiÕn thøc phæ th«ng, c¬ b¶n vµ thiÕt thùc ®Çu tiªn vÒ ho¸ häc, rÌn cho häc sinh ãc t­ duy s¸ng t¹o vµ kh¶ n¨ng trùc quan nhanh nh¹y. V× vËy gi¸o viªn bé m«n ho¸ häc cÇn h×nh thµnh ë c¸c em mét kü n¨ng c¬ b¶n, thãi quen häc tËp vµ lµm viÖc khoa häc lµm nÒn t¶ng ®Ó c¸c em ph¸t triÓn kh¶ n¨ng nhËn thøc vµ n¨ng lùc hµnh ®éng. H×nh thµnh cho c¸c em nh÷ng phÈm chÊt cÇn thiÕt nh­ cÈn thËn, kiªn tr×, trung thùc, tØ mØ, chÝnh x¸c, yªu thÝch khoa häc.

Nhằm đạt được mục tiêu đào tạo ra thế hệ những người lao động đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, ngành giáo dục đào tạo phải tiến hành đổi mới trên mọi mặt: nội dung, phương pháp, hình thức, phương tiện, Trong đó, trọng tâm là đổi mới phương pháp, đổi mới phương tiện là quan trọng. Công cuộc đổi mới PPDH và phương tiện dạy học (PTDH) đã được Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII chỉ rõ: “Đổi mới PPDH – đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo cho người học, từng bước áp dụng phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh”

Trong đổi mới hoạt động dạy học hóa học, vai trò của BTHH đặc biệt quan trọng nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ của bộ môn hóa học, đi tới mục tiêu nâng cao một bước cơ bản chất lượng học tập cho học sinh (HS), tạo ra một môi trường giáo dục mang tính tương tác cao chứ không đơn thuần chỉ là “thầy đọc, trò chép” như kiểu truyền thống, HS được khuyến khích và tạo điều kiện để chủ động tìm kiếm tri thức, sắp xếp hợp lý quá trình tự học tập, tự rèn luyện của bản thân mình.

Hóa học là môn khoa học thực nghiệm, do đó dạy và học hóa học không chỉ dừng lại ở việc truyền đạt và lĩnh hội kiến thức khoa học mà còn phải nâng cao tính thực tiễn của môn học: rèn luyện các kỹ năng, kỹ xảo thực hành, nâng cao khả năng vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn sản xuất. Trong dạy học hóa học, bài tập hóa học (BTHH) là nguồn quan trọng để HS thu nhận kiến thức, củng cố khắc sâu những lí thuyết đã học phát triển tư duy sáng tạo của học sinh, nâng cao năng lực nhận thức. Tuy nhiên việc bố trí thời lượng trong làm bài cho phần kiến thức, bài tập hóa học rất ít đặc biệt với các bài tập trắc nghiệm. Do vậy đa số học sinh THPT hiện nay gặp rất nhiều khó khăn trong việc phân loại và tìm ra phương pháp giải phù hợp theo yêu cầu của ngành giáo dục về “Đổi mới phương thức kiểm tra đánh giá chất lượng học sinh trong dạy học hóa học ở trương THPT” theo đó các bài tập được ra theo hướng tăng cường bản chất hóa học hạn chế những tính toán quá phức tạp trong một bài tập, vì vậy học sinh cần nắm được bản chất hóa học của đề bài để từ đó đưa ra phương pháp giải tối ưu nhất.

Với những lý do trên, tôi đã chọn nghiên cứu đề tài: “ Phương pháp giải nhanh một số dạng bài tập hóa học hữu cơ thường gặp ở trường THPT ”.

[*]Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu xây dựng một số dạng bài tập hoá học hữu cơ và phương pháp giải nhanh trong chương trình hóa học hữu cơ lớp 11,12 THPT nhằm đổi mới PPDH và nâng cao chất lượng DHHH ở trường phổ thông.

3. Giả thuyết khoa học

Giáo viên (GV) xây dựng một số dạng bài tập thường gặp trong chương trình THPT ứng với mỗi dạng đưa ra một số phương pháp giải nhanh một cách hợp lí trong QTDH sẽ góp phần đổi mới PPDH, nâng cao chất lượng và hiệu quả dạy học.

4. Khách thể nghiên cứu, đối tượng nghiên cứu

4.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học (QTDH) hóa học ở trường THPT.

4.2. Đối tượng nghiên cứu: Nội dung, chương trình hóa học THPT, lý luận dạy học, PPDH hóa học, một số chương trình liên quan.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục đích đề ra, đề tài cần thực hiện những nhiệm vụ sau:

[*]Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc đổi mới PPDH hóa học và thực tiễn dạy học hóa học ở trường phổ thông hiện nay.

[*]Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc sử dụng bài tập hoá học trong QTDH hóa học.

[*]Nghiên cứu vai trò của bài tập hoá học trong dạy học hóa học hữu cơ ở trường THPT.

[*]Nghiên cứu nội dung chương trình sách giáo khoa hóa học, trong đó chú trọng đến chương trình hóa học hữu cơ lớp 11,12 ( bao gồm cả các sách nâng cao).

[*]Tiến hành xây dựng một số b ài tập tiêu biểu trong chương trình THPT.

[*]Tiến hành xây dựng một số bài tập thực nghiệm trong chương trình hoá học hữu cơ 11,12 THPT.

[*]Đề xuất biện pháp sử dụng các ph ương pháp giải nhanh một số dạng bài tập hợp chất hữu cơ đã xây dựng trong dạy học hóa học hữu cơ ở trường THPT.

[*]Tiến hành thực nghiệm sư phạm với các bài đã thiết kế để kiểm nghiệm giả thuyết khoa học.

6. Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu xây dựng một số dạng bài tập cơ bản thường gặp và phương pháp giải nhanh của từng dạng ở trường THPT.

7. Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện các nhiệm vụ trên, chúng tôi sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên cứu chính sau đây:

[*]Phương pháp nghiên cứu lý thuyết

Nghiên cứu các tài liệu về lý luận dạy học có liên quan đến đề tài:

+ Nghiên cứu cập nhật lý luận về tổ chức QTDH nhằm phát huy cao độ tính tự lực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong quá trình lĩnh hội kiến thức mới.

+ Nghiên cứu xác định vị trí, vai trò, ý nghĩa của BTHH (đặc biệt là bài tập liên quan hợp chất hữu cơ)

[*]Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Tìm hiểu thực tiễn sử dụng BTHH trong dạy học hóa học ở trường THPT. Đồng thời tham khảo ý kiến của các chuyên gia, GV giàu kinh nghiệm để hoàn thiện phương pháp sử dụng BTHH trong QTDH hóa học ở trường THPT.

[*]Phương pháp thực nghiệm sư phạm

Tiến hành thực nghiệm sư phạm để đánh giá hiệu quả và tính khả thi của việc sử dụng hợp lý các dạng BTHH hữu cơ trong QTDH hóa học ở trường phổ thông.

[*]Phương pháp thống kê toán học

Áp dụng toán thống kê để xử lý số liệu thu thập được trong thực nghiệm sư phạm, trên cơ sở đó rút ra kết luận về tính hiệu quả của đề tài nghiên cứu.

8. Những điểm mới của đề tài

- Góp phần hoàn thiện cơ sở lý luận của việc sử dụng BTHH trong dạy học hóa học.

- Đã đưa ra quy trình thiết kế các bước giải bài tập phù hợp với từng dạng bài.

- Đã đưa ra cách sử dụng các bài tập trong QTDH hóa học ở trường phổ thông.

- Sưu tầm và xây dựng những bài tập hay làm tư liệu mà giáo viên hóa học có thể tham khảo và sử dụng trong QTDH hóa học ở trường phổ thôn