Gia đình là tế bào của x• hội, nơi cuội nguồn sinh ra và lớn lên, nơi trẻ em được chăm lo về thể chất trí tuệ, đạo đức và nhân cách để hòa nhập với cộng đồng x• hội. Trong một chế độ x• hội nhất định tuy gia đình không phải là thiết chế duy nhất có vai trò trách nhiệm bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em nhưng chúng ta cũng khẳng định rằng: Gia đình là môi trường đầu tiên và có tầm quan trọng quyết định việc hình thành nhân cách của trẻ ảnh hưởng lâu dài và toàn diện với mỗi cá nhân trong suốt cuộc đời, nhà trường, x• hội là nền tảng bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em rất quan trọng, song vai trò của nó chỉ có thể được phát huy có hiệu quả khi lấy bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em ở gia đình làm nền tảng.

Sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em là một sự nghiệp lớn lao và hệ trọng. Với tầm nhìn xa trông rộng “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đ• dày công chăm sóc vun trồng thế hệ mầm non của đất nước. Người nói: “Ngày nay các cháu là nhi đồng, ngày sau các cháu là người chủ của nước nhà, của thế giới”. Người đặt niềm tin vào lớp trẻ: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu” [22, tr.33].

Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trong chiến lược phát triển kinh tế x• hội của đất nước, chiến lược phát triển con người được đặc biệt coi trọng, trong đó ưu tiên cho trẻ em chiếm vị trí hàng đầu. Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở châu á và là nước thứ hai trên thế giới phê chuẩn công ước hành động quốc gia về quyền trẻ em. Ngay sau đó, chương trình hành động Quốc gia vì trẻ em được thông qua, khẳng định việc dành ưu tiên cho trẻ em các các quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe, giáo dục, vui chơi giải trí và phát triển văn hóa.

Mặc dù còn nhiều khó khăn về kinh tế x• hội Đảng, Nhà nước và nhân dân ta vẫn tập trung mọi nỗ lực, huy động nhiều nguồn lực trong đó có sự giúp đỡ quốc tế nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng về trẻ em, như sức khỏe, dinh dưỡng, giáo dục… đặc biệt là các đối tượng thiệt thòi vùng sâu, vùng xa; đồng thời thường xuyên giám sát việc thực hiện xây dựng bổ sung luật pháp cho phù hợp với việc bảo vệ quyền trẻ em, phù hợp với điều kiện kinh tế x• hội của Việt Nam. Tuy nhiên hiện nay dưới sự tác động mặt trái của nền kinh tế thị trường, tốc độ đô thị hóa nhanh, hội nhập và giao lưu rộng cũng đ• du nhập vào những văn hóa phẩm độc hại đ• và đang ảnh hưởng trực tiếp đến vai trò chức năng của gia đình đặc biệt là các gia đình nghèo, đến phụ nữ và trẻ em khó khăn, thường không đủ điều kiện bảo vệ, chăm sóc, giáo dục con cái của mình theo ý muốn.

Hà Giang là một tỉnh miền núi, trình độ dân trí còn thấp, không đồng đều với 22 dân tộc anh em, địa bàn đi lại khó khăn. Do đó công tác bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em còn nhiều hạn chế, nhất là trẻ em dân tộc thiểu số chịu thiệt thòi hơn trong các lĩnh vực đời sống x• hội, tình trạng lao động nặng nhọc ngay từ khi còn bé. Điều đó đ• ảnh hưởng đến quyền học tập, vui chơi giải trí và phát triển thể chất của các em