Mac nói rằng “ sự thay thế các hình thái kinh tế- xã hội là một quá trình lich sử tự nhiên”. theo luận điểm này khuynh hướng phát triển xã hội bỏ qua chế độ Tư Bản Chủ Nghĩa không phải là kết quả của một sự lựa chọn duy ý chí, chủ quan, mà một khuynh hướng phát triển khách quan, có thực tiễn đời sống xã hội. Theo tư tưởng của Mac, chúng ta hiểu sự thay thế xã hội Tư Bản Chủ Nghĩa bằng xã hội Xã Hội Chủ Nghĩa tất yếu sẽ xảy ra.

Vấn đề ở chỗ, nếu xem xét ở phạm vi lịch sử toàn nhân loại thì lỉch sử xã hội loài người đã phát triển qua một số hình thái kinh tế - xã hội nhất đinh. Song, do đặc điểm về lịch sử, về không gian và thời gian, không phải quốc gia nào cũng đi qua tất cả các hình thái kinh tế- xã hội có tính tuần tự từ cộng sản nguyên thủy tới Tư Bản Chủ Nghĩa theo một sơ đồ chung. Thực tế chứng tỏ rằng, trong khi một số quốc gia Tây Âu phát triển tuần tự qua các hình thái kinh tế- xã hội điển hình thì đồng thời nhiều quốc gia khác( úc, Mỹ, một số nước Tư Bản Mỹ La Tinh, một số nước châu Âu…) lại phát triển theo con đường bỏ qua một hoặc vài hình thái kinh tế xã hội nào đó. Sở dĩ có hiện tượng như vậy là vì sự vận động của xã hội thường diễn ra không đồng đều giữa các quốc gia, các vùng. Trong lịch sử thường xuất hiện những trung tâm phát triển cao hơn về sản xuất vật chất, về kỹ thuật, văn hoá… sự giao lưu hợp tác giữa các trung tâm đó làm xuất hiện khả năng một số nước đi sau có thể rút ngắn tiến trình lịch sử mà không cần lặp lại tuần tự các quá trình đã qua của lịch sử nhân loại.

Dựa vào thực tế đó Mac và LeNin cho rằng : trong những điều kiện nhất định, con đường phát triển của các dân tộc tiền Tư Bản Chủ Nghĩa không nhất thiết phải diễn ra một cách tuần tự, mà con đường ấy có thể rút ngắn để các dân tộc chậm phát triển đi lên Chủ Nghĩa Xã Hội một cách nhanh hơn. hay nói cách khác là có hai hình thức quá độ đi lên Chủ Nghĩa Xã Hội