I. Lí do chọn đề tài

Môn Tiếng Việt nói chung và Làm văn nói riêng nhằm mục đích

cuối cùng là rèn cho học sinh sử dụng đúng, hay tiếng Việt vào hoạt động

giao tiếp trong đời sống. Môn Tiếng Việt cung cấp cho học sinh những tri

thức về ngôn ngữ như các lớp từ vựng, các qui tắc sử dụng ngôn ngữ vào

trong hoạt động giao tiếp. Chính nhờ những tri thức này mà học sinh mới

biết cách sử dụng ngôn ngữ phù hợp với nội dung cần trình bày. Có thể

nói dạy tiếng Việt là dạy cho học sinh cách sử dụng phương tiện cần thiết

để thực hiện quá trình giao tiếp. Mặt khác, môn học này còn giúp cho học

sinh tiếp nhận và diễn đạt những kiến thức khoa học trong nhà trường.

Dạy làm văn ở trường phổ thông hiện nay gặp rất nhiều khó khăn.

Có một thời gian dài người giáo viên dạy làm văn cho học sinh quá thiên

về tri thức lý thuyết một cách máy móc mà quên rằng tất cả những tri thức

ấy cần được vận dụng trong đời sống thực tế. Mặt khác, chương trình cũng

không chú ý đến nhu cầu, thị hiếu của học sinh cho nên đa số nội dung của

các bài làm văn mà giáo viên đưa ra không gắn với thực tế đời sống mà

chỉ nghiêng về những tác phẩm văn chương. Người dạy chưa tìm hiểu

xem học sinh có nhu cầu bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình không?

Chính điều này đã làm cho học sinh trở nên thụ động, hạn chế khả năng

giao tiếp, đồng thời tạo cho học sinh cảm giác nhàm chán, không thích

học làm văn.

Từ trước đến nay người ta bàn rất nhiều về phương pháp dạy tiếng

Việt, làm văn ở phổ thông: phương pháp giao tiếp, phương pháp vận động,

phương pháp tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh Trong đó

người ta đặc biệt nhấn mạnh đến phương pháp giao tiếp. Trong dạy học

nói chung và dạy làm văn nói riêng, phương pháp giao tiếp ngày càng

được thể hiện dưới những hình thức đa dạng khác nhau. Kết quả của một

giờ làm văn không phải chỉ cho học sinh nắm được nội dung bài học theo

lý thuyết suông mà còn phải biết ứng dụng vào các hoạt động giao tiếp

trong thực tế đời sống. Vì vậy, kể từ khi quan điểm giao tiếp được đưa vào

trong phương pháp dạy học thì kết quả dạy làm văn đã đạt được những

bước tiến đáng kể so với trước đó.

Chúng tôi nhận thấy rằng phương pháp giao tiếp đóng một vai trò

quan trọng trong việc dạy và học làm văn. Phương pháp giao tiếp sẽ phát

huy được khả năng sử dụng ngôn ngữ cho học sinh, phát huy tư duy sáng

tạo, đồng thời tạo sự hứng thú cho học sinh trong các giờ học làm văn.

Chúng tôi suy nghĩ rằng đổi mới phương pháp dạy học làm văn đang là

vấn đề cần thiết. Hiện nay, chúng ta đã khẳng định tính ưu việt của

phương pháp giao tiếp trong việc dạy làm văn nhưng việc dạy và học làm

văn ở phổ thông vẫn còn hạn chế. Phần lớn giáo viên đều nhận thấy được

tầm quan trọng của việc dạy làm văn theo quan điểm giao tiếp nhưng lại

không nắm được lý thuyết về giao tiếp, chưa tổ chức được những hình

Dạy làm văn lớp 10 theo quan điểm giao tiếp Khóa luận tốt nghiệp

Nguyễn Phạm Hồng Trang T r a n g 2

thức giao tiếp, chưa nhận thức được đầy đủ về tầm quan trọng, hiệu quả

của phương pháp này, đặc biệt là trong dạy làm văn. Điều này đã làm hạn

chế rất nhiều đến kết quả dạy và học làm văn. Trước thực trạng đó, với tư

cách là một giáo viên Ngữ văn tương lai tôi quyết định chọn đề tài

“Những giải pháp nâng cao hiệu quả dạy làm văn lớp 10 theo quan điểm

giao tiếp”. Ở đề tài này, chúng tôi đề ra những phương pháp dạy làm văn

theo quan điểm giao tiếp nhằm mục đích giúp cho việc dạy và học làm

văn ở phổ thông đạt được chất lượng tốt hơn