MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đồng bằng sông Hồng (ĐBSH) là một trong hai vùng trọng điểm nông nghiệp của cả nước, bao gồm lãnh thổ 11 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Hà Tây, Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình và Ninh Bình. Hàng năm, ĐBSH sản xuấtra 17,5% sản lượng lương thực có hạt, 20% sản lượng lúa gạo, 19% GDP nông, lâm, thủy sản cả nước. Những năm đổi mới, nông nghiệp vùng ĐBSH chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng húa; hình thành những tập đoàn cây trồng, vật nuôi đa dạng; đạt trình độ thâm canh cao hơn các vùng, miền khác. Tuy nhiên, trong điều kiện phát triển nhảy vọt của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ, cũng như quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, nông nghiệp vùng ĐBSH còn rất yếu kém.

Trong bối cảnh đó, để nông nghiệp vùng ĐBSH phát triển hiện đại, bền vững, hội nhập quốc tế cần phải nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh doanh. Song, trở ngại lớn hiện nay là thiếu vốn, chưa huy động tốt vốn đầu tư phát triển nông nghiệp. Vì vậy, nghiên cứu đề tài "Huy động vốn phát triển nông nghiệp vùng đồng bằng sông Hồng hiện nay" là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp bách.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Phạm trù tư bản (vốn) được các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin luận bàn trong nhiều tác phẩm. Các nhà kinh tế hiện đại vẫn tiếp tục nghiên cứu vấn đề này. Ở Việt Nam, vốn phát triển kinh tế thu hút sù quantâm nghiên cứu của nhiều nhà khoa học, dưới những khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên, chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu vấn đề huy động vốntrong nước phát triển nông nghiệp vùng đồng bằng - nơi hàm chứa nhữngđặc trưng về tiềm năng cũng như bức xúc đặt ra trong thực tiễn huy độngvốn phát triển nền nông nghiệp hiện đại, bền vững như đề tài của luận án.

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích: Đề xuất những phương hướng và giải pháp nhằm đẩy mạnh huy động vốn phát triển nông nghiệp vùng ĐBSH.

Nhiệm vụ:

- Làm rõ cơ sở lý luận về vốn và vốn phát triển nông nghiệp; đề cập tới kinh nghiệm huy động vốn phát triển nông nghiệp của một số nước và vùng lãnh thổ châu Á.

- Phân tích, đánh giá thực trạng huy động vốn phát triển nông nghiệp vùng ĐBSH; chỉ ra những thuận lợi, khó khăn, hạn chế và nguyên nhân cần khắc phục.

- Luận chứng phương hướng, giải pháp đẩy mạnh huy động vốn phát triển nông nghiệp vùng ĐBSH.

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Vấn đề huy động vốn phát triển nông nghiệp vùng ĐBSH.

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Về nội dung: Luận án chỉ nghiên cứu vấn đề huy động vốn trong nước phát triển nông nghiệp; xem xét vốn với tư cách giá trị, biểu hiện dưới hình thái tiền; luận bàn hình thức tín dụng chính thức và giới hạn nghiên cứu nông sản đặc trưng của vùng, như: lúa, rau màu; gia súc, gia cầm; cá, tôm...

+ Về không gian và thời gian: Luận án chọn vùng ĐBSH làm địa bàn khảo sát, nghiên cứu tình hình huy động vốn trong nước phát triển nông nghiệp, với số liệu chủ yếu tõ 1997 - 2002; dự báo nhu cầu vốn đầu tư từ nay đến năm 2010.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

- Luận án dựa vào quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về vốn, huy động vốn phát triển nông nghiệp; tham khảo mét sè lý thuyết kinh tế hiện đại và kế thừa chọn lọc những công trình khoa học có liên quan đến vấn đề này.

- Luận án sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu, chủ yếu là phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử; coi trọng phương pháp hệ thống, phân tích, tổng hợp, thống kê. Đặc biệt, luận án sử dụng