Đề tài: Quan hệ cha mẹ nuôi con nuôi trong pháp luật Việt Nam hiện hành

Luận văn dài 115 trang

Lời mở đầu . 1

I. Lý do chọn đề tài 1

II. Mục tiêu của nghiên cứu 2

III. Phạm vi, phương pháp nghiên cứu 3

IV. Kết cấu của đề tài . 3

CHƯƠNG I

TỔNG QUAN VỀ QUAN HỆ CHA MẸ NUÔI

I. KHÁI NIỆM CHUNG .4

1.1.Khái niệm .4

1.2 Ý nghĩa .6

1.3 Phân loại con nuôi .7

1.4 Nguyên nhân của việc cho và nhận con nuôi .9

II. BẢN CHẤT CỦA VẤN ĐỀ NUÔI CON 10

2.1 Bản chất xã hội –lịch sử 10

2.2 Bản chất pháp lí .11

III. LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CHẾ ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ NUÔI CON NUÔI

3.1.Lịch sử thế giới .16

3.2.Lịch sử Việt Nam 18

3.2.1.Giai đoạn trước cách mạng tháng 8/1945 18

3.2.1.1 Pháp luật về nuôi con nuôi trong triều đại Nhà Lê (1428 -1788) 18

3.2.1.2 Pháp luật về nuôi con nuôi trong triều đại Nhà Nguyễn (1802-1858) .22

3.2.1.3 Pháp luật về nuôi con nuôi dười thời Pháp thuộc (1858-1945) .25

3.2.2. Giai đoạn sau cách mạng tháng 8/1945 32

3.2.2.1 Thời kỳ từ Hiến pháp 1946 đến Hiến pháp 1959 .33

3.2.2.2 Thời kỳ từ Hiến pháp 1959 đến Hiến pháp 1980 .34

3.2.2.3 Thời kỳ từ Hiến pháp 1980 đến Hiến pháp 1992 .36

3.2.2.4 Thời kỳ từ Hiến pháp 1992 đến nay 40

CHƯƠNG II QUAN HỆ CHA MẸ NUÔI- CON NUÔI KHÔNG CÓ YẾU TỐ

NƯỚC NGOÀI

I. CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA PHÁP LUẬT VIỆT NAM TRONG

VIỆC GIẢI QUYẾT NUÔI CON NUÔI 42

II. XÁC LẬP QUAN HỆ CHA MẸ NUÔI, CON NUÔI 44

2.1 Điều kiện về nội dung . 44

2.1.1 Điều kiện liên quan đến người nuôi 44

2.1.1.1 Đối với người nuôi là cá nhân độc thân 44

2.1.1.2 Đối với người nuôi là vợ chồng . 47

2.1.2 Điều kiện liên quan đến người nuôi 50

2.1.3 Mối quan hệ giữa người nuôi và người được nuôi 52

2.2 Điều kiện về hình thức 53

2.2.1 Nộp hồ sơ . 53

2.2.2 Xem xét hồ sơ . 55

2.2.3 Đăng ký và giao nhận 56

2.2.4 Trường hợp ngoại lệ 56

2.3 Hiệu lực của việc nuôi con nuôi 58

2.3.1 Quan hệ với gia đình của người nuôi . 58

2.3.1.1 Quan hệ cha mẹ nuôi con nuôi 58

2.3.1.2 Quan hệ giữa người được nuôi và các thành viên khác trong

gia đình 60

2.3.1.3 Họ tên dân tộc của con nuôi . 60

2.3.2 Quan hệ với gia đình gốc . 63

2.3.2.1 Quyền thừa kế 63

2.3.2.2 Cấm kết hôn . 64

2.3.2.3 Quan hệ nghĩa vụ nuôi dưỡng, cấp dưỡng 64

2.4 Chấm dứt việc nuôi con nuôi 64

2.4.1 Điều kiện và thủ tục 66

2.4.1.1 Các trường hợp chấm dứt việc nuôi con nuôi . 66

2.4.1.2 Người có quyền yêu cầu . 67

2.4.1.3 Thủ tục chấm dứt quan hệ cha mẹ nuôi con nuôi 68

2.4.2 Hiệu lực 68

2.4.2.1Chấm dứt bằng con đường Tư pháp . 68

2.4.2.2 Chấm dứt quan hệ cha mẹ nuôi, con nuôi theo thỏa thuận . 70

III.THỰC TRẠNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP 70

3.1 Đối với việc vợ chồng nhận nuôi con nuôi 70

3.1.1 Vợ chồng trong quan hệ hôn nhân thực tế . 70

3.1.2 Đối với vợ hoặc chồng nhận nuôi con nuôi 71

3.2 Đối với việc hủy nuôi con nuôi . 72

3.3 Đối với vấn đề chấm dứt quan hệ cha mẹ nuôi con nuôi 74

3.3.1 Căn cứ chấm dứt . 74

3.3.2 Hậu quả pháp lý của việc chấm dứt . 78

3.4 Thực tiễn nuôi con nuôi (không có yếu tố nước ngoài) tại thành phố Cần

Thơ . 80

CHƯƠNG 3

MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁP LÝ CƠ BẢN VỀ XÁC LẬP QUAN HỆ

CHA MẸ NUÔI CON NUÔI CÓ YẾU TỐ NƯỚC NGOÀI

I. ĐIỀU ƯỚC QUỐC TẾ GIỮA VIỆT NAM VÀ CÁC NƯỚC VỀ LĨNH VỰC

NUÔI CON NUÔI 82

II. NGUYÊN TẮC XÁC LẬP NUÔI CON NUÔI 84

III. XÁC LẬP QUAN HỆ CHA MẸ NUÔI CON NUÔI CÓ YẾU TỐ NƯỚC

NGOÀI THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM . 85

3.1 Điều kiện về nội dung 85

3.1.1 Điều kiện liên quan đến người nuôi 85

3.1.2 Điều kiện liên quan đến người được nuôi 86

3.2 Điều kiện về hình thức 88

3.2.1 Đối với trường hợp xin đích danh 88

3.2.2 Đối với trường hợp xin không đích danh . 95

3.2.3 Đăng ký nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài ở khu vực biên giới 97

IV. THỰC TRẠNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP 99

3.1 Tình hình giải quyết vấn đề nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam

3.1.1 Những mặt tích cực . 99

3.1.2 Những vướng mắc cần tháo gỡ 100

3.1.3 Sự cần thiết của việc quy định hình thức nuôi con nuôi trọn vẹn . 102

3.2 Công tác giải quyết cho người nước ngoài nhận trẻ em làm con nuôi ở thành

phố Cần Thơ . 103

3.2.1 Tình hình giải quyết cho người nước ngoài xin nhận trẻ em Việt Nam tại

Cần Thơ làm con nuôi (2004 – 5/2008) . 103

3.2.2 Một số kiến nghị, đề xuất liên quan đến công tác giải quyết cho người

nước ngoài nhận trẻ em Việt Nam tại Cần Thơ làm con nuôi . 105

KẾT LUẬN 106