I- Những vấn đề lý luận về nguyên tắc tự định đoạt của đương sự trong TTDS

1- Khái niệm nguyên tắc quyền tự định đoạt của đương sự trong TTDS

Nguyên tắc không phải là cái tự nhiên sinh ra mà là kết quả của cả một quá trình phát triển và thích ứng với các điều kiện khách quan. Mặc dù từ điển tiếng việt có định nghĩa nguyên tắc là “điều cơ bản đã định ra cần hải tuân theo trong 1 loạt việc làm” nhưng nguyên tắc đó sẽ nhanh chóng bị thay đổi nếu nguyên tắc đó không phù hợp với quy luật khách quan. Bởi vậy, nguyên tắc phải là kết quả của quá trình nhận thức nghiên cứu thực tế khách quan.

Trong mỗi lĩnh vực khác nhau có những nguyên tắc khác nhau, nó trở thành những yêu cầu bắt buộc, chỉ đạo trong xây dựng và thực hiện lĩnh vực mà nó điều chỉnh. Trong phương diện pháp luật nó chung và pháp luật TTDS nói riêng có quy định: “ Nguyên tắc của luật TTDS Việt Nam là những tư tưởng pháp lý chỉ đạo, định hướng cho việc xây dựng và thực hiện pháp luật TTDS và ghi nhận trong các văn bản pháp luật.”

Nội dung nguyên tắc quyền tự định đoạt của đương sự có cội nguồn từ các nguyên tắc trong giao lưu dân sự. Trong đó, các quan hệ dân sự được xác lập, thay đổi hoặc chấm đứt trên cơ sở tự nguyện, tự thỏa thuận, tự chịu trách nhiệm và bình đẳng giữa các chủ thể. Nhưng sự tự định đoạt của đương sự không phải được thể hiện 1 cách tùy tiện mà phải thự hiện trong khuiin khổ theo quy định của pháp luật. Có như vậy mới đảm bảo tính hợp pháp và hợp hiến, tạo tiền để cho quyền của đương sự được đảm bảo