Đề tài: Nghiên cứu và xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhằm kiểm tra và đánh giá học sinh trong dạy học Tin học 12 ở trường THPT

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ngày nay, có một lập luận đã trở nên rất quen thuộc với mọi người, đó là: “Cạnh tranh quốc tế thực chất là cạnh tranh về khoa học kỹ thuật, cạnh tranh về khoa học kỹ thuật thực chất là cạnh tranh về nhân tài, mà cạnh tranh về nhân tài chung quy lại là cạnh tranh về giáo dục”.

Hiện nay, khi mà ngành Công nghệ Thông tin đang phát triển như vũ bão trên thế giới thì những ứng dụng của nó vào trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội đã và đang mang lại những hiệu quả cao. Để bắt kịp với thời đại, ở Việt Nam Công nghệ Thông tin cũng đã được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là nền giáo dục quốc gia.

Nhận thức được tầm quan trọng của Tin học, hiện tại Tin học đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo chính thức đưa vào giảng dạy như một môn học chính thức ở tất cả các trường Trung học phổ thông, bắt đầu từ năm 2006-2007 trên phạm vi toàn quốc. Đồng thời Bộ cũng thiết lập khung chương trình môn Tin học là môn học tự chọn cho các cấp Tiểu học và Trung học Cơ sở.

Trong quá trình dạy học nói chung và quá trình dạy học Tin học nói riêng, kiểm tra và đánh giá là một trong những bộ phận chủ yếu và hợp thành một chỉnh thể thống nhất trong quá trình đào tạo. Do vậy, chiến lược phát triển giáo dục 2001- 2010 nêu rõ: “Đổi mới giáo dục bao gồm cả chế độ đổi mới chế độ thi cử, tuyển sinh, xây dựng phương pháp, quy trình và hệ thống đánh giá chất lượng đào tạo, chất lượng học sinh, sinh viên một cách khách quan, chính xác, xem đây là biện pháp cơ bản khắc phục tính chất đối phó với thi cử của nền giáo dục hiện nay, thúc đẩy việc lành mạnh hóa giáo dục”.

Chính vì vậy, đổi mới phương pháp dạy và học, thay đổi cách thức kiểm tra đánh giá đã và đang là một hoạt động cấp thiết trong nhà trường phổ thông hiện nay. Kiểm tra đánh giá kiến thức của học sinh là một phần quan trọng trong quá trình dạy học. Ngoài công việc chính là đánh giá chất lượng học sinh, kiểm tra đánh giá còn được xem là đòn bẩy để nâng cao chất lượng giáo dục, là động lực để học sinh cố gắng phấn đấu trong quá trình học tập của mình. Do đó đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá đang được tiến hành sâu, rộng trên phạm vi cả nước và ở tất cả các cấp học.

Thực tế cho thấy hệ thống Giáo dục - Đào tạo nước ta hiện nay, mặc dù mục tiêu đào tạo đã có những thay đổi để phù hợp với yêu cầu và xu thế phát triển của xã hội, phương pháp dạy học đã được nâng cao, nhưng cách thức và công cụ kiểm tra đánh giá mà chúng ta đang sử dụng thì chưa thực sự đổi mới. Lâu nay, chúng ta hầu như chỉ sử dụng loại bài kiểm tra tự luận để đánh giá kết quả học tập của học sinh. Loại câu hỏi có nhiều bất cập vì những câu hỏi thường dài, tốn nhiều thời gian cho việc làm bài, khối lượng kiến thức được kiểm tra hạn chế, khó sử dụng các phương tiện hiện đại trong kiểm tra đánh giá chẳng hạn như máy vi tính.

Để khắc phục những nhược điểm trên, nhiều nước trên thế giới đã và đang sử dụng dạng câu hỏi trắc nghiệm khách quan để đánh giá thành quả học tập của học sinh. Ở Việt Nam hiện nay, hình thức kiểm tra trắc nghiệm đã được dùng khá phổ biến, từ năm học 2005- 2006 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã áp dụng thi trắc nghiệm khách quan cho kỳ thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh Đại học, cao đẳng và trong năm 2007- 2008 đã áp dụng được đối với các môn: Hóa học, Vật lý, Sinh học và Ngoại ngữ.

Môn Tin học 12 đã được đưa vào giảng dạy chính thức trong năm học này (năm học 2008- 2009). Nội dung bao trùm lên toàn bộ chương trình Tin học 12 là giới thiệu về cơ sở dữ liệu, hệ quản trị cơ sở dữ liệu và chi tiết hóa trên một hệ quản trị cơ sở dữ liệu cụ thể đó là Microsoft Access. Cơ sở dữ liệu và hệ quản trị cơ sở dữ liệu là những khái niệm rất mới đối với học sinh THPT, bên cạnh đó với những bài toán về quản lý, việc đưa ra những phương án giải quyết vấn đề cho học sinh nắm bắt được là rất khó khăn vì hầu hết các em chưa được làm quen với loại toán này. Xét riêng về hệ quản trị cơ sở dữ liệu Microsoft Access, mặc dù nằm trong bộ Microsoft Office mà các em đã biết khi học chương trình tin học lớp 10 (Microsoft Word) và học nghề (Microsoft Exel), nhưng khi tiếp xúc với Access học sinh sẽ phải làm quen với nhiều khái niệm mới, kiến thức mới chính vì thế không tránh khỏi những khó khăn, hạn chế. Từ những nguyên nhân trên dẫn tới việc kiểm tra đánh giá kiến thức của các em trong quá trình học cũng gặp không ít khó khăn kể cả khâu ra đề thi của giáo viên cho tới việc làm bài của học sinh.

Để khắc phục những vấn đề nêu trên song song với yêu cầu đổi mới về công tác kiểm tra đánh giá của ngành Giáo dục và Đào tạo, nhằm phổ biến các kiến thức về kiểm tra, đánh giá bằng trắc nghiệm khách quan cũng như cách thiết kế và sử dụng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan cho giáo viên, góp phần nâng cao hiệu quả trong việc dạy và học môn Tin học ở trường THPT, em đã tiến hành nghiên cứu đề tài “Nghiên cứu và xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhằm kiểm tra và đánh giá học sinh trong dạy học Tin học 12 ở trường THPT”. Với mong muốn góp một phần công sức vào việc nâng cao chất lượng dạy học và đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá hiện nay, góp phần vào sự nghiệp phát triển Giáo dục- Đào tạo nước nhà