Ngộ độc thực phẩm trong những năm gần đây được ghi nhận xảy ra thường xuyên và gây nhiều bức xúc cho toàn xã hội. Bởi vậy, vấn đề an toàn thực phẩm đã và đang được quan tâm ở khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là các nước nghèo và đang phát triển, nơi mà hàng năm có rất nhiều vụ nhiễm độc thực phẩm xảy ra và để lại rất nhiều hậu quả nghiêm trọng.

Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra các trường hợp ngộ độc thực phẩm như: mật độ dân số đông, vệ sinh và Y tế kém phát triển, môi trường bị ô nhiễm…..Theo thông báo của cục quản lý chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm – Bộ Y tế về tình hình ngộ độc thực phẩm cho biết, trong năm 1999 có 372 vụ, năm 2000 có 213 vụ và trong sáu tháng đầu năm 2001 đã có 167 vụ. Số người tương ứng mắc phải là 7576, 4233 và 2482, trong đó số người bị chết là 71, 49 và 47. Nguyên nhân gây ra do vi sinh vật chiếm từ 32 – 48.3% [4].

Lectin là chất có hoạt tính sinh học đặc biệt có bản chất là protein hay glycoprotein không có nguồn gốc miễn dịch, nhưng có khả năng liên kết với đường, nhiều loại hợp chất chứa đường, hoặc gây ngưng kết tế bào. [31, 42].

Việt Nam là nơi có khí hậu nóng ẩm là điều kiện rất thích hợp cho sự phát triển của vi sinh vật. Tuy nhiên nước ta lại gia nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới nên có nguồn tài nguyên thiên nhiên động thực vật phong phú về số lượng và đa dạng về chủng loại. Đây là nguồn cung cấp lectin rất có ý nghĩa trong việc nghiên cứu khoa học và Y học.

Lectin có mức độ phân bố rộng rãi trong sinh giới và khả năng ứng dụng trong nhiều lĩnh vực (nông nghiệp, sinh hoá, vi sinh vật học, huyết học, tế bào học, miễn dịch học, y dược học…). Như các lectin gây ngưng kết đặc hiệu hồng cầu nhóm máu được dùng trong huyết học, để làm thuốc thử phân biệt nhóm máu và có thể thay thế huyết thanh mẫu [26], quy trình việc sử dụng các lectin từ đậu tương (SBA) và ốc sên (HPA) để nhận dạng vi khuẩn gây bệnh than Bacillus anthracis (chủng rất khó phân biệt với các chủng Bacillus khác) [24], hay lectin mầm lúa mì (WGA) giúp phát hiện các chủng vi khuẩn Neisseriaceae trong xét nghiệm chẩn đoán [32, 49, 59, 60].

Do tiềm năng ứng dụng rất lớn của lectin, việc điều tra khai thác và nghiên cứu tính chất của lectin trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng vẫn đang được tiến hành mạnh mẽ và thu được những kết quả khả quan [2, 8]. Tuy nhiên việc nghiên cứu lựa chọn các lectin tương tác đặc hiệu với các vi sinh vật vẫn là một để tài rộng mở và rất thiết thực.

Kết cấu đề tài:

1. Điều tra lectin trong một số họ thực vật ở Việt Nam

2. Thực hiện phản ứng tương tác của các loại lectin với một số loài vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm .

3. Tách chiết, tinh chế một vài lectin điển hình có phản ứng đặc hiệu với các chủng vi khuẩn gây ngộc độc thực phẩm.

4. Mô tả một số đặc tính của một vài chế phẩm lecin có phản ứng đặc hiệu với chủng vi sinh vật nghiên cứu.