Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước (NSNN) và là công cụ quan trọng để điều tiết nền kinh tế, góp phần đảm bảo công bằng xã hội, kích thích sản xuất phát triển. Do có vai trò rất quan trọng nên các quốc gia đều rất quan tâm đến thuế và đưa ra nhiều biện pháp quản lý và thu thuế. Trong các đối tượng quản lý về thuế thì quản lý thu thuế khu vực kinh tế ngoài quốc doanh (NQD) là phức tạp nhất. Đây là khu vực kinh tế gồm nhiều đơn vị sản xuất, kinh doanh, hoạt động trong hầu hết các ngành,lĩnh vực của nền kinh tế. Đây cũng là khu vực khó quản lý và dễ gây thất thu lớn. Do vậy làm thế nào để quản lý thuế của khu vực kinh tế NQD vừa bảo đảm thu ngân sách, thực hiện công bằng giữa các chủ thể kinh doanh, vừa kích thích phát triển sản xuất - kinh doanh của khu vực này đang là bài toán khó.

Với việc thực hiện chính sách kinh tế nhiều thành phần từ Đại hội VI của Đảng (1986) đến nay, khu vực kinh tế NQD trên địa bàn tỉnh Nghệ An phát triển mạnh. Đến hết năm 2004, khu vực NQD có 2.218 doanh nghiệp với tổng số vốn lên tới 3.153 tỷ đồng. Quản lý thu thuế đối với khu vực này được chú trọng. Cục thuế tỉnh Nghệ An đã triển khai thực hiện tốt các quy định của Trung ương về quản lý thuế, hình thành các quy trình quản lý thuế đối với các loại đối tượng khác nhau, có biện pháp thu thuế đối với các đối tượng khó thu...

Tuy vậy, bên cạnh những thành tựu nêu trên quản lý thu thuế khu vực kinh tế NQD, hiện còn nhiều trở ngại trong cơ chế chính sách, quy trình hành thu còn nhiều vướng mắc, trình độ năng lực cán bộ chưa đáp ứng, ý thức chấp hành nghĩa vụ của người nộp thuế còn thấp. Một số hiện tượng tiêu cực còn phổ biến như: không đăng ký mã số thuế, không sử dụng hoá đơn khi bán hàng, khai tăng phí, ghi giá thấp... gây thất thu thuế rất lớn.

Trong bối cảnh phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN với nhiều thành phần tham gia, các chủ thể kinh doanh khu vực kinh tế NQD tăng lên nhanh chóng cả về số lượng lẫn quy mô. Việc đẩy mạnh quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam đang đặt ra yêu cầu đổi mới căn bản pháp luật, cơ chế chính sách quản lý từ Trung ương đến các địa phương. Điều đó đặt ra yêu cầu đổi mới căn bản quản lý thuế nói chung và quản lý thu thuế khu vực kinh tế NQD trên địa bàn tỉnh Nghệ An nói riêng. Việc nghiên cứu để tìm những giải pháp đổi mới, cải tiến quy trình, thủ tục cũng như đề xuất đổi mới pháp luật, chính để làm tăng thêm hiệu lực, hiệu quả của công cụ thuế trở nên rất bức xúc.

Kết cấu đề tài:

Chương 1: Cơ sở lý luận của quản lý thu thuế khu vực kinh tế ngoài quốc doanh

Chương 2: Thực trạng quản lý thu thuế khu vực kinh tế ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh ĐIỆN BIÊN

Chương 3: Phương hướng và giải pháp đổi mới quản lý thu thuế khu vực kinh tế ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh ĐIỆN BIÊN