?MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU

Trang

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI

CHÍNH

1.1. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM CHO THUÊ TÀI CHÍNH . 1

1.1.1. Khái niệm cho thuê tài chính . 1

1.1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển nghiệp vụ cho thuê tài chính 1

1.1.1.2. Khái niệm cho thuê tài chính . . 2

1.1.2. Đặc điểm giao dịch cho thuê tài chính . . 3

1.2. NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC CHO THUÊ TÀI CHÍNH . . 5

1.2.1. Các chủ thể tham gia giao dịch cho thuê tài chính . 5

1.2.1.1. Bên cho thuê - công ty cho thuê tài chính . . 5

1.2.1.2. Bên đi thuê . . 7

1.2.1.3. Nhà cung cấp . . 8

1.2.1.4. Bên cho vay . . 8

1.2.2. Tài sản cho thuê tài chính . . 8

1.2.3. Tiền thuê và phương thức tính tiền thuê . . 8

1.2.3.1. Tiền thuê . . 8

1.2.3.2. Phương thức tính tiền thuê . . 9

1.2.4. Các hình thức cho thuê tài chính . . 11

1.2.4.1. Cho thuê tài chính thuần . 12

1.2.4.2. Mua và cho thuê lại . 13

1.2.4.3. Cho thuê hợp tác . 13

1.2.4.4. Cho thuê trả góp . . 13

1.2.4.5. Cho thuê giáp lưng . 14

1.3. LỢI ÍCH CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ CHO THUÊ TÀI

CHÍNH . 14

1.3.1. Lợi ích đối với nền kinh tế . . 14

1.3.2. Lợi ích đối với người cho thuê . . 14

1.3.3. Lợi ích đối với người đi thuê . . 15

1.4. HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH Ở MỘT SỐ NƯỚC TRÊN

THẾ GIỚI

1.4.1. Hoạt động cho thuê ở các nước công nghiệp phát triển . . 17

- 2 -

1.4.2. Hoạt động cho thuê ở các nước đang phát triển . 18

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỊ TRƯỜNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH

VIỆT NAM VÀ TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN

2.1. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN NGÀNH CHO

THUÊ TÀI CHÍNH Ở VIỆT NAM . 20

2.2. SỰ TIẾN BỘ CỦA MÔI TRƯỜNG PHÁP LÝ LIÊN QUAN ĐẾN

HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH . 23

2.2.1. Đối tượng cho thuê được mở rộng hơn trước . 24

2.2.2. Thừa nhận nghiệp vụ mua và cho thuê lại . 24

2.2.3. Cho phép mở rộng hình thức huy động vốn . 25

2.2.4. Các quy định khác giúp đẩy mạnh hoạt động cho thuê tài chính . 25

2.3. NHỮNG KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC CỦA HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ

TÀI CHÍNH TẠI VIỆT NAM . 30

2.3.1. Đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế và những lợi ích kinh tế -xã

hội đi kèm . 30

2.3.2. Hoạt động của các công ty cho thuê tài chính bước đầu có lợi nhuận . 31

2.4. NHỮNG TỒN TẠI CỦA HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH

VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN QUA . 32

2.4.1. Địa bàn hoạt động của các công ty cho thuê tài chính không phân bổ

đều giữa các vùng miền . 32

2.4.2. Cho thuê tài chính hầu như còn xa lạ với công chúng và các nhà đầu

tư . 32

2.4.3. Hình thức, đối tượng và tài sản cho thuê tài chính chưa đa dạng . 33

2.4.4 Vốn của các công ty cho thuê tài chính thấp . 34

2.4.5 Giá cả cho thuê tài chính còn cao . 34

2.4.6. Dư nợ và thị phần của thị trường cho thuê tài chính còn thấp . 35

2.4.7. Tình trạng nợ xấu có chiều hướng gia tăng . 37

2.4.8. Năng lực cạnh tranh của các công ty cho thuê tài chính chưa cao . 37

2.5. NGUYÊN NHÂN HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH

CHẬM PHÁT TRIỂN . 32

2.5.1. Môi trường pháp lý chưa hoàn thiện . 26

2.5.1.1. Chưa có văn bản hướng dẫn một số tác nghiệp cho thuê tài

chính . 26

- 3 -

2.5.1.2. Chính sách thuế chưa có sự ưu đãi thỏa đáng đối với hoạt động

cho thuê tài chính . 26

2.5.1.3. Quy định đối tượng thuê còn hạn hẹp . 27

2.5.1.4. Chưa phát huy vai trò quảng bá thúc đẩy hoạt động cho thuê

tài chính . 28

2.5.1.5. Chưa phát triển hiệu quả hình thức quản lý các công ty cho

thuê tài chính . 28

2.5.1.6. Hạn chế trong quản lý đăng ký giao dịch bảo đảm . 28

2.5.1.7. Đăng ký sở hữu tài sản cho thuê tài chính chưa thuận lợi . 29

2.5.1.8. Thủ tục tố tụng và thi hành án chậm . 29

2.6. TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN CỦA THỊ TRƯỜNG CHO THUÊ

TÀI CHÍNH VIỆT NAM . 38

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY HOẠT ĐỘNG CHO

THUÊ TÀI CHÍNH TẠI VIỆT NAM

3.1. CÁC GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI CƠ QUAN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC . 44

3.1.1. Bổ sung, hoàn thiện các văn bản pháp lý tiến tới xây dựng luật cho

thuê . 44

3.1.1.1. Về đối tượng thuê tài chính . 44

3.1.1.2. Đa dạng hóa tài sản cho thuê . 45

3.1.1.3. Cần bổ sung những hình thức cho thuê mới . 46

3.1.1.4. Về việc khấu trừ thuế giá trị gia tăng cho bên thuê tài chính . 46

3.1.1.5. Cho phép doanh nghiệp tự chủ trong việc áp dụng phương pháp

khấu hao tài sản thuê . 47

3.1.1.6. Áp dụng ưu đãi về thuế nhập khẩu đối với máy móc, thiết bị

cho thuê . 47

3.1.1.7. Hướng dẫn cụ thể hơn về nghiệp vụ mua và cho thuê lại . 48

3.1.1.8. Tài sản của doanh nghiệp nhà nước trong giao dịch bán và

thuê lại . 48

3.1.1.9. Cho phép phát triển các loại hình công ty cho thuê tài chính

mới . 49

3.1.1.10. Thống nhất trong quản lý đối với các công ty cho thê tài chính

và cho thuê vận hành . 49

3.1.1.11. Cho phép công ty cho thuê tài chính thu hồi ngay tài sản cho

thuê khi bên thuê vi phạm hợp đồng . 50

3.1.1.12. Các quy định khác . 50

- 4 -

3.1.2. Các chính sách hỗ trợ, ưu đãi để phát triển thị trường cho thuê tài

chính ở Việt Nam . 50

3.1.2.1. Cung ứng tín dụng ưu đãi đồng thời bổ sung vốn điều lệ cho

các công ty cho thuê tài chính Về đối tượng thuê tài chính . 50

3.1.2.2. Có chính sách ưu đãi về thuế đối với các công ty cho thuê tài

chính . 51

3.1.2.3. Phát triển thị trường mua bán máy móc, thiết bị cũ . 51

3.1.2.4. Hình thành và phát triển các tổ chức giám định kỹ thuật . 51

3.1.2.5. Phát triển thị trường bảo hiểm . 52

3.1.3. Tái cơ cấu các công ty cho thuê tài chính trong nước . 52

3.1.4. Tăng cường công tác giới thiệu và đào tạo nghiệp vụ cho thuê tài

chính . 53

3.2. CÁC GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH . 54

3.2.1. Tăng cường công tác quảng cáo, tiếp thị hoạt động cho thuê tài

chính . 54

3.2.2. Xây dựng chiến lược khách hàng . 55

3.2.3. Phát triển nguồn vốn kinh doanh . 56

3.2.3.1. Triển khai và hoàn thiện nghiệp vụ huy động tiền gửi dài hạn . 56

3.2.3.2. Phát hành trái phiếu và vay nợ từ các định chế tài chính . 56

3.2.3.3. Sử dụng phương thức mua hàng trả chậm . 57

3.2.4. Nâng cao chất lượng quản lý và chất lượng nghiệp vụ . 57

3.2.4.1. Xây dựng một bộ máy quản lý độc lập, chịu trách nhiệm cao . 57

3.2.4.2. Nâng cao chất lượng cán bộ nghiệp vụ . 58

3.2.5. Một số biện pháp khác . 59

3.2.5.1. Đa dạng hóa hình thức cho thuê . 59

3.2.5.2. Lãi suất cho thuê thích hợp . 59

3.2.5.3. Áp dụng nhiều hình thức tính tiền thuê . 59

3.2.5.4. Trang bị phương tiện, công cụ phù hợp với quy trình nghiệp vụ

hiện đại . 60

3.2. CÁC GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP THUÊ TÀI CHÍNH . 60

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

PHỤ LỤC

TÀI LIỆU THAM KHẢO

- 5 -

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Thực hiện đường lối đổi mới kinh tế, trong hơn mười năm qua nền kinh tế

Viêt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, mức độ tăng trưởng nhanh và

tương đối ổn định, GDP hàng năm tăng bình quân khoảng 7,5%. Chúng ta cũng

đã thu hút được nhiều nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước cho phát triển kinh

tế - xã hội, từng bước hội nhập với thế giới và khu vực, nâng cao vai trò và vị trí

của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Mặc dù đã đạt được nhiều thành công về phát triển kinh tế, xã hội, song

do xuất phát điểm thấp từ một nền kinh tế nông nghiệp, ngành công nghiệp chưa

được xây dựng phát triển đúng mức trước đây, do vậy cho đến nay trình độ công

nghệ sản xuất của chúng ta vẫn còn lạc hậu, thua kém hàng chục năm so với các

nước phát triển trong khu vực. Theo đánh giá của Bộ Khoa học Công nghệ và

Môi trường, đến cuối năm 2003, máy móc thiết bị hiện đại và tương đối hiện đại

chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 19% và phần lớn nằm ở khu vực có vốn đầu tư nước

ngoài, còn các doanh nghiệp trong nước phần lớn chỉ ở mức độ trung bình và lạc

hậu.

Với thực trạng đó, để thực hiện chiến lược phát triển kinh tế- xã hội đã

được Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đề ra là “Đẩy mạnh công nghiệp hóa,

hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền tảng đến năm

2020 nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp” đòi hỏi Nhà nước và các

doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế phải nhanh chóng tăng cường đầu tư,

đổi mới máy móc thiết bị để mở rộng qui mô và hiện đại hóa sản xuất. Yêu cầu

đó càng cấp thiết hơn khi Việt Nam đang đẩy nhanh tiến độ thực hiện Biểu thuế

quan ưu đãi CEPT và chuẩn bị tham gia Tổ chức Thương mại Thế giới WTO

trong thời gian sớm nhất.

Để đáp ứng được nhu cầu vốn đầu tư trung và dài hạn ngày càng tăng thì

nhất thiết phải có sự tham gia của thị trường tài chính mà đặc biệt là thị trường

vốn, tuy nhiên sự ra đời và hoạt động của các định chế tài chính trung gian và thị

trường chứng khoán trong thời gian vừa qua chưa làm hài lòng các nhà đầu tư,

chưa tương xứng với tiềm năng và nhu cầu của nền kinh tế cũng như còn có

khoảng cách cách biệt khá lớn so với thị trường tài chính thế giới. Ngoài ra thị

trường cho thuê tài chính cũng là một kênh tài trợ vốn trung và dài hạn cho

doanh nghiệp thì còn khá mới mẻ, hoạt động chưa sôi động, chưa phát huy được

đúng tiềm năng bản chất của loại hình tài trợ này, do đó chưa thu hút được các

cá nhân và doanh nghiệp tham gia.

Từ thực tế đó, nhằm góp một phần vào việc củng cố, hoàn thiện thị

trường cho thuê tài chính Việt Nam giúp các doanh nghiệp có thêm một kênh

huy động vốn trung và dài hạn hữu hiệu để đầu tư nâng cấp tài sản cố định, máy móc thiết bị phục vụ sản xuất, tôi chọn đề tài “Một số giải pháp thúc đẩy hoạt động cho thuê tài chính tại Việt Nam” làm luận án của mình.

2. Mục đích nghiên cứu

Mục đích của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu bản chất, lợi ích của hoạt

động cho thuê tài chính và thực trạng vận dụng cho thuê, qua đó đề xuất ra một

số giải pháp trên góc độ quản lý Nhà nước, các công ty cho thuê cũng như các

doanh nghiệp đi thuê nhằm đẩy mạnh hơn nữa hoạt động thuê và cho thuê tài

chính ở Việt Nam.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu lý luận về cho thuê tài chính, tìm ra bản chất và lợi ích của

hoạt động cho thuê tài chính đối với nền kinh tế và các doanh nghiệp

Tìm hiểu thực tế vận dụng cho thuê tài chính tại các công ty cho thuê tài

chính trong thời gian qua.

Đánh giá thực trạng hoạt động của thị trường cho thuê tài chính từ khi bắt

đầu hoạt động.

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp thúc đẩy hoạt động cho thuê tài chính

trên góc độ quản lý Nhà nước, về phía các công ty cho thuê và bản thân doanh

nghiệp đi thuê.

4. Phương pháp nghiên cứu

Trong luận án này, một số phương pháp nghiên cứu khoa học được áp

dụng là: phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, các phương pháp

thống kê, phỏng vấn, điều tra nghiên cứu và diễn giải từ các nguồn tài liệu chủ

yếu là sách tài chính trong và ngoài nước, báo chí chuyên ngành kinh tế, báo cáo chuyên ngành từ Ngân hàng Nhà nước, Cục Thống kê

5. Nội dung của đề tài

Chương 1: Tổng quan về hoạt động cho thuê tài chính

Chương 2: Thực trạng thị trường cho thuê tài chính tại Việt Nam

Chương 3: Một số giải pháp thúc đẩy hoạt động cho thuê tài chính tại

Việt Nam