CHƯƠNG 1 :

GIỚI THIỆU

1.1 Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu :

Trong vòng hai thập kỷ trở lại đây, hội nhập kinh tế quốc tế trở thành một xu thế tất yếu của thời đại, diễn ra mạnh mẽ trong tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế – xã hội. Trong xu thế đó, Việt Nam đã có những chủ động và đang từng bước tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế. Năm 1987 được đánh dấu là năm đầu tiên nước ta bắt đầu mở cửa kinh tế với việc ra đời của Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Có thể xem đó là những bước chập chững đầu tiên của nước ta trên đường tiến ra thế giới. Đến nay, sau gần 20 năm mở cửa tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế, nước ta đã đạt được những thành tựu nhất định với GDP năm 2004 tính theo giá thực tế đạt 713.071 tỷ đồng, tương đương 45,4 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người đạt 552,9 USD/ người/ năm. Từ một nước thiếu đói, thường xuyên nhận viện trợ, Việt Nam đã trở thành một nước xuất khẩu gạo đứng hàng thứ hai trên thế giới, cơ cấu kinh tế đang chuyển dịch theo hướng công nghiệp – dịch vụ – nông nghiệp.

Từ tháng 07/1995, Việt Nam đã trở thành thành viên chính thức của khối ASEAN, tham gia vào khu vực mậu dịch tự do AFTA. Tháng 07/2000 ký hiệp định thương mại song phương với Hoa Kỳ, và hiện đang trong quá trình đàm phán gia nhập WTO, tham gia vào các quan hệ thương mại song phương và đa phương khác. Có thể nói rằng “thế nước và vận nước đang lên”, song cũng đặt chúng ta trong bối cảnh mới, điều kiện mới với những cơ hội nhưng chứa đầy những thách thức và khó khăn. Xét trên bình diện vĩ mô, việc hội nhập kinh tế quốc tế có thể mang lại nhiều lợi ích như phát triển và sử dụng hiệu quả nguồn

- 2 -

nhân lực, thu hút được các nguồn đầu tư nước ngoài, có điều kiện tiếp cận, ứng dụng và phát triển được công nghệ tiên tiến, xây dựng được hệ thống tài chính – ngân hàng đủ mạnh để phục vụ hiệu quả cho sự nghiệp CNH-HĐH đất nước, tích lũy được các kinh nghiệm về quản lý và điều hành vĩ mô. Bên cạnh đó, yêu cầu tất yếu của quá trình hội nhập và cạnh tranh là chúng ta phải không ngừng nâng cao trình độ quản lý nhà nước, nhằm giảm thiểu và hạn chế rủi ro, tránh được những bất ổn và khủng hoảng kinh tế, đảm bảo phát triển bền vững và tối đa hoá lợi ích cho quốc gia trong quá trình hội nhập.

Với những thành tựu đạt được trong gần hai thập kỷ qua, với những cơ hội và thách thức đặt ra cho nền kinh tế nước ta trong thời gian tới, hệ thống các NHTMVN với vai trò huyết mạch, là kênh huy động và cung ứng vốn chủ yếu cho nền kinh tế, đã có đóng góp to lớn cho những thành tựu trong quá khứ và sẽ phải tiếp tục thực hiện vai trò ấy trong tiến trình hội nhập của tương lai. Trong tiến trình đó, các NHTM nước ta chắc chắn có nhiều cơ hội hơn trong việc tiếp cận các nguồn lực, công nghệ, thị trường, khả năng phát triển mở rộng, song sẽ đối mặt với những thách thức, rủi ro trong quá trình cạnh tranh đó. Với quy mô nguồn vốn tương đối thấp so với hệ thống NHTM các nước trong khu vực và thế giới, trình độ quản lý quốc tế còn nhiều hạn chế, hệ thống mạng lưới các chi nhánh ở nước ngoài còn ít ỏi, công nghệ áp dụng còn chưa theo kịp xu thế chung, dịch vụ cung ứng còn nghèo nàn, các tiêu chuẩn về kế toán kiểm toán chưa phù hợp với thông lệ quốc tế thì những thách thức cho hệ thống NHTM nước ta trong thời gian tới là rất lớn, khi mà nước ta đẩy nhanh quá trình hội nhập quốc tế, từng bước thực hiện mở cửa thị trường tài chính – ngân hàng.

Trên cơ sở đó, tác giả mạnh dạn nghiên cứu đề tài : “Định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh cho các NHTMVN trong tiến trình hội nhập quốc tế”. Qua đó nhằm phân tích, nhận định đúng năng lực thực sự của các

- 3 -

NHTMVN so với đối thủ cạnh tranh trong tiến trình hội nhập, nhìn ra những điểm yếu để có hướng khắc phục, xác định những điểm mạnh để phát huy lợi thế so sánh, giúp các NHTMVN xây dựng cho mình chiến lược phát triển đồng bộ, nâng cao sức cạnh tranh và hiệu quả hoạt động của ngành ngân hàng, tiếp tục có những đóng góp tích cực trong công cuộc phát triển kinh tế đất nước