- Khái niệm thị trường tài chính: Là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán quyền sử dụng các nguồn tài chính thông qua những phương thức giao dịch và công cụ tài chính nhất định. Thị trường tài chính là tổng hòa các quan hệ cung cầu về vốn trong nền kinh tế, là kết quả của một quá trình phát triển cấu trúc thị trường trong thời gian dài.

- Khái niệm thị trường tài chính phái sinh: Là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán quyền sử dụng các công cụ tài chính phái sinh thông qua những phương thức nhất định.

- Khái niệm thị trường kỳ hạn: Là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán giao dịch các sản phẩm phái sinh.

1.1.2. Lịch sử hình thành và phát triển

Lịch sử hình thành và phát triển của thị trường kỳ hạn nằm trong lịch sử hình thành và phát triển của thị trường tài chính phái sinh.

Sự khởi đầu đơn giản với giao dịch kỳ hạn (forward) và giao dịch tương lai (future) với đối tượng chủ yếu là hàng hóa.

Thị trường future có thể được xem như đã xuất hiện từ thời trung cổ. Lúc đầu đối tượng của các giao dịch tương lai trên thị trường là các mặt hàng đơn giản như lúa mì hay cà phê. Các nhà đầu tư mua và bán các hợp đồng tương lai với mục đích nhằm giảm bớt sự lo ngại xảy ra những biến cố khiến giá bị đẩy lên cao hay xuống thấp trong thời gian sau đó. Đến những năm thập niên 80 của thế kỷ 20, các hợp đồng tương lai bắt đầu nở rộ và phổ biến trong các giao dịch thương mại.

Hầu hết các thị trường kỳ hạn phát triển sớm là các thị trường ngoại hối, còn được gọi là thị trường liên ngân hàng (interbank market) với hoạt động kinh doanh ngoại hối. Thị trường này phát triển nhanh chóng nhờ vào sự thả nổi của các đồng tiền mạnh vào đầu thập niên 1970. Thị trường liên ngân hàng bao gồm hàng trăm ngân hàng khắp thế giới, họ là những người thay mặt cho chính họ hoặc cho khách hàng thực hiện các cam kết giao sau và kỳ hạn với nhau.

Tiếp đến là sự hình thành các công cụ hiệu quả như giao dịch hoán đối (swap) và giao dịch quyền chọn (option).

Giao dịch hoán đổi (Swap) cũng là một công cụ phái sinh dựa trên sự trao đổi và thực hiện hợp đồng. Các giao dịch hoán đổi là động lực chính của những tăng trưởng trên hợp đồng kỳ hạn.

Giao dịch đầu tiên của thị trường option bắt đầu ở châu Âu và Mỹ từ đầu thế kỷ 18. Tuy nhiên, những năm đầu thị trường hoạt động thất bại vì nạn tham nhũng trầm trọng. Liên quan tới những vụ tham nhũng là các nhà nhà môi giới có quyền chọn về một loại cổ phiếu nhất định đã ăn hối lộ để giới thiệu cổ phiếu cho các khách hàng của họ. Sau đó, những năm 1900, một nhóm công ty đã thành lập hiệp hội những nhà môi giới và kinh doanh quyền chọn. Mục đích của hiệp hội này là cung cấp kỹ thuật nhằm đưa những người mua và những người bán lại với nhau. Tháng 4 năm 1973 Chicago Board of Trade lập thị trường mới, Chicago Board Options Exchange, đặc biệt dành cho trao đổi option về cổ phiếu. Từ đó thị trường option trở nên phổ biến với nhà đầu tư. Đến thập niên 80 của thế kỷ 20, thị trường option đối với ngoại tệ, chỉ số chứng khoán và hợp đồng future đã phát triển ở Mỹ. Thị trường chứng khoán Philadelphia là nơi giao dịch option ngoại tệ đầu tiên.