Nước ta có điều kiện tự nhiên đất đai và khí hậu rất thuận lợi để phát triển sản xuất nhiều loại cà phê. Năng suất cà phê nước ta hiện nay vào loại cao nhất thế giới, hương vị chất lượng tự nhiên vốn có của cà phê Việt Nam được Hội đồng cà phê thế giới và nhiều khách hàng đánh giá cao, ngang với cà phê Uganđa và cao hơn cà phê của nhiều nước trên thế giới.

Trong những năm qua, cây cà phê Việt Nam phát triển rất mạnh, hiện cả nước có hơn 500 ngàn ha cà phê, thu hút gần một triệu lao động, sản lượng cà phê nhân niên vụ 2000/2001 ước đạt mức kỷ lục hơn 800 ngàn tấn. Cây cà phê đã trở thành một trong những cây công nghiệp quan trọng bậc nhất, là mặt hàng xuất khẩu chủ lực trong các mặt hàng nông sản, kim ngạch xuất khẩu chỉ đứng sau lúa gạo, mỗi năm đóng góp trên dưới 500 triệu USD cho nền kinh tế, là một trong 10 mặt hàng xuất khẩu quan trọng nhất của nền kinh tế nước ta.

Cùng với sản xuất, ngành kinh doanh xuất khẩu cà phê cũng có bước phát triển đáng kể, vị thế của sản phẩm cà phê Việt Nam ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế. Song, bên cạnh những thành tựu đạt được, trong những năm gần đây thị trường cà phê thế giới biến động, giá xuống thấp đến mức kỷ lục chỉ bằng một nửa giá thành sản xuất, ngành sản xuất và kinh doanh xuất khẩu cà phê của Việt Nam đã bộc lộ nhiều khiếm khuyết, chưa khai thác được lợi thế so sánh của mình, chất lượng cà phê xuất khẩu của Việt Nam không cao mặc dầu hương vị tự nhiên rất được ưa chuộng, sản phẩm cà phê của Việt Nam sức cạnh tranh trên thị trường thế giới thấp, giá xuất khẩu cà phê của Việt Nam luôn bị thua thiệt, thường thấp hơn giá xuất khẩu của cà phê vối Inđônêxia, chỉ bằng 70-80% giá cà phê cùng loại của thị trường thế giới, gây thiệt hại lớn cho người sản xuất, người kinh doanh xuất khẩu cà phê và cho lợi ích quốc gia.

Để ngành cà phê tiếp tục phát triển bền vững, lâu dài trong tương lai, việc nghiên cứu tìm những giải pháp nhằm khai thác lợi thế so sánh, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm cà phê của Việt Nam, thúc đẩy hoạt động xuất khẩu, đảm bảo xuất khẩu với khối lượng ngày càng lớn hơn, với giá xuất khẩu ngày càng cao, ngang bằng với giá cà phê vối của Inđônêxia và thế giới, mang lại hiệu quả kinh tế cho người sản xuất và xuất khẩu cà phê là hết sức cần thiết và cấp bách. Đó chính là tính cấp thiết của chuyên đề nghiên cứu.

2. Mục đích nghiên cứu của luận văn:

- Làm rõ vị trí, vai trò của xuất khẩu cà phê trong chiến lược xuất khẩu, cũng như trong tổng thể nền kinh tế quốc dân Việt Nam thời kỳ 2001-2005.

- Đánh giá đúng tình hình thị trường cà phê thế giới và lợi thế canh tranh xuất khẩu của cà phê Việt Nam.

- Phân tích thực trạng xuất khẩu cà phê Việt Nam những năm qua, đánh giá mặt mạnh, mặt yếu trong xuất khẩu cà phê của Việt Nam.

- Đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy xuất khẩu cà phê Việt Nam trong giai đoạn 2001-2005.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

- Đối tượng nghiên cứu của luận văn là lý luận và thực tiễn hoạt động xuất khẩu cà phê Việt Nam trên thị trường thế giới.

- Phạm vi nghiên cứu của luận văn là nghiên cứu hoạt động xuất khẩu cà phê trong mối quan hệ với sản xuất và chế biến cà phê. Thời gian nghiên cứu từ năm 1990 đến nay.

4. Phương pháp nghiên cứu:

Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lê nin; Sử dụng các phương pháp toán – thống kê, phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp nghiên cứu văn phòng ...

5. Những đóng góp khoa học của luận văn:

- Hệ thống hoá những vấn đề về lý luận về hoạt động xuất khẩu, phát hiện những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến xuất khẩu cà phê của Việt Nam.

- Trên cơ sở phân tích đánh giá thực trạng sản xuất và xuất khẩu cà phê để phát hiện những tồn tại trong xuất khẩu cà phê, tìm ra những nguyên nhân cản trở đến xuất khẩu cà phê của Việt Nam và tìm cách khắc phục.

Nội dung và kết cấu của luận văn gồm 3 chương:

Ngoài mở đầu và phần kết luận, nội dung của luận văn gồm 3 chương:

Chương I. Những vấn đề cơ bản về xuất khẩu cà phê của Việt Nam trên thị trường thế giới.

Chương II. Thực trạng xuất khẩu cà phê của Việt Nam những năm qua

Chương III. Phương hướng và giải pháp thúc đẩy xuất khẩu cà phê của Việt Nam giai đoạn 2001-2005