Mở đầu

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nguồn lao động (NLĐ) là nhân tố ảnh hưởng quyết định tới sự phát triển kinh tế của đất nước. Nghị quyết Đại hội VIII của Đảng đã đưa ra quan điểm: phát triển NLĐ trở thành điều kiện tiên quyết đảm bảo cho sù thành công của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta.

Thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM) là thành phố lớn nhất nước ta về quy mô dân số và NLĐ. Vấn đề NLĐ và sử dụng NLĐ hợp lý, có hiệu quả và tìm ra những giải pháp hữu hiệu cho lao động của thành phố nhằm đáp ứng mục tiêu phát triển trong thời gian tới - Trung tâm công nghiệp với các ngành công nghệ cao, trung tâm dịch vụ hiện đại, trung tâm tài chính và công nghệ quốc tế - đang là mối quan tâm của các cấp các ngành và mỗi người dân thành phố.

Xuất phát tõ lý do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài: "Nguồn lao động và sử dụng nguồn lao động ở thành phố Hồ Chí Minh" để làm luận án tiến sĩ Địa lý, chuyên ngành: Địa lý Kinh tế và Chính trị

2. Mục tiêu - nhiệm vụ - phạm vi nghiên cứu của đề tài

2.1. Mục tiêu của đề tài

Xuất phát từ yêu cầu lý luận và thực tiễn của đề tài, mục tiêu cơ bản của luận án là phân tích thực trạng NLĐ, việc sử dụng và phân bố NLĐ ở TP. HCM, từ đó đề xuất mét sè giải pháp nhằm ổn định NLĐ, sử dụng hợp lý và có hiệu quả NLĐ, phục vụ chiến lược phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) của thành phố trong tương lai.

2.2. Nhiệm vụ của đề tài

- Đúc kết cơ sở lý luận và thực tiễn về NLĐ và sử dụng NLĐ. Xác định nội dung cơ bản của việc nghiên cứu NLĐ và sử dụng NLĐ. Xem xét NLĐ trong quá trình phát triển KT - XH ở Việt Nam.

- Phân tích các yếu tố tự nhiên, KT - XH tác động đến NLĐ và sử dụng NLĐ ở TPHCM.

- Đánh giá thực trạng NLĐ về số lượng và chất lượng cũng như sử dụng NLĐ trên địa bàn thành phố, theo các quận, huyện.

- Trên cơ sở đó dự báo NLĐ và đưa ra các giải pháp nhằm sử dụng đầy đủ, hợp lý và có hiệu quả NLĐ trong thời kỳ 2005 - 2010

2.3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài.

- Về thời gian: Tõ năm 1979 đến nay

- Về không gian: 17 quận nội thành và 5 huyện ngoại thành.

- Về nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung phân tích NLĐ đã được công bố chính thức, không tách riêng các NLĐ xuất, nhập cư.

3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Vấn đề NLĐ được các nhà khoa học và các cơ quan, ban ngành lưu tâm nghiên cứu. Đó là những tài liệu tham khảo vô cùng quý giá và thật sự bổ Ých cho tác giả khi nghiên cứu, thực hiện luận án, nhưng những công trình nghiên cứu trên chỉ chủ yếu tập trung bàn về khái niệm lao động, việc làm trong nền kinh tế thị trường và nêu rõ tính cấp bách, nghiêm trọng của vấn đề lao động, việc làm và chiến lược phát triển NLĐ mà chưa đề cập cụ thể đến cơ cấu, phân bố của NLĐ cũng như những giải pháp mang lại tính khả thi cho việc phân bố và sử dụng NLĐ ở TP. HCM.

4. Hệ quan điểm và phương pháp nghiên cứu

4.1. Hệ quan điểm: Quan điểm hệ thống, quan điểm tổng hợp lãnh thổ, quan điểm lịch sử viễn cảnh, quan điểm sinh thái và phát triển bền vững

4.2. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp thống kê, phương pháp điều tra thực địa, phương pháp bản đồ, phương pháp dự báo, phương pháp hệ thống thông tin địa lý (GIS)

5. Các đóng góp chính của luận án

- Tổng quan có chọn lọc những vấn đề lý luận và thực tiễn về NLĐ và sử dụng NLĐ để vận dụng vào địa bàn TPHCM.

- Nhận diện những nhân tố địa lý kinh tế - văn hóa - xã hội tác động đến NLĐ và tình hình sử dụng NLĐ ở địa bàn nghiên cứu.