ThươngMỤC LỤC

CÁC TỪ VIẾT TẮT 1

BÁO CÁO TÓM TẮT 2

GIỚI THIỆU 9

PHẦN I – PHÂN TÍCH CÁN CÂN THANH TOÁN (BOP) TỪ GÓC ĐỘ KINH TẾ ...10

I.1. GIỚI THIỆU 10

I.2. TỔNG QUAN CÁN CÂN THANH TOÁN Ở VIỆT NAM 10

I.2.1 Đặc điểm BOP ở Việt Nam 10

I.2.2 Diễn biến cán cân thương mại 15

I.3. SỰ BỀN VỮNG VÀ VẤN ĐỀ MANG TÍNH CƠ CẤU CỦA BOP 18

I.4. ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP CHÍNH SÁCH 19

I.4.1. Đề xuất biện pháp ngắn hạn 19

I.4.2. Đề xuất biện pháp dài hạn 21

PHẦN II – KHUNG KHỔ CHÍNH SÁCH THƯƠNG MẠI 22

II.1. QUY ĐỊNH VỀ BOP CỦA WTO LIÊN QUAN ĐẾN THƯƠNG MẠI HÀNG

HÓA 22

II.1.1 Ngoại lệ BOP trong hệ thống GATT/WTO 22

II.1.2 Quy định BOP áp dụng với các thành viên phát triển (Điều XII GATT 1994)

22

II.1.3 Quy định BOP áp dụng với các nước đang phát triển (Điều XVIII:B GATT

1994) 23

II.1.3 Hình thức các biện pháp BOP 23

II.1.4 Mức độ, cơ chế quản lý giám sát, phạm vi và thời hạn áp dụng hạn chế 24

II.1.5 Vai trò của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) 26

II.1.6 Khía cạnh pháp lý và quy định về thủ tục Tham vấn về BOP 30

II.2. QUY ĐỊNH BOP CỦA WTO TRONG THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ 38

II.3 CÁC CUỘC THAM VẤN TRONG KHUNG KHỔ UỶ BAN BOP 38

II.3.1 Giới thiệu 38

II.3.2 Các đợt tham vấn đầy đủ quan trọng nhất giữa Uỷ ban BOP của WTO với các

nước đang phát triển đến năm 2000 39

II.3.3 Tham vấn đầy đủ với các thành viên LDC 43

II.3.4 Tham vấn với các nền kinh tế chuyển đổi theo Điều XII GATT 1994 đến năm

2000 43

II.3.5 Các đợt tham vấn gần đây 48

PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 51

TÀI LIỆU THAM KHẢO 55CÁC TỪ VIẾT TẮT

ACFTA Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN – Trung Quốc

AFTA Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN

AJFTA Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN – Nhật Bản

AKFTA Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN – Hàn Quốc

ASEAN Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á

BOP Các cân Thanh toán

CAB Cán cân Tài khoản vãng lai trong Cán cân Thanh toán

EU Liên minh châu Âu

FDI Đầu tư Trực tiếp Nước ngoài

FTA Thỏa thuận Thương mại Tự do

G20 Nhóm 20 nước

IMF Quỹ Tiền tệ Quốc tế

KAB Cán cân Tài khoản vốn trong Cán cân Thanh toán

MUTRAP Chương trình Hỗ trợ Thương mại Đa biên

US Hoa Kỳ

USBTA Hiệp định Thương mại Song phương Hoa Kỳ-Việt Nam

US$ Đôla Mỹ

VND Đồng Việt Nam

WB Ngân hàng Thế giới

WTO Tổ chức Thương mại Thế giới

LDC Nước/Quốc gia kém phát triển

GATT Hiệp định chung về Thuế quan và Thương mại2

BÁO CÁO TÓM TẮT

Kể từ 2002, ở Việt Nam đã xuất hiện thâm hụt thương mại gia tăng mang tính chất hệ

thống, đến nay đã đạt đến mức cao trong lịch sử. Thâm hụt thương mại mang tính cơ cấu

là gánh nặng lớn đối với Cán cân Thanh toán (BOP) của quốc gia, và kết quả là cán cân

vãng lai đã rơi vào tình trạng thâm hụt trong những năm gần đây. Mặc dù tình hình BOP

của Việt Nam không bị coi là đáng báo động, nhưng thực trạng này yêu cầu cần phân tích

sâu sắc về các nguyên nhân kinh tế và chính sách thương mại cũng như các bước đi để

loại bỏ bất cập này. Nghiên cứu này của MUTRAP ghi nhận sự thay đổi sâu sắc đối với

cơ cấu cũng như chức năng của nền kinh tế Việt Nam kể từ thời điểm bắt đầu quá trình

cải cách kinh tế xã hội chủ nghĩa vào giữa những năm 90 và việc tự do hóa đáng kể hoạt

động nhập khẩu là kết quả của việc Việt Nam trở thành thành viên WTO và ngày càng

tham gia nhiều hơn vào các thỏa thuận thương mại tự do song phương và khu vực. Quá

trình hội nhập nhanh chóng vào nền kinh tế thế giới cũng định hình lại môi trường chính

sách thương mại ở Việt Nam cũng như các cam kết quốc tế trong lĩnh vực thương mại tạo

ra khung khổ cho các biện pháp đối phó với các bất cập liên quan đến BOP.