CHƯƠNG 1:

MỞ ĐẦU

[*] CƠ SỞ HÌNH THÀNH ĐỀ TÀI

Hiện nay, cụm từ “bảo hiểm nhân thọ” đã trở nên rất quen thuộc với người dân Việt Nam. Bảo hiểm nhân thọ mang đến cho người dân sự bảo vệ trước những rủi ro bất ngờ, sự an tâm về tài chính dưới hình thức tiết kiệm và đầu tư an toàn mang lại hiệu quả cao.

Theo đà phát triển của xã hội thì dịch vụ bảo hiểm nhân thọ cũng không ngừng gia tăng. Thật vậy, dù con người đang sống trong một xã hội tiến bộ - văn minh và đang tận hưởng một nền kỹ thuật hiện đại bậc cao nhưng con người cũng phải bất lực trước những hiểm họa, những rủi ro không lường trước được. Hoạt động bảo hiểm nhân thọ ra đời nhằm cộng đồng hóa những rủi ro, khắc phục nhanh những tổn thất đã xảy ra.

Xuất phát từ nhu cầu ngày càng tăng, thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam không ngừng phát triển về loại hình bảo hiểm và số lượng doanh nghiệp tham gia kinh doanh bảo hiểm nhân thọ. Từ năm 1996 đến giữa năm 1999, hoạt động bảo hiểm mang tính bao cấp và độc quyền. Lúc này, thị trường bảo hiểm nhân thọ chỉ có duy nhất một công ty đó là Tổng công ty bảo hiểm Việt Nam - Bảo Việt. Bảo Việt cung cấp các dịch vụ bảo hiểm nhân thọ thông qua mạng lưới các công ty trực thuộc trên toàn quốc. Cuối năm 1999 về sau, một số các công ty bảo hiểm nước ngoài được cấp phép hoạt động. Tính đến nay, trên thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam đã có năm doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ đang hoạt động gồm: Bảo Việt, Bảo Minh, Manulife, Prudential và công ty bảo hiểm quốc tế Mỹ - AIA.

Điểm nổi bật của thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam thời gian qua là sự hoạt động sôi nổi, cạnh tranh ngày càng gay gắt và toàn diện giữa các công ty bảo hiểm nhân thọ. Tính cạnh tranh mạnh mẽ thể hiện trên tất cả các mặt như thu hút khách hàng, tuyển dụng đại lý, đưa ra sản phẩm, dịch vụ mới, mở rộng địa bàn hoạt động, khuyếch trương quảng cáo, v.v Chính sự cạnh tranh này đã góp phần làm cho thị trường bảo hiểm nhân thọ trong các năm qua đạt mức tăng trưởng cao và phát triển rất nhanh. Nếu như năm 1996, Bảo Việt triển khai thí điểm bảo hiểm nhân thọ tại một số các tỉnh thành và đạt được một số kết quả khá khiêm tốn với doanh thu phí xấp xỉ 1 tỷ đồng thì đến năm 2003 phí thu về của toàn thị trường bảo hiểm nhân thọ là trên 6390 tỷ đồng. Kết quả này cho thấy tốc độ tăng trường doanh thu phí bảo hiểm toàn thị trường trong những năm gần đây đạt mức tăng trưởng bình quân trên 60%/năm[URL="/#_ftn1"]. Thêm vào đó, chất lượng khai thác cũng được nâng lên đáng kể, biểu hiện qua số phí bảo hiểm trung bình trên hợp đồng ngày càng cao.

Tuy nhiên, nếu so với nhu cầu và tiềm năng của thị trường Việt Nam thì doanh thu phí bảo hiểm vẫn còn rất nhỏ bé. Tính đến nay chỉ mới có khoảng 2% dân số tham gia mua bảo hiểm nhân thọ và chủ yếu tập trung ở Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh. Theo đánh giá của các chuyên gia bảo hiểm, tiềm năng của thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam còn rất lớn, vì theo thống kê tỷ lệ phí bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam chỉ chiếm khoảng 0.55% GDP và tỷ lệ này ở các nước trong khu vực chiếm từ 5-10%. Do đó có thể nói thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam là một thị trường trẻ, đầy tiềm năng và hứa hẹn sự cạnh tranh giữa các công ty trong ngành ngày càng sôi động và quyết liệt.

Do vậy, để thu hút khách hàng cho thị trường bảo hiểm nhân thọ thì các công ty bảo hiểm nhân thọ phải xác định được thái độ của khách hàng đối với dịch vụ bảo hiểm nhân thọ và những tiêu chí nào ảnh hưởng đến ý định mua dịch vụ bảo hiểm nhân thọ của khách hàng. Đây chính là lý do hình thành đề tài “Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến xu hướng mua dịch vụ bảo hiểm nhân thọ”

[*] MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI

Mục tiêu của đề tài là nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua dịch vụ bảo hiểm nhân thọ. Cụ thể như sau:

[*]Tìm hiểu thái độ của khách hàng đối với các thuộc tính của dịch vụ bảo hiểm nhân thọ.

[*]Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định mua dịch vụ bảo hiểm nhân thọ của khách hàng.

[*]So sánh hai nhóm khách hàng chưa mua và đã mua dịch vụ bảo hiểm nhân thọ dựa trên thái độ và ý định mua của khách hàng.

[*] PHƯƠNG PHÁP VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Nghiên cứu này bao gồm hai bước chính là nghiên cứu sơ bộ định tính và nghiên cứu chính thức định lượng. Hình 1.1 trình bày quy trình thực hiện nghiên cứu

Nghiên cứu sơ bộ được thực hiện thông qua phương pháp nghiên cứu định tính với kỹ thuật thảo luận tay đôi. Nghiên cứu này được dùng để khám phá, điều chỉnh thang đo thái độ của khách hàng đối với dịch vụ bảo hiểm nhân thọ.

Nghiên cứu chính thức được thực hiện bằng phương pháp nghiên cứu định lượng. Kỹ thuật phỏng vấn trực tiếp khách hàng tại khu vực Tp. Hồ Chí Minh thông qua bảng câu hỏi chi tiết được sử dụng để thu thập dữ liệu. Mẫu được chọn theo phương pháp lấy mẫu thuận tiện. Nghiên cứu này nhằm mục đích kiểm định thang đo.

Thang đo được đánh giá thông qua hai bước. Bước đánh giá sơ bộ sử dụng phương pháp hệ số tin cậy Cronbach alpha và phân tích yếu tố khám phá EFA. Sau khi được đánh giá sơ bộ, các thang đo được sử dụng trong phân tích hồi quy bội nhằm xác định các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến xu hướng mua dịch vụ bảo hiểm của khách hàng, dùng kiểm định t – test để so sánh trị trung bình giữa hai nhóm khách hàng về các đánh giá thang đo thái độ, dùng kiểm định anova để so sánh ý định mua bảo hiểm của các đối tượng khách hàng khác nhau (theo học vấn, nghề nghiệp, thu nhập, nhóm tuổi, tình trạng hôn nhân).

Đề tài mong muốn xác định các yếu tố ảnh hưởng đến xu hướng mua bảo hiểm nhân thọ của khách hàng Việt Nam. Tuy nhiên, do giới hạn về thời gian, chi phí và khả năng tiếp cận khách hàng nên đề tài được giới hạn nghiên cứu trong nhóm khách hàng tại khu vực Tp. Hồ Chí Minh.

[*] Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI

Kết quả của nghiên cứu này giúp cho các công ty bảo hiểm nhân thọ hiểu biết hơn nữa về các thành phần tạo nên thái độ của khách hàng đối với dịch vụ bảo hiểm nhân thọ cũng như các đo lường của chúng. Đồng thời, nghiên cứu cũng giúp các công ty nắm bắt được những yếu tố quan trọng nào ảnh hưởng đến ý định mua dịch vụ bảo hiểm nhân thọ của khách hàng. Từ đó, các nhà quản lý tiếp thị của các công ty bảo hiểm nhân thọ có thể xây dựng các kế hoạch marketing nhằm tiếp cận và phục vụ người mua một cách hiệu quả hơn.

[*]KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI

Kết cấu của đề tài được chia làm năm chương. Chương 1 giới thiệu lý do hình thành đề tài, mục tiêu, ý nghĩa và phạm vi giới hạn của đề tài. Chương 2 trình bày cơ sở lý thuyết về thái độ. Chương 3 trình bày nghiên cứu định tính và xây dựng mô hình nghiên cứu. Chương 4 trình bày kết quả kiểm định mô hình nghiên cứu. Và cuối cùng, Chương 5 tóm tắt những kết quả chính của nghiên cứu, những đóng góp cho các nhà quản lý tiếp thị cũng như các hạn chế của nghiên cứu để định hướng cho những nghiên cứu tiếp theo.