CHƯƠNG I

GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI

1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Khu vực kinh tế Nhà nước luôn chiếm vị trí chủ đạo, hoạt động trong lĩnh vực then chốt trong nền kinh tế nước ta. Trong điều kiện hiện nay, quá trình mở cửa và hội nhập với các nền kinh tế của các nước trên thế giới đã và đang đặt ra nhiều thách thức đối với nền kinh tế của nước ta nói chung và đối với khu vực kinh tế nhà nước nói riêng. Xu thế hội nhập này tạo cơ hội bình đẳng cho tất cả các doanh nghiệp, song nó cũng đặt các doanh nghiệp vào một cuộc chơi với quy luật “mạnh thắng, yếu thua”. Đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhà nước vốn được biết đến là thành phần kinh tế có cơ chế quản lý thiếu chặt chẽ; trình độ công nghệ sản xuất lạc hậu; thiếu năng động trong kinh doanh; bộ máy quản lý cồng kềnh... từ nhiều năm nay.

Trước thực trạng đó, Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương đổi mới và sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước nhằm tăng khả năng cạnh tranh và hoạt động có hiệu quả hơn, mà Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ ba (Khóa IX) đã khẳng định: “Đẩy mạnh cổ phần hóa những doanh nghiệp nhà nước mà Nhà nước không cần giữ 100% vốn, xem đó là khâu quan trọng để tạo chuyển biến cơ bản trong việc nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà

nước”.

Thực hiện chủ trương đổi mới và sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, tỉnh An Giang đã tiến hành thí điểm và triển khai cổ phần hoá một số doanh nghiệp nhà nước từ năm 1998. Tuy gặp nhiều khó khăn nhưng tỉnh An Giang được đánh giá là có tiến trình cổ phần hóa đạt yêu cầu so với kế hoạch đề ra. Qua khảo sát thực tế, hầu hết các doanh nghiệp đều có mức tăng trưởng khá về sản xuất, kinh doanh, lợi nhuận, nộp ngân sách... Điều này cho thấy việc sắp xếp và đổi mới doanh nghiệp nhà nước tại tỉnh An Giang là giải pháp đúng đắn và rất cần thiết đối với tiến trình phát triển kinh tế xã hội tại địa phương. Nhằm hiểu hơn về hiệu quả của chủ trương cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước đã đem lại ở tỉnh An Giang, tôi đã chọn đề tài “HIỆU QUẢ CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC: TRƯỜNG HỢP CÔNG TY CỔ PHẦN XÁNG CÁT AN GIANG” để nghiên cứu thực tập và làm luận văn tốt nghiệp.

1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Qua việc chọn đề tài này để nghiên cứu, tôi muốn đánh giá hiệu quả cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong những năm qua, mà ở đây là trường hợp Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang. Từ đó, đề ra những giải pháp góp phần đẩy mạnh hiệu quả hoạt động ở Công ty, cũng như công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong thời gian tới ở tỉnh An Giang.

Để đạt được mục đích của đề tài đã đề ra, nội dung nghiên cứu của đề tài sẽ tập trung vào các vấn đề sau:

ƒ Tìm hiểu thực trạng của doanh nghiệp trước khi tiến hành cổ phần hoá.

ƒ Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của Công ty sau khi cổ phần hóa.

ƒ Đánh giá hiệu quả của chủ trương cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước tại Công

ty Cổ phần Xáng cát An Giang.

1.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.3.1. Phương pháp thu thập dữ liệu

Để có được dữ liệu sơ cấp phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài, tôi đã trực tiếp đến phỏng vấn Ban Giám đốc, Phòng Kế hoạch, Phòng Hành chính và Phòng Kế toán của Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang.

Ngoài những dữ liệu sơ cấp thu thập được, tôi còn sử dụng các dữ liệu thứ cấp sau:

ƒ Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung Ương Đảng khóa IX.

ƒ Nghị định số 64/2002/NĐ-CP của Chính phủ về việc chuyển doanh nghiệp nhà nước thành Công ty cổ phần.

ƒ Các bài viết về Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trên các báo và tạp chí

trong nước.

ƒ Bảng cân đối kế toán, Bảng kết quả kinh doanh của Công ty Cổ phần Xáng cát

An Giang.

1.3.2. Phương pháp phân tích dữ liệu

Do đề tài có phạm vi nghiên cứu trong một lĩnh vực mới nên việc phân tích dữ liệu

được thực hiện với nhiều phương pháp:

ƒ Phương pháp so sánh được sử dụng trong phân tích kết quả kinh doanh và phân

tích tỷ số tài chính thông qua việc so sánh các chỉ số của năm này với năm khác. Từ đó, nhận thấy được xu hướng biến động về tình hình kinh doanh cũng như tình hình tài chính của Công ty là tốt hay xấu qua các năm, nhằm đề ra những giải pháp thích hợp trong kỳ kinh doanh tiếp theo.

ƒ Phương pháp tỷ lệ thường được sử dụng kết hợp với phương pháp so sánh

trong quá trình phân tích nhằm thấy được sự thay đổi về tỷ lệ phần trăm của các chỉ số qua các năm, giúp ta dễ dàng nhận ra được hiệu quả từng nội dung cần nghiên cứu.

ƒ Phương pháp chuyên gia cùng với việc phân tích các dữ liệu thu thập được, tôi

còn tham khảo ý kiến của các chuyên gia về cổ phần hóa để đưa ra các nhận

định, rút ra kết luận có tính chính xác hơn.

1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Do thời gian nghiên cứu ngắn, phạm vi và lĩnh vực nghiên cứu mới nên tôi chỉ tập trung vào việc phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính của Công ty Cổ phần Xáng cát An Giang – doanh nghiệp nhà nước được cổ phần hoá đầu tiên trong tỉnh – để rút ra tính hiệu quả của chủ trương cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước.

Để có được cái nhìn bao quát, tôi đã thu thập số liệu của Công ty từ khi được thành lập (năm 1998) cho đến nay để tiến hành nghiên cứu.

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU

Chương I: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI ..... 1

1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ...... 1

1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ....... 2

1.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....... 2

1.3.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ..... 2

1.3.2. Phương pháp phân tích dữ liệu ... 3

1.4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU .. 3

PHẦN NỘI DUNG

Chương II: CƠ SỞ LÝ LUẬN .. 5

2.1. SƠ LƯỢC VỀ CỔ PHẦN HOÁ DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC.... 5

2.1.1. Một số khái niệm cơ bản ..... 5

2.1.1.1. Công ty cổ phần .. 5

2.1.1.2. Cổ đông ....... 6

2.1.1.3. Cổ phần ....... 6

2.1.1.4. Cổ phiếu ...... 6

2.1.1.5. Trái phiếu .... 6

2.1.1.6. Cổ tức .. 6

2.1.2. Mô hình cổ phần hoá của Việt Nam ... 6

2.1.3. Tình hình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước

ở các nước trên thế giới....... 7

2.1.4. Tình hình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam ...... 8

2.2. CHỦ TRƯƠNG CỦA ĐẢNG VÀ NHÀ NƯỚC

VỀ CỔ PHẦN HOÁ DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC ...... 9

2.2.1. Chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam ....... 10

2.2.2. Quan điểm của tỉnh Đảng bộ tỉnh An Giang..... 13

2.3. CÁC CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH

TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH CỦA DOANH NGHIỆP 13

2.3.1. Tỷ số thanh toán 14

2.3.1.1. Tỷ số thanh toán hiện thời. 14

2.3.1.2. Tỷ số thanh toán nhanh ..... 15

2.3.2. Tỷ số về cơ cấu tài chính... 16

2.3.2.1. Tỷ số nợ..... 16

2.3.2.2. Tỷ số thanh toán lãi vay .... 17

2.3.2.3. Đảm bảo nợ ....... 18

2.3.3. Tỷ số hoạt động . 19

2.3.3.1. Kỳ thu tiền bình quân 19

2.3.3.2. Vòng quay tồn kho .... 20

2.3.3.3. Hiệu suất sử dụng tài sản cố định...... 20

2.3.3.4. Vòng quay tổng tài sản...... 21

2.3.4. Tỷ số lợi nhuận.. 22

2.3.4.1. Doanh lợi tiêu thụ...... 22

2.3.4.2. Tỷ lệ lãi gộp ...... 22

2.3.4.3. Doanh lợi tài sản ....... 23

2.3.4.4. Doanh lợi vốn tự có... 24

Chương III: GIỚI THIỆU CÔNG TY CỔ PHẦN XÁNG CÁT

AN GIANG 25

3.1. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CÔNG TY ....... 25

3.1.1. Lịch sử hình thành..... 25

3.1.2. Quá trình phát triển ... 28

3.2. CƠ CẤU TỔ CHỨC, QUẢN LÝ ..... 29

3.3. QUY MÔ PHƯƠNG TIỆN SẢN XUẤT . 32

3.4. THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN 32

3.4.1. Thuận lợi ... 32

3.4.2. Khó khăn ... 33

3.4.3. Xu hướng phát triển .. 33

Chương IV: THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TY TRƯỚC KHI

CỔ PHẦN HOÁ 35

4.1. TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH ... 35

4.2. ĐÓNG GÓP NGÂN SÁCH ...... 37

4.3. NHÂN SỰ . 38

4.4. TỶ SUẤT LỢI NHUẤN SAU THUẾ TRÊN NGUỒN VỐN.. 39

Chương V: PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG CỦA CÔNG TY

SAU KHI CỔ PHẦN HOÁ 41

5.1. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY .. 41

5.1.1. Tình hình doanh thu của Công ty ...... 41

5.1.1.1. Doanh thu từ hoạt động kinh doanh .. 43

5.1.1.2. Thu nhập khác ... 45

5.1.2. Tình hình chi phí của Công ty... 46

5.1.2.1. Chi phí nhiên liệu ...... 48

5.1.2.2 . Chi phí nhân công .... 48

5.1.2.3. Chi phí sửa chữa 49

5.1.2.4. Chi phí cẩu và vận chuyển 49

5.1.2.5. Chi phí khấu hao ....... 49

5.1.2.6. Chi phí quản lý .. 50

5.1.2.7. Chi phí thuế tài nguyên ..... 50

5.1.3. Tình hình lợi nhuận của Công ty....... 51

5.2. TỶ SỐ TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY ...... 54

5.2.1. Tỷ số thanh toán 54

5.2.1.1. Tỷ số thanh toán hiện thời. 54

5.2.1.2. Tỷ số thanh toán nhanh ..... 57

5.2.2. Tỷ số về cơ cấu tài chính... 60

5.2.2.1. Tỷ số nợ..... 60

5.2.2.2. Tỷ số thanh toán lãi vay .... 63

5.2.2.3. Đảm bảo nợ ....... 65

5.2.3. Tỷ số hoạt động . 68

5.2.3.1. Kỳ thu tiền bình quân 68

5.2.3.2. Vòng quay tồn kho .... 70

5.2.3.3. Hiệu suất sử dụng tài sản cố định...... 73

5.2.3.4. Vòng quay tổng tài sản...... 76

5.2.4. Tỷ số lợi nhuận.. 79

5.2.4.1. Doanh lợi tiêu thụ...... 79

5.2.4.2. Tỷ lệ lãi gộp ...... 82

5.2.4.3. Doanh lợi tài sản ....... 84

5.2.4.4. Doanh lợi vốn tự có... 87

Chương VI: HIỆU QUẢ CHỦ TRƯƠNG

CỔ PHẦN HOÁ DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC..... 91

6.1. HOẠT ĐỘNG KINH DOANH. 93

6.2. TÌNH HÌNH TÀI CHÍNH . 94

6.2.1. Về khả năng thanh toán..... 94

6.2.2. Về tỷ số cơ cấu tài chính ... 96

6.2.3. Về tỷ số hoạt động .... 98

6.2.4. Về tỷ số doanh lợi ..... 98

Chương VII: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ

CỔ PHẦN HOÁ DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC ..... 100

7.1. ĐỐI VỚI CÔNG TY CỔ PHẦN XÁNG CÁT AN GIANG ...100

7.1.1. Hội đồng quản trị và Ban Giám đốc 101

7.1.2. Bộ phận văn phòng ..102

7.1.2.1. Bộ phận kế hoạch .....102

7.1.2.2. Bộ phận kế toán102

7.1.2.3. Bộ phận tổ chức .......102

7.1.3. Bộ phận sản xuất kinh doanh ...103

7.1.3.1. Bộ phận xáng guồng và xáng cẩu ....103

7.1.3.2. Bộ phận công trình ...103

7.1.3.3. Bộ phận cơ khí .103

7.1.3.4. Bộ phận máy bơm ....103

7.2. ĐỐI VỚI CƠ QUAN NHÀ NƯỚC .104

7.2.1. Về phương pháp định giá doanh nghiệp ..104

7.2.2. Về tư tưởng của Giám đốc doanh nghiệp nhà nước.104

PHẦN KẾT LUẬN

Chương VIII: KẾT LUẬN ......107