CHƯƠNG I: DOANH NGHIỆP

I. KHÁI NIỆM VÀ NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA DOANH NGHIỆP.

1. Khái niệm:

Doanh nghiệp là một tổ chức đựơc thành lập nhằm mục đích chủ yếu là thực hiện các hoạt động kinh doanh.

Kinh doanh là việc thực hiện mét, mét sè hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc thực hiện dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lời.

Ngày nay trong nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, các doanh nghiệp được tự do kinh doanh các mặt hàng mà mình muốn nhưng trong khuôn khổ pháp luật cho phép. Trái ngược hoàn toàn với ngày nay, tõ trước năm 1986 các doanh nghiệp hoạt động theo cơ chế tập trung quan liêu bao cấp, tức là các doanh nghiệp sản xuất hàng hoá và dịch vụ do Nhà nước giao và sau đó Nhà nước tự phân phối sản phẩm. Theo cơ chế này đã hạn chế rất nhiều năng lực tự chủ của các doanh nghiệp, không phát huy được tính sáng tạo trong mỗi con người trong doanh nghiệp. Hiện tượng ỷ lại của cán bộ và công nhân viên làm cho doanh nghiệp không phát triển được.   

2. Đặc điểm cơ bản của doanh nghiệp:

a. Tính thống nhất về sản xuất kỹ thuật:

Mỗi doanh nghiệp công nghiệp thường gồm nhiều bộ phận khác nhau nhưng lại có quan hệ mật thiết với nhau về kỹ thuật công nghiệp, tạo nên sự thống nhất hoàn chỉnh về mặt sản xuất làm cho doanh nghiệp có thể tiến hành sản xuất theo mét trình tự hợp lý có điều kiện phối hợp và phục vụ lẫn nhau, làm cơ sở cho tổ chức sản xuất và quản lý có hiệu quả.               Mçi doanh nghiÖp c«ng nghiÖp th­êng gåm nhiÒu bé phËn kh¸c nhau nh­ng l¹i cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vÒ kü thuËt c«ng nghiÖp, t¹o nªn sù thèng nhÊt hoµn chØnh vÒ mÆt s¶n xuÊt lµm cho doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh s¶n xuÊt theo mét tr×nh tù hîp lý cã ®iÒu kiÖn phèi hîp vµ phôc vô lÉn nhau, lµm c¬ së cho tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý cã hiÖu qu¶.

b. Tính thống nhất về mặt tổ chức và kinh tế:

Tính thống nhất về mặt tổ chức trong doanh nghiệp công nghiệp thể hiện ở chỗ các bộ phận sản xuất đều ngắn và có quan hệ với nhau trong mét cơ cấu tổ chức thống nhất có mét bộ máy quản lý chung đứng đầu là giám đốc doanh nghiệp.              TÝnh thèng nhÊt vÒ mÆt tæ chøc trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp thÓ hiÖn ë chç c¸c bé phËn s¶n xuÊt ®Òu ng¾n vµ cã quan hÖ víi nhau trong mét c¬ cÊu tæ chøc thèng nhÊt cã mét bé m¸y qu¶n lý chung ®øng ®Çu lµ gi¸m ®èc doanh nghiÖp.

Tính thống nhất về mặt kinh tế của doanh nghiệp được thể hiện ở chỗ doanh nghiệp là một đơn vị độc lập và hoạch toán độc lập. Khi doanh nghiệp công nghiệp sản xuất kinh doanh có hiệu quả thì phải thống nhất 3 lợi Ých: lợi Ých cá nhân người lao động, lợi Ých tập thể của doanh nghiệp và lợi Ých nhà nước.

c.  Quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa:

Quan hệ mọi thành viên trong doanh nghiệp là quan hệ hợp tác đồng chí bình đẳng tương trợ nhau trong công việc, cùng nhau thực hiện nhiệm vụ sản xuất.

Quan hệ phân phối lợi nhuận cũng phải được tiến hành công bằng xã hội, có nghĩa là phải theo đúng nguyên tắc phân phối theo lao động kết hợp với việc nâng cao phúc lợi tập thể và bảo đảm lợi Ých của Nhà nước.   

d. Quyền chủ động trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp công nghiệp: