mở đầu

1. Tính cấp thiết của đề tài

Tõ Đại hội lần thứ IV của Đảng Nhân dân cách mạng Lào (năm 1984) đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước, trong đó vấn đề rất được coi trọng là đảm bảo cơ chế mới với nguyên tắc hạch toán kinh doanh, tự chủ của các doanh nghiệp nhà nước (DNNN).

Để DNNN phát huy được tốt vai trò của mình, làm công cụ đắc lực cho Nhà nước thực hiện sự quản lý vĩ mô đối với toàn bộ nền kinh tế một cách có hiệu lực và hiệu quả, cần phải đổi mới tổ chức, quản lý, một mặt phải tiếp tục sắp xếp lại các DNNN, cơ cấu lại, phát triển thêm, mặt khác, cần đổi mới cơ chế quản lý, tạo điều kiện thuận lợi cho các DNNN được chủ động sáng tạo. Đây là vấn đề rất cần thiết đối với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam và Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào (CHDCND Lào). Vì vậy, tôi chọn đề tài " Tổ chức quản lý DNNN trong nền kinh tế thị trường ở CHDCND Lào" làm đề tài luận án tiến sĩ kinh tế nhằm góp phần đáp ứng yêu cầu bức xúc trước mắt và lâu dài.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Sù tham gia của nhà nước vào kinh doanh (hình thành nên các DNNN) đã phát triển từ lâu trong nền kinh tế các nước, kể cả các nước theo mô hình TBCN và các nước XHCN. Tuy nhiên, việc nhà nước sử dụng các DNNN tham gia vào kinh doanh đã gây nên sù tranh luận sôi nổi và chưa có kết thúc. Do vậy, từ giữa thế kỷ XX, nhiều học giả và giới hoạch định chính sách rất quan tâm về đề tài này và đã có nhiều công trình nghiên cứu về nó. Kết quả là hàng loạt các công trình được công bố, tõ sách giáo khoa, luận án, sách, báo cáo chuyên đề, các bài báo... về chủ đề này. Nhìn chung, các công trình tương đối thống nhất với nhau ở kết luận cho rằng, trong nền kinh tế hỗn hợp, cần thiết phải có DNNN tham gia vào kinh doanh với tư cách như một hình thức, một công cụ can thiệp của chính phủ (nhà nước) vào nền kinh tế thị trường. Trong điều kiện chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, cần phải đổi mới cách làm ăn (cơ chế quản lý) đối với DNNN, từ kế hoạch tập trung sang cơ chế thị trường với DNNN kinh doanh tự chủ. Về mặt tổ chức, cần có những biện pháp sắp xếp lại như tổ chức lại, cổ phần hóa, tư nhân hóa, sáp nhập, giải thể... Ngoài những điểm chung được thừa nhận về mặt khoa học, về chủ đề DNNN nói chung, về tổ chức, quản lý DNNN nói riêng, còn nhiều vấn đề gây tranh luận và ý kiến khác nhau. Đó là mức độ, phạm vi tổ chức, cơ chế quản lý, các ưu đãi cần thiết, chiến lược phát triển, các biện pháp cổ phần hóa và tư nhân hóa DNNN...

Các kết quả nghiên cứu của thế giới nói chung, trong đó có Việt Nam rất có Ých cho CHDCND Lào nhưng do đặc thù khác nhau, mục tiêu khác nhau nên sự vận dụng các kinh nghiệm và kết quả nghiên cứu này vào điều kiện cụ thể của CHDCND Lào có những hạn chế đáng kể.

Xuất phát từ các yêu cầu phát triển kinh tế, từ đặc thù DNNN của đất nước Lào, luận án tập trung đi sâu nghiên cứu vấn đề tổ chức, quản lý DNNN vì trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của nhà nước Lào, khu vực kinh tế nhà nước đã và vẫn sẽ giữ vị trí lãnh đạo, trong đó các DNNN có vai trò rất quan trọng.

3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của luận án

- Mục đích của luận án là: i) làm rõ cơ sở lý luận về tổ chức, quản lý DNNN trong điều kiện nền kinh tế thị trường; ii) phân tích tình hình tổ chức, quản lý và thực trạng phát triển của các DNNN ở Lào; iii) luận chứng những giải pháp thích hợp nhằm sắp xếp lại và đổi mới tổ chức, quản lý, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của DNNN ở CHDCND Lào.

- Nhiệm vụ của luận án: i) hệ thống hóa những vấn đề lý luận chung về DNNN và công tác tổ chức, quản lý DNNN; ii) phân tích quá