Năm 2003 đánh dấu 30 năm quan hệ ngoại giao Việt - Nhật, nhưng thực sự quan hệ này mới phát triển nở rộ trong vài năm gần đây. Hiện nay Nhật Bản là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Mặt hàng chủ yếu xuất sang Nhật Bản là: Dầu thô, hải sản, dệt may, than đá. Bốn mặt hàng này thường xuyên chiếm khoảng 70% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào Nhật Bản trong những năm gần đây.

Tuy kim ngạch xuất khẩu tăng đều qua các năm nhưng cho tới nay Việt Nam vẫn là một bạn hàng nhỏ của Nhật Bản, tỷ trọng của Việt Nam trong kim ngạch nhập khẩu của Nhật Bản năm 2001 mới khoảng 0,47% trong khi tỷ trọng của Trung Quốc là 12,4%; của Thái Lan là 2,5%; Malayxia 2,8% và Philippin cũng tới 1%. Với những thuận lợi về vị trí địa lý , về truyền thống và về tính bổ sung lẫn nhau của cơ cấu hàng hoá xuất nhập khẩu giữa hai nước thì tỷ trọng nói trên là khá nhỏ bé so với tiềm năng. Ngoài nguyên nhân là các doanh nghiệp Việt Nam rất thiếu thông tin về thị trường Nhật Bản, dẫn tới việc các doanh nghiệp Việt Nam không nắm bắt được nhu cầu hàng hoá, thói quen tiêu dùng cũng như những quy định về quản lý nhập khẩu của Nhật Bản; thì một nguyên nhân mà Khoá luận này muốn đề cập đến đó là: Mặc dù Nhật Bản đã dành cho hàng hoá của Việt Nam chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP) nhưng diện mặt hàng có lợi ích thiết thực đối với Việt Nam không nhiều. Những mặt hàng của Việt Nam (chủ yếu là nông sản, giày dép ) khi nhập khẩu vào Nhật Bản vẫn phải chịu mức thuế cao hơn mức thuế mà Nhật Bản dành cho Trung Quốc và các nước ASEAN. Việc này đã hạn chế đáng kể khả năng tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam vào Nhật Bản.

Kết cấu đề tài:

Chương I: Hệ thống ưu đãi thuế quan phổ cập của Nhật Bản

Chương II: Chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập của Nhật Bản đối với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam

Chương III: Các giải pháp nhằm khai thác có hiệu quả chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập của Nhật Bản