LỜI MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ XUẤT KHẨU VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU XUẤT KHẨU 5

1.1. Vai trò hoạt động xuất khẩu trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội theo hướng hội nhập. 5

1.1.1. Khái niệm xuất khẩu. 5

1.1.2. Vai trò của hoạt động xuất khẩu. 5

1.2. Sự cần thiết phải đổi mới cơ cấu hàng xuất khẩu trong quá trình phát triển kinh tế Việt Nam. 9

1.2.1. Khái niệm cơ cấu xuất khẩu. 9

1.2.2. Phân loại cơ cấu xuất khẩu. 10

1.2.3. Sự cần thiết phải đổi mới cơ cấu hàng xuất khẩu. 13

1.3. Những căn cứ có tính khoa học của việc xác định cơ cấu xuất khẩu 16

1.3.1. Chủ nghĩa trọng thương (Mercantisme) 16

1.3.2. Quan điểm của Adam Smith (1723 - 1790) và học thuyết lợi thế tuyệt đối (Abosolite advantage) 16

1.3.3. Mô hình David Ricardo và học thuyết lợi thế so sánh (Comperative advantage). 16

1.3.4. Mô hình ngoại thương của học thuyết Heckscher - Ohlin (H - O). 17

1.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự đổi mới cơ cấu hàng xuất khẩu ở Việt Nam. 18

1.4.1. Ảnh hưởng của tự do hoá thương mại đối với hoạt động xuất khẩu hàng hoá ở Việt Nam. 18

1.4.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến việc đổi mới cơ cấu hàng xuất khẩu. 21

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU VÀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU HÀNG XUẤT KHẨU VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN QUA 28

2.1. Tổng quan tình hình xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam trong giai đoạn 1991 - 2003. 28

2.1.1. Giai đoạn 1991 - 1995 29

2.1.2. Giai đoạn 1996 - 2000 30

2.1.3. Giai đoạn 2001 - 2003. 31

2.1.4. Đánh giá chung về hoạt động xuất khẩu của Việt Nam giai đoạn 1991- 2003. 36

2.2. Thực trạng cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam giai đoạn 1991 - 2003. 41

2.2.1. Cơ cấu hàng xuất khẩu 41

2.2.2. Cơ cấu thị trường xuất khẩu 48

2.3. Những nguyên nhân tác động tới cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam thời gian qua 52

2.3.1. Tích cực: 52

2.3.2. Tiêu cực 53

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU HÀNG XUẤT KHẨU VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI 54

3.1. Phương hướng đổi mới cơ cấu mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam giai đoạn 2001 - 2010 54

3.1.1. Mục tiêu chuyển đổi cơ cấu hàng xuất khẩu Việt Nam đến năm 2010. 54

3.1.2. Phương hướng đổi mới cơ cấu hàng hoá xuất khẩu. 57

3.2. Các giải pháp chủ yếu nhằm chuyển dịch cơ cấu hàng xuất khẩu của Việt Nam thời kì đến năm 2010 67

3.2.1. Nâng cao chất lượng hàng xuất khẩu 67

3.2.2. Đổi mới công nghệ, nâng cao trình độ kỹ thuật, tay nghề của người lao động. 69

3.2.3. Thu hút vốn đầu tư cho quá trình đổi mới cơ cấu hàng xuất khẩu. 70

3.2.4. Thúc đẩy nâng cao hàm lượng nội địa của sản phẩm. 73

3.2.5. Đẩy mạnh xúc tiến xuất khẩu. 74

KẾT LUẬN 76

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 78