Dân tộc Việt Nam đã trải qua hàng ngàn năm lịch sử dựng n¬ước và giữ nước. “Dựng nước đi đôi với giữ nước” đã trở thành quy luật sinh tồn và phát triển của dân tộc ta. Trong suốt chiều dài lịch sử hàng ngàn năm của dân tộc, nhân dân ta đã phải đ¬ương đầu với những thế lực xâm l¬ược hung hãn, có lúc phải đối đầu với những đội quân xâm l¬ược vào loại hùng mạnh nhất của thế giới khi đó. Quá trình chống kẻ thù xâm l¬ược, giữ nước và giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc ở mỗi thời đại lịch sử có khác nhau song nhân dân ta đều đánh bại kẻ thù xâm lư¬ợc, giải phóng đ¬ược dân tộc, giữ vững đư¬ợc chủ quyền.

Quá trình lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta đã dần hình thành nên một kiểu chiến tranh nhân dân Việt Nam với ph¬ương châm chiến l¬ược và t¬ư tưởng chỉ đạo “lấy nhỏ chống lớn, lấy ít đánh nhiều, lấy yếu chống mạnh”. Bằng ph¬ương châm đó dân tộc ta đã chiến thắng những kẻ thù xâm l¬ược mà ban đầu luôn có lực l¬ượng và trang bị quân sự mạnh hơn ta nhiều lần.

Trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lư¬ợc ph¬ương Bắc, các tập đoàn phong kiến xưa đã biết dựa vào sức dân, biết “lấy dân làm gốc”. Như¬ Trần Quốc Tuấn mở hội nghị Diên Hồng hỏi ý kiến các bô lão trong cả nước về việc đánh giặc, hay như¬ Nguyễn Trãi chủ tr¬ương cho giặc đầu hàng để nhân dân thoát nạn can qua... Tuỳ từng hoàn cảnh cụ thể khác nhau, các cuộc kháng chiến nhất thời có lúc thành công có lúc thất bại nhưng qua đó ngày càng hun đúc thêm ý thức đấu tranh, tinh thần yêu nước cho toàn dân tộc ta. Trong suốt quá trình lịch sử chống giặc ngoại bang xâm lược, các cuộc khởi nghĩa của nhân dân ta không ngừng nổ ra và đều có sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân. Những cuộc khởi nghĩa của nhân dân th¬ường phát triển thành các cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

Rõ ràng nghệ thuật quân sự biết dựa vào dân, lấy dân làm gốc để tiến hành thắng lợi chiến tranh nhân dân đã trở thành di sản quân sự hết sức quý báu, để dân tộc ta, nhân dân ta kế thừa, và phát triển, ứng dụng vào các cuộc đấu tranh chống Chủ nghĩa Đế quốc xâm l¬ược và bè lũ tay sai của chúng.