Nước ta đang bước vào thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Nhu cầu về sử dụng đất chuyên dùng phục vụ cho phát triển công nghiệp, dịch vụ và xây dựng đô thị đang diễn ra mạnh mẽ, cả tự phát và trong quy hoạch. Diện tích đất nông nghiệp đang có xu hướng thu hẹp để đáp ứng nhu cầu mở rộng các khu đô thị, khu công nghiệp, khu chế xuất và các công trình công cộng. Quá trình đô thị hoá đã làm thay đổi căn bản nhiều mặt đời sống xã hội, diện mạo của các huyện, thị ven đô ngày càng chuyển biến theo hướng tích cực. Tuy nhiên, tình trạng này cũng đặt ra nhiều vấn đề phải suy nghĩ, trong đó có vấn đề lao động. Thu hẹp diện tích đất canh tác, người lao động bị thiếu tư liệu sản xuất và phải thay đổi kế sinh nhai truyền thống. Tình trạng thất nghiệp và thiếu việc làm đang là vấn đề bức xúc ảnh hưởng không nhỏ tới việc cải thiện mức sống của người dân ở khu vực bị mất đất.

Trong khi đó, lực lượng lao động ở khu vực nông thôn vẫn tiếp tục tăng cao. Theo đà tăng dân số, nhu cầu đất ở tính theo đầu người ngày càng tăng, đất canh tác liên tục bị thu hẹp lại đồng thời việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp phục vụ cho quá trình đô thị hoá và phát triển các khu công nghiệp tập trung khi người lao động sống ở khu vực nông thôn bị mất đất chưa kịp đào tạo để chuyển đổi nghề và tạo việc làm khác đã gây nên sức ép rất lớn về việc làm. Thiếu việc làm và mất việc làm dẫn đến giảm thu nhập của người lao động dẫn đến tình trạng di chuyển lao động tự do từ nông thôn ra các đô thị kiếm sống không ngừng gia tăng. Điều này đã và đang gây sức ép rất lớn về các vấn đề kinh tế, xã hội, y tế cộng đồng và ô nhiễm môi trường... vốn đã quá tải ở các đô thị lớn ở Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên ở các thành phố, thị xã cũng chỉ tiếp nhận một số ít lao động có tay nghề và trình độ nghiệp vụ tương đối khá trở lên. Còn phần lớn là làm việc trong khu vực phi chính thức với các công việc và dịch vụ nặng nhọc như nhặt rác, khuân vác, bán vé số, nhặt ve chai, vận chuyển vật liệu xây dựng, làm thuê cho các hộ gia đình,… Khó khăn trong tìm việc làm và nhà ở đã gây ra rất nhiều vấn đề nhức nhối, ảnh hưởng xấu đến an sinh xã hội và sức khoẻ người lao động. Mặt khác, hàng năm, một lực lượng lao động không nhỏ từ khối hành chính sự nghiệp, doanh nghiệp và lực lượng vũ trang do giảm biên chế, phục viên, mất sức... chuyển về càng làm tăng thêm sự khủng hoảng thừa lao động ở nông thôn.

Cho đến nay, ngoài chính sách đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng theo Nghị định số 22/1998/NĐ-CP ngày 24/4/1998 của Chính phủ, chúng ta chưa có một nghiên cứu nào về đánh giá tình trạng việc làm của những người lao động thuộc các hộ trong diện đền bù này để có những điều chỉnh và hỗ trợ kịp thời.

Chính vì những lý do trên, việc nghiên cứu hiện trạng việc làm của lao động ở khu vực chuyển đổi mục đích sử dụng đất để từ đó tìm ra giải pháp giảm bớt khó khăn cho người lao động bị thu hồi đất, đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho họ là vấn đề cấp thiết hiện nay.

Kết cấu đề tài:

Chương 1: Thực trạng đất nông nghiệp bị thu hồi trong thời gian qua và dự kiến đến 2005

Chương 2: Thực trạng việc làm của lao động ở khu vực bị thu hồi đất

Chương 3: Đánh giá Tình hình giải quyết việc làm cho các hộ nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp