MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Toàn cầu hóa là xu thế tất yếu của các quốc gia trong thời đại ngày nay, quá trình toàn cầu hóa khu vực và thế giới đã dẫn đến hội nhập kinh tế trên phạm vi quốc tế. Quá trình hội nhập về kinh tế đã làm cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp xuất nhập khẩu nói riêng trở nên sôi động, đa dạng. Quá trình này đã tạo điều kiện cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận với các phương thức giao dịch mua bán trên thị trường thế giới, tiếp cận với những giao dịch đặc biệt, đó là giao dịch mua bán hàng hóa ở thị trường giá cả tương lai; mặt khác, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin đã xuất hiện loại hình thương mại điện tử bên cạnh hình thức thương mại truyền thống. Bên cạnh đó, các công cụ tài chính như Hợp đồng kỳ hạn, Hợp đồng hoán đổi, Hợp đồng quyền chọn v.v... đã bước đầu áp dụng ở Việt Nam, cho phép các doanh nghiệp áp dụng để dự phòng rủi ro hối đoái. Hệ quả của các quá trình này đã dẫn đến mét sè những vấn đề cần được thay đổi và bổsung trong kế toán các nghiệp vụ nói chung và doanh thu bán hàng nói riêng.

Quá trình hội nhập về kinh tế dẫn đến hội nhập trong lĩnh vực kế toán là một tất yếu khách quan. Quá trình này đã tạo cơ hội cho Việt Nam tiếp cận với các chuẩn mực kế toán quốc tế và các nước có nền kinh tế thị trường phát triển. Chuẩn mực kế toán " Doanh thu và thu nhập khác" của Việt Nam đã được ban hành, cùng với hệ thống chế độ kế toán doanh nghiệp không ngừng được sửa đổi, bổ sung để đáp ứng yêu cầu quản lý kinh tế. Tuy nhiên, trong sù biện chứng của quá trình hội nhập và phát triển, có nhiều vấn đề mới phức tạp nảy sinh từ thực tế hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp xuất nhập khẩu nói riêng nhưng chưa được quy định trong chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán về doanh thu bán hàng.

Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, tôi chọn đề tài "Hoàn thiện kế toán doanh thu bán hàng tại các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế" làm đề tài nghiên cứu luận án tiến sĩ của mình.

2. Mục đích nghiên cứu của đề tài

- Về lý luận:

+ Nghiên cứu, hệ thống hóa lý luận về doanh thu bán hàng và đặc điểm của nghiệp vụ bán hàng trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế.

+ Làm sáng tỏ phương pháp kế toán doanh thu bán hàng theo chuẩn mực kế toán quốc tế và xu hướng hòa hợp với chuẩn mực kế toán quốc tế của mét sè quốc gia trên thế giới để định hướng cho việc hoàn thiện kế toán doanh thu bán hàng ở Việt Nam.

- Về thực tiễn:

+ Thông qua nghiên cứu thực tế chế độ kế toán qua các thời kỳ và thực trạng về kế toán doanh thu bán hàng ở các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam nói riêng, doanh nghiệp thương mại nói chung để đánh giá được những ưu điểm và tồn tại cần hoàn thiện.

+ Tìm hiểu mô hình kế toán doanh thu bán hàng của mét sè nước trên thế giới và rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

+ Đề xuất các giải pháp hoàn thiện kế toán doanh thu bán hàng trong điều kiện hội nhập.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Luận án tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận về kế toán doanh thu bán hàng hóa của kế toán Việt Nam, kế toán quốc tế và mét sè nước điển hình trên thế giới.

- Luận án nghiên cứu thực tiễn kế toán doanh thu bán hàng ở các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam nói riêng và doanh nghiệp thương mại Việt Nam nói chung, trong đó chú trọng đến các doanh nghiệp nhà nước. Những nội dung hoàn thiện của luận án, trên góc độ kế toán tài