Trong mấy thập kỷ qua, môi trường toàn cầu có xu hướng biến đổi xấu đi. Chất lượng không khí, nguồn nước, tài nguyên, hệ sinh thái… ở nhiều nơi ở mức báo động. Ô nhiễm môi trường và áp lực với thiên nhiên đang diễn ra hàng ngày và ở khắp nơi trên nhiều quốc gia khu vực và toàn trái đất. Nguyên nhân của tình trạng này chính là sự khai thác môi trường và xả thải vào môi trường một cách tuỳ tiện, bất chấp hậu quả. Với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, áp lực về phát triển bằng mọi cách khiến vai trò của pháp luật trong lĩnh vực này càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Trong khi ý thức tự giác bảo vệ môi trường của người dân chưa cao thì các quy định về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường là hình thức có tác động lớn tới hành vi của con người.

Theo thống kê tình hình vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường dựa trên kết quả thanh tra môi trường của nước ta qua các năm như sau:

- Giai đoạn 1996 – 2000, Thanh tra Cục Môi trường và Thanh tra các Sở Khoa học, Công nghệ và Môi trường (trước đây) đã tiến hành thanh tra được 31.100 lượt cơ sở. Qua thanh tra đã phát hiện và xử lý hành chính đối với 9.387 cơ sở có hành vi vi phạm Luật Bảo vệ môi trường, trong đó phạt cảnh cáo 4.151 cơ sở, phạt tiền 5.236 cơ sở với tổng số tiền phạt thu nộp ngân sách Nhà nước là 4.579,5 triệu đồng.

- Trong tháng 8 – 2007, các tổ chức thanh tra Bộ, ngành, địa phương đã tiến hành 797 cuộc thanh tra, tập trung chủ yếu vào công tác thu chi ngân sách, tài chính doanh nghiệp, quản lý dự án và xây dựng, quản lý – sử dụng đất đai. Kết thúc 370 cuộc thanh tra đã phát hiện các sai phạm về kinh tế trị giá 63.5 tỷ đồng, 371,5 ha đất, kiến nghị thu hồi 46,6 tỷ đồng, 368ha đất…

Qua đó chúng ta thấy tình trạng vi phạm pháp luật về môi trường vẫn đang tiếp diễn hàng ngày, hàng giờ. Nó đang là mối lo ngại sâu sắc cho cộng đồng, đòi hỏi chúng ta phải tích cực bảo vệ môi trưòng hơn bao giờ hết.

Những vi phạm pháp luật về môi trường thường khó phát hiện bởi chính cơ quan chức năng. Trên thực tế vi phạm pháp luật môi trường thường được phát hiện thông qua sự khiếu nại tố cáo của người dân phải chịu hậu quả trực tiếp do hành vi gây ô nhiễm môi trường gây ra. Những trường hợp như vậy hiện nay đang diễn ra khá phổ biến. Người dân tìm đến cơ quan chức năng khiếu nại, tố cáo vi phạm pháp luật môi trường đồng thời yêu cầu bồi thường thiệt hại. Dưới đây là một ví dụ về việc giải quyết tình huống tổng hợp về xử lý vi phạm pháp luật môi trường và giải quyết tranh chấp môi trường.

Kết cấu đề tài:

I. Những vấn đề chung về giải quyết tranh chấp môi trường

II. Cơ sở pháp lý để giải quyết vụ việc

III. Quá trình giải quyết vụ việc