PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Văn hóa tộc người là một trong những tài nguyên du lịch quí giá của

quốc gia. Vùng văn hóa Tây Bắc là một trong những nơi có nhiều dân tộc

thiểu số sinh sống. Nơi đây còn lưu giữ, bảo tồn được nhiều nét văn hóa

truyền thống tộc người rất đa dạng và độc đáo, một trong những nét văn hóa

đặc sắc đó là văn hóa Chợ tình.

Hai chữ "Chợ tình" đã đi vào cách hiểu của người dưới xuôi như một

phạm trù xã hội về tình yêu, hôn nhân của nhiều dân tộc thiểu số sống ở

vùng Tây Bắc và Việt Bắc - Việt Nam. Đối với đồng bào vùng cao, chợ là

đầu mối, là điểm nút của hầu hết những sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Chính

vì vậy, đó không chỉ là nơi gặp gỡ để kinh doanh buôn bán hay trao đổi hàng

hóa thương phẩm mà còn trở thành nơi để họp mặt hò hẹn, nơi trao gửi tình

cảm của những đôi lứa yêu nhau nhưng vì một hoàn cảnh nào đó không thể

đến được với nhau, qua những buổi chợ mà trở nên người tri âm tri kỷ. Chợ

cũng là nơi để các đôi trai gái trẻ gặp nhau mà nên vợ nên chồng. Trong số

các Chợ tình vùng cao ở nước ta, Chợ tình Tây Bắc được biết đến nhiều

nhất. Có thể nói, Chợ tình Tây Bắc đã kết tinh trong đó quan niệm sống

cùng những tinh hoa văn hóa và những phong tục tập quán đặc sắc của đồng

bào thiểu số các dân tộc như Dao, Mông, Nùng . Đó là một nét văn hóa đặc

sắc của Tây Bắc cần được bảo tồn và khai thác hiệu quả trong du lịch nhằm

giới thiệu cho du khách gần xa, tránh tình trạng bị phai mờ hoặc bị biến

tướng như hiện nay.

2. Mục đích của đề tài

Mục đích đầu tiên của đề tài là đi sâu tìm hiểu nguồn gốc, lịch sử

phát triển và đặc trưng văn hóa của một số Chợ tình tiêu biểu ở Tây Bắc.

Mục đích thứ hai của đề tài là đánh giá thực trạng khai thác tài

nguyên này trong hoạt động du lịch những năm gần đây ở Tây Bắc. Trên cơ

sở đó, tiến tới đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả khai thác

Chợ tình Tây Bắc trong kinh doanh du lịch.

3. Ý nghĩa của đề tài

Trước đây, khi nói đến khu vực Tay Bắc, người ta thường chỉ biết đến

một Chợ tình, đó là Chợ tình Sa Pa thuộc tỉnh Lào Cai. Nhận thức được giá

trị của tài nguyên văn hóa này, những năm gần đây ngành du lịch Sa Pa, Lào

Cai đã tìm cách đưa Chợ tình vào khai thác trong hoạt động du lịch, nhưng

việc khai thác không hiệu quả dẫn đến du khách có một cái nhìn hoàn toàn

sai lệch về Chợ tình, gây lãng phí rất lớn về nguồn tài nguyên. Bên cạnh đó,

một số Chợ tình đặc sắc khác cũng là tài nguyên du lịch của vùng Tây Bắc

thì lại chưa được quảng bá và biết đến. Vì vậy, giới thiệu về Chợ tình Tây

Bắc trong một cái nhìn hệ thống, nêu lên được những giá trị văn hóa đặc

trưng, làm tiền đề cho việc khai thác hiệu quả trong du lịch là một trong

những việc làm cần thiết và có ý nghĩa, đóng góp vào sự phát triển của

ngành du lịch Việt Nam.

Bên cạnh đó, do được xây dựng trên cơ sở vận dụng từ lý thuyết đến

thực tế và sử dụng thực tế để kiểm chứng lý thuyết, do vậy kết quả của đề tài

có thể được ứng dụng trong công tác quản lý, là cơ sở cho việc xây dựng các

tour du lịch, là nguồn tư tiệu cho những ai có nhu cầu tìm hiểu về nét văn

hóa Chợ tình ở Tây Bắc.

4. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Đã có một số tài liệu viết và giới thiệu về Chợ tình ở Tây Bắc song

việc thống kê, hệ thống một cách đầy đủ còn rất ít. Đồng thời phần lớn

những tài liệu đó mới dừng lại ở chỗ cung cấp thông tin, ít tài liệu đề cập

đến việc định hướng khai thác nguồn tài nguyên này cho hoạt động du lịch.

Có thể kể tên một số công trình viết về Tây Bắc và văn hóa tộc người ở Tây

Bắc nói chung như:

- Văn hóa các dân tộc Tây Bắc: Thực trạng và những vấn đề đặt ra,

tác giả Trần Văn Bính, NXB Chính trị Quốc gia, 2004.

- Văn hóa bản làng truyền thống các dân tộc Thái, Mông vùng Tây

Bắc Việt Nam, tác giả Ngô Ngọc Thắng NXB Văn hóa Dân tộc, 2002.

- Các tộc người ở Tây Bắc Việt Nam, tác giả Bùi Văn Tinh, Ban dân

tộc Tây Bắc, 1975.

Trên các trang báo mạng cũng có nhiều bài viết sơ lược, giới thiệu về

Chợ tình Sa Pa hay Chợ tình Châu Mộc ở Tây Bắc như “Chợ tình ở vùng

cao: Cái tình không bán” của Đỗ Anh Tuấn, báo VietNamNet; “Chợ tình Sa

Pa” của Tuấn Anh, Vietbao; phóng sự ảnh “Chợ tình Châu Mộc” của Lê

Anh Dũng

Vì thế, với đề tài này, người thực hiện mong muốn đưa ra một cái

nhìn hệ thống về các Chợ tình có ở Tây Bắc cũng như những bất cập trong

hiện trạng khai thác hiện nay, từ đó đề xuất những định hướng cho việc khai

thác phục vụ phát triển du lịch trong thời gian tới.

5. Phương pháp nghiên cứu:

Phương pháp thu thập và xử lý tài liệu:

Là phương pháp chính được sử dụng trong đề tài. Trên cơ sở thu thập

thông tin tư liệu từ nhiều lĩnh vực, nhiều nguồn khác nhau có liên quan tới

đề tài nghiên cứu, người viết sẽ xử lý, chọn lọc để có những kết luận cần

thiết, có được tầm nhìn khái quát về vấn đề nghiên cứu.

Phương pháp thực địa:

Quá trình thực địa giúp sưu tầm thu thập tài liệu, nhằm nhận được

thông tin xác thực cần thiết để thành lập ngân hàng số liệu cho việc hoàn

thiện đề tài .

Phương pháp thống kê, phân tích, so sánh tổng hợp.

Phương pháp này giúp định hướng, thống kê, phân tích để có cách

nhìn tương quan, phát hiện ra các yếu tố và sự ảnh hưởng của yếu tố tới hoạt

động du lịch trong đề tài nghiên cứu; việc phân tích, so sánh, tổng hợp các

thông tin và số liệu mang lại cho đề tài cơ sở trong việc thực hiện các mục

tiêu dự báo, các chương trình phát triển, các định hướng, các chiến lược và

giải pháp phát triển du lịch trong phạm vi nghiên cứu của đề tài.

6. Bố cục của khóa luận:

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Phụ lục và Tài liệu tham khảo, kết cấu

của khóa luận gồm có 3 chương:

Chương 1: Khái quát chung về vùng văn hóa Tây Bắc

Chương 2: Nét văn hóa Chợ tình Tây Bắc

Chương 3: Đề xuất một số giải pháp khai thác hiệu quả Chợ tình phục

vụ phát triển du lịch Tây Bắc.