LỜI NÓI ĐẦU

Chương I . Tổng quan về nghiệp vụ môi giới của các công ty chứng khoán

I - Khái quát chung về thị trường chứng khoán 1

1. Khái quát về thị trường chứng khoán 1

1.1 Khái niệm và chức năng của thị trường chứng khoán 1

1.2 Các chủ thể tham gia hoạt động trên thị trường chứng khoán 3

2. Công ty chứng khoán 5

2.1 Khái niệm công ty chứng khoán 5

2.2 Nguyên tắc hoạt động của công ty chứng khoán 6

2.3 Các nghiệp vụ của công ty chứng khoán 7

II - Tổng quan về nghiệp vụ môi giới chứng khoán 9

1. Môi giới chứng khoán là gì ? 9

1.1 Lịch sử hình thành 9

1.2 Khái niệm môi giới chứng khoán 11

1.3 Phân loại môi giới chứng khoán 12

2. Chức năng, vai trò của nghiệp vụ môi giới chứng khoán 14

2.1 Chức năng của nghề môi giới chứng khoán 14

2.2 Vai trò của môi giới chứng khoán 16

III - Công ty chứng khoán với chức năng môi giới chứng khoán 18

1. Hoạt động của một công ty môi giới chứng khoán 18

2. Nghiệp vụ môi giới của công ty môi giới chứng khoán 20

2.1 Trình tự xử lý và thực hiện các lệnh của khách hàng 20

2.2 Những quy định cần thực hiện trong nghiệp vụ môi giới chứng khoán 22

2.3 Lựa chọn loại hình giao dịch - môi giới 23

3. Kỹ năng nghiệp vụ cơ bản của người môi giới chứng khoán 25

3.1 Kỹ năng tìm kiếm khách hàng 26

3.2 Kỹ năng truyền đạt thông tin 28

3.3 Kỹ năng khai thác thông tin 31

3.4 Kỹ năng bán hàng 31

Chương II . Thực trạng hoạt động môi giới chứng khoán của các công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam

I - Tình hình hoạt động của các công ty chứng khoán ở Việt Nam hiện nay 36

1. Sự hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam 36

2. Thực trạng các công ty chứng khoán ở Việt Nam 41

II - Thực trạng hoạt động môi giới chứng khoán của các công ty

chứng khoán Việt Nam 45

1. Cơ sở tiền đề phục vụ cho hoạt động MGCK của các CTCK Việt Nam 45

1.1 Môi trường pháp lý cho hoạt động môi giới chứng khoán 45

1.2 Đặc điểm trong tổ chức, nhân sự 48

1.2.1 Về tổ chức 48

1.2.2 Về nhân sự 49

1.3 Cơ sở vật chất, kỹ thuật 51

1.3.1 Sàn giao dịch và hệ thống mạng lưới 51

1.3.2 Hệ thống thông tin 53

2. Thực trạng hoạt động MGCK của các công ty chứng khoán Việt Nam 55

2.1 Quy trình hoạt động môi giới chứng khoán ở Việt Nam 55

2.2 Thực trạng kết quả hoạt động môi giới của các công ty chứng khoán hiện nay 58

2.2.1 Số lượng tài khoản của khách hàng 58

2.2.2 Phí môi giới chứng khoán 60

2.2.3 Doanh thu môi giới chứng khoán 63

2.3 Đánh giá hoạt động MGCK của các công ty chứng khoán 66

2.3.1 Những kết quả ban đầu đạt được 66

2.3.2 Những hạn chế và nguyên nhân 68

Chương III. Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới của các công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam

I - Tầm quan trọng của việc phát triển nghiệp vụ MGCK ở Việt Nam 72

II - Định hướng cho sự hình thành và phát triển nghiệp vụ môi giới chứng khoán ở Việt Nam 75

1. Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán giai đoạn 2002 - 2010 75

2. Định hướng phát triển nghiệp vụ MGCK của các CTCK trong thời gian tới 78

III - Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới của các công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam 81

1. Giải pháp từ phía Uỷ ban chứng khoán Nhà nước 81

1.1 Thống nhất nhận thức về vai trò của môi giới chứng khoán trong giai đoạn đầu

của thị trường chứng khoán Việt Nam 81

1.2 Hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động của các công ty chứng khoán 82

1.3 Nghiên cứu và cho phép thành lập nhiều loại công ty chứng khoán 84

1.4 Tăng năng lực về vốn cho các công ty chứng khoán 85

1.5 Hỗ trợ cấp giấy phép hoạt động cho các công ty chứng khoán và cấp giấy phép

hành nghề cho người môi giới chứng khoán 86

1.6 Đa dạng hóa các loại hình dịch vụ môi giới 89

1.7 Thành lập Hiệp hội những người môi giới chứng khoán 90

1.8 Luật hóa tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp đối với người môi giới chứng khoán 91

1.9 Tuyên truyền và đào tạo kiến thức về thị trường chứng khoán 92

2. Giải pháp từ phía các công ty chứng khoán Việt Nam 93

2.1 Mở rộng phạm vi hoạt động theo hướng chuyên môn hóa từng nghiệp vụ 93

2.2 Nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ phận phân tích thị trường để phục vụ

cho nghiệp vụ môi giới chứng khoán 93

2.3 Phát triển hình thức môi giới chứng khoán điện tử một cách hợp lý 94

2.4 Xây dựng và áp dụng quy trình nghiệp vụ môi giới CK

theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 9000 95

2.5 Tuyển chọn và đào tạo đội ngũ nhân viên MGCK của công ty chứng khoán 95

2.6 Hiện đại hóa cơ sở vật chất, phương tiện kinh doanh 96

2.7 Xây dựng chiến lược khách hàng toàn diện, hợp lý 97

2.8 Sử dụng Chinese Wall ( Bức tường hồi âm) 97

2.9 Kế hoạch hóa hoạt động Marketing 98

2.10 Lập hệ thống kiểm tra, giám sát nội bộ 98

KẾT LUẬN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

BẢNG BIỂU

  

Sơ đồ 1.1 - Cơ cấu thị trường chứng khoán 5

Sơ đồ 1.2 - Thực hiện giao dịch chứng khoán 20

Sơ đồ 1.3 - Quy trình nghiệp vụ tìm kiếm khách hàng của người MGCK 28

Sơ đồ 1.4 - Các bước đáp ứng sự quan tâm của khách hàng của người MGCK 30

Bảng 1.5 - So sánh các hình thức bán hàng tư vấn của người MGCK 32

Sơ đồ 1.6 - Quy trình bán hàng tư vấn 34

Bảng 2.1 - Quy mô của TTCK Việt Nam 40

Bảng 2.2 - So sánh quy mô của TTCK Việt Nam và TTCK Trung Quốc

trong 2 năm hoạt động đầu tiên 40

Bảng 2.3 - Vốn cho CTCK của một số đơn vị (1998 - 1999) 42

Bảng 2.4 - Các CTCK và loại hình dịch vụ (tính đến 30/ 6/ 2002) 43

Sơ đồ 2.5 - Trị giá giao dịch của các CTCK qua 2 năm giao dịch 44

Sơ đồ 2.6 - Số lượng nhân viên của các CTCK được cấp giấy phép hành nghề 50

Sơ đồ 2.7 - Mô hình hoạt động MGCK của các CTCK Việt Nam 57

Sơ đồ 2.8 - Số lượng tài khoản của các CTCK qua 2 năm hoạt động 59

Bảng 2.9 - Mức phí MGCK cố định của một số nước trên thế giới 61

Bảng 2.10 - Mức phí hoa hồng MGCK của một số CTCK ở Việt Nam 62

Bảng 2.11 - Doanh thu từ nghiệp vụ MGCK của một số CTCK 63

Sơ đồ 2.12 - Thị phần của các CTCK trên thị trường 65

BẢNG KÝ HIỆU CHỮ VIẾT TẮT

  

TTCK Thị trường chứng khoán

TTGDCK Trung tâm giao dịch chứng khoán

SGDCK Sở giao dịch chứng khoán

UBCKNN Uỷ ban chứng khoán Nhà nước

MGCK Môi giới chứng khoán

CK Chứng khoán

ARSC Công ty TNHH chứng khoán Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam ( Agriseco )

ACBS Công ty TNHH chứng khoán ACB

BVSC Công ty cổ phần chứng khoán Bảo Việt

BSC Công ty TNHH chứng khoán Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam

FSC Công ty cổ phần chứng khoán Đệ Nhất

IBS Công ty TNHH chứng khoán Ngân hàng Công thương Việt Nam

TSC Công ty TNHH chứng khoán Thăng Long

SSI Công ty cổ phần chứng khoán Sài Gòn

VCBS Công ty TNHH chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam

LỜI NÓI ĐẦU

  

Việt Nam đang trên con đường đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế. Trong nền kinh tế thị trường, nhu cầu giao dịch trao đổi, đầu tư kinh doanh của xã hội ngày càng cao. Thị trường chứng khoán (TTCK) ra đời và ngày càng phát triển, mở ra những lĩnh vực kinh doanh và cơ hội làm ăn mới, đồng thời tạo vốn cho nền kinh tế quốc dân, giúp cho các doanh nghiệp sử dụng vốn linh hoạt hơn, có hiệu quả hơn. Sau hơn 2 năm hoạt động, tuy quy mô thị trường còn nhỏ bé, vai trò tác động đến nền kinh tế chưa lớn, nhưng có thể nói đây là bước thí điểm, tập dượt ban đầu, tạo điều kiện cho công chúng làm quen với một lĩnh vực mới.

Thị trường chứng khoán có tổ chức hoạt động không phải trực tiếp do những người muốn mua hay muốn bán thực hiện, mà do những công ty chứng khoán thực hiện - đó là nguyên tắc trung gian cơ bản nhất của TTCK có tổ chức. Một trong những nghiệp vụ đặc trưng hàng đầu của các công ty chứng khoán là môi giới chứng khoán. Khác với nghề môi giới trong các lĩnh vực khác, môi giới chứng khoán là một loại hoạt động chuyên nghiệp mang tính nhà nghề, đòi hỏi một chất lượng đặc biệt về kỹ năng, nghiệp vụ và đạo đức vì nó đóng vai trò là cầu nối giữa những người mua và bán CK.

Với chủ trương của Nhà nước ta "chủ động xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán để tạo kênh huy động vốn dài hạn và trung hạn cho tăng trưởng kinh tế ", hoạt động môi giới chứng khoán cũng đã ra đời dưới dạng phôi thai và đang góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường non trẻ. Điều này có nghĩa rằng các công ty chứng khoán cần phải chú trọng đầu tư hơn nữa, không ngừng nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới chứng khoán để có thể đáp ứng được nhu cầu ngày càng đa dạng trong một TTCK hiện đại.

Do những đòi hỏi về mặt lý thuyết và thực tiễn nêu trên mà việc nghiên cứu về “Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới chứng khoán của các công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam" trở nên cấp thiết. Mục đích nghiên cứu của đề tài này là: Thông qua việc tìm hiểu hoạt động môi giới chứng khoán của các công ty chứng khoán để thấy được bản chất, vai trò của hoạt động môi giới chứng khoán; đánh giá thực trạng hoạt động môi giới chứng khoán tại Việt Nam, những khó khăn mà các công ty chứng khoán đang gặp phải ... từ đó có cơ sở để đề xuất một số giải pháp cho việc nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới CK.

Bằng việc sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác nhau như thống kê, phân tích, tổng hợp ... khóa luận mong muốn cung cấp một bức tranh khá chi tiết về hoạt động môi giới chứng khoán của các công ty chứng khoán ở Việt Nam trên khía cạnh lý thuyết cũng như thực tế, đồng thời đưa ra hệ thống các biện pháp ở tầm vĩ mô cũng như vi mô nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Các kết quả nghiên cứu được trình bày theo bố cục sau:

Chương 1: Tổng quan về hoạt động MGCK của công ty chứng khoán: Cung cấp những kiến thức cơ sở về TTCK, công ty chứng khoán; bản chất, vai trò của môi giới chứng khoán; quy trình nghiệp vụ môi giới của công ty chứng khoán và những kỹ năng cơ bản của một người làm MGCK.

Chương 2: Thực trạng hoạt động môi giới chứng khoán của các công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán chứng khoán Việt Nam: Đi sâu vào tìm hiểu về các cơ sở tiền đề phục vụ cho hoạt động môi giới, đánh giá thực trạng hoạt động môi giới chứng khoán của các công ty chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong suốt thời gian qua, từ đó nêu lên những kết quả đạt được, đồng thời chỉ ra những tồn tại, vướng mắc trong hoạt động MGCK và những nguyên nhân của nó.

Chương 3: Những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động MGCK của các công ty chứng khoán trên TTCK Việt Nam: Đưa ra một cách hệ thống các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động MGCK của các công ty chứng khoán trên TTCK Việt Nam ở tầm vi mô, đồng thời có các giải pháp từ phía UBCKNN nhằm hoàn thiện môi trường hoạt động, tạo điều kiện phát triển nghiệp vụ MGCK như một bộ phận quan trọng của chiến lược phát triển tổng thể ngành chứng khoán.