Sau khi Cách mạng Tháng 8 thành công, để đi vào xây dựng ổn định đất nước và tạo lập tiền phương vững chắn, Hồ Chủ Tịch đã nghiên cứu và bàn bạc với Đảng và nhà nước ký sắc lệnh thành lập Ngành Kế hoạch. Một ngành không thể thiếu để giúp cho các cán bộ từ Trung Ương đến địa phương hoạt động một cách có hiệu quả, có định hướng. Trải qua một thời gian dài với nhiều biến động, đến 1988, Đảng và nhà nước ta đã quyết định sửa đổi Ngành Kế hoạch thành Ủy Ban nhà nước về Hợp tác và Đầu tư. Với vị trí là cơ quan trực thuộc ngang Bộ, Ủy Ban nhà nước về Hợp tác và Đầu tư có các vụ ban đầu:

- Vụ thẩm định;

- Vụ quản lý dự án;

- Vụ Pháp luật và xúc tiến đầu tư;

- Vụ khu chế xuất;

- Văn phòng Bộ;

- Cơ quan đại diện Phía Nam;

- …

Với sự chuyển đổi này, nhà nước ta đang từng bước thực hiện cơ chế mở cửa với các nước trên thế giới và từng bước sửa đổi bổ sung Ngành Kế Hoạch cho phù hợp với tình hình mới của đất nước.

Tháng 11/1995, Ủy Ban nhà nước về Hợp tác và Đầu tư đã sát nhập với Ủy Ban Kế hoạch nhà nước thành lập Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Đây là cơ quan của Chính phủ, trong đó chức năng của Bộ là: Tham mưu tổng hợp về chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển Kinh tế – Xã hội chung của cả nước về cơ chế, chính sách quản lý kinh tế chung, và một số lĩnh vực cụ thể về đầu tư trong và ngoài nước, Khu Công Nghiệp, Khu Chế Xuất, quản lý nguồn Hỗ trợ phát triển chính thức( ODA), đấu thầu, doanh nghiệp đăng ký kinh doanh trong phạm vi cả nước, quản lý nhà nước các dịch vụ Công trong các lĩnh vực thuộc pham vi quản lý của Bộ theo quy định của Pháp luật.

Trong đó, bộ máy tổ chức giúp Bộ trưởng thực hiện chức năng quản lý nhà nước bao gồm:

1. Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân;

2. Vụ kinh tế địa phương và lãnh thổ;

3. Vụ tài chính, tiền tệ;

4. Vụ kinh tế Công nghiệp;

5. Vụ Kinh tế Nông nghiệp;

6.Vụ thương mại và dịch vụ;

7.Vụ kết cấu hạ tầng và đô thị;

8. Vụ quản lý Khu Công nghiệp và Khu Chế xuất;

9.Vụ thẩm định và giám sát đầu tư;

10.Vụ quản lý đấu thầu;

11.Vụ kinh tế đối ngoại;

12.Vụ Quốc phòng an ninh;

13. Vụ Pháp chế;

14.Vụ tổ chức cán bộ;

15. Vụ khoa học, giáo dục, tài nguyên và môi trường;

16.Vụ Lao động, văn hoá, xã hội;

17. Vụ đầu tư nước ngoài;

18. Vụ quản lý dự án;

19. Vụ pháp luật và đầu tư;

20.Cục phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ;

21. Thanh tra;

22. Văn phòng.