[FONT="][FONT="]

[FONT="]Trong bài viết này, tác giả tập trung làm rõ những đặc trưng của tính hiện đại còn lưu giữ lại trong suy tư triết học trong kỷ nguyên toàn cầu. Để [FONT="]giải quyết vấn đề[FONT="] trên, tác giả đã luận giải hai vấn đề cơ bản: 1/ Triết học [FONT="]“xuất hiện từ văn hóa” có nghĩa là gì? 2/ Những luận điểm cho vấn đề triết học xuất hiện từ văn hóa. [FONT="]

[FONT="]

[FONT="]Người ta cho rằng, các nhà tư tưởng lớn trong thời kỳ hiện đại như Descartes, Hobbes và Kant quan niệm triết học đã vượt qua những mối quan tâm mang tính đặc thù về văn hoá, hay lịch sử, hay có tính ngẫu nhiên. Nói cách khác, triết học tìm cách đưa ra những luận đề nhằm chứng minh rằng mọi sinh thể có lý tính, bất kể họ xuất thân từ nền văn hoá hay truyền thống nào, đều có khả năng nhận thức và triết học sẽ tìm ra những chân lý tất định, phổ quát và phi thời gian. Theo quan điểm “hiện đại” này, mặc dù triết học có thể khởi phát từ các nền văn hoá, nhưng nó tìm cách loại bỏ tính đặc thù văn hoá và tự trừu xuất khỏi những tính cá biệt của những nền văn hoá đó.[FONT="]

[FONT="]Quan điểm triết học này đã gặp phải thách thức, đặc biệt là vào đầu thế kỷ XIX với sự phát triển của chú giải học (thông diễn học) bị chỉ trích mạnh mẽ ở nửa cuối thế kỷ XX, trong bối cảnh một sự nhận thức toàn cầu lan rộng và sự thừa nhận tính đa dạng trong thực tiễn đạo đức và phương thức nhận thức. Những thách thức đối với tính hiện đại và cách tiếp cận “hiện đại” với triết học đem đến những điều gì? Những đặc trưng nào của tính hiện đại vẫn còn lưu lại trong triết học sau những chỉ trích hiện thời này?[FONT="]

[FONT="]Trong bài viết này, tôi muốn tập trung chủ yếu vào những vấn đề liên quan đến câu hỏi thứ hai, đó là, liệu những gì của tính hiện đại vẫn còn lưu giữ lại trong suy tư triết học trong kỷ nguyên toàn cầu? Trả lời câu hỏi này, tôi muốn bắt đầu bằng việc giải thích luận điểm triết học nảy sinh từ văn hoá có nghĩa là gì. Tiếp theo, tôi sẽ phác thảo ra những gì được coi là quan điểm đối lập với đặc trưng của tính hiện đại, giải thích tại sao mối quan hệ giữa triết học và văn hoá đã được miêu tả chỉ đơn thuần mang tính ngẫu nhiên, vô tình, và không cho chúng ta biết gì về chính triết học.(*)Tôi sẽ minh hoạ cho quan điểm này từ góc độ lý thuyết đạo đức. Sau đó, tôi sẽ trình bày sự phê phán quan điểm này và đưa ra một giải pháp khác mang tính xây dựng xuất phát từ góc độ tư duy “hậu hiện đại” nhằm làm rõ rằng, người ta có thể kết luận triết học không chỉ xuất hiện từ văn hoá, mà còn có thể không bao giờ tách khỏi văn hoá. Một lần nữa, tôi muốn minh hoạ điều này bằng một ví dụ từ lý thuyết đạo đức. Cuối cùng, tôi sẽ nêu ra một số phê phán đối với cách tiếp cận hậu hiện đại này và đề xuất một sự lựa chọn mang tính xây dựng khác đối với cả hai quan điểm hiện đại và hậu hiện đại, qua đó cho phép chúng ta khẳng định rằng, triết học xuất hiện từ văn hoá và vẫn duy trì nhiều đặc trưng của tư duy hiện đại.[FONT="]

[FONT="]1. Triết học “xuất hiện từ văn hoá” có nghĩa là gì ? [FONT="]

[FONT="]Hiện nay, luận điểm cho rằng triết học xuất hiện từ văn hoá và có thể không bao giờ tự tách khỏi văn hoá là luận điểm tuy không được chấp nhận một cách phổ quát, nhưng vẫn được nhiều người tiếp nhận. [FONT="]

[FONT="]Nhưng trước khi có thể đánh giá luận điểm này một cách toàn thể, chúng ta cần xem xét vế đầu của nó - triết học xuất phát từ văn hoá có nghĩa là gì và đâu là cơ sở để khẳng định như vậy. [FONT="]

[FONT="]Tôi nghĩ, điều này có thể được hiểu theo nhiều cách(1). [FONT="]

[FONT="]Ở mức độ trần tục nhất, người ta có thể nói rằng triết học xuất hiện từ văn hoá theo nghĩa văn hoá là một phần, hoặc ảnh hưởng đến môi trường vật chất là nơi nảy sinh ra những vấn đề triết học. Ví dụ, văn hoá tạo ra những cơ hội và đặc tính của thời gian nhàn rỗi và nói chung, nó chỉ có ở những nơi con người được giải phóng khỏi các nhu cầu thiết yếu nhằm duy trì cuộc sống, khi họ có thời gian rỗi để dành cho suy tư triết học.[FONT="]

[FONT="]Người ta có thể đi xa hơn nữa và nói rằng, văn hoá tạo ra những loại vấn đề và những nghi vấn đặc thù để nhà triết học theo đuổi. Ví dụ, trong thế kỷ XVII – XVIII ở phương Tây – nơi mà chủ nghĩa cá nhân