- Định nghĩa vật chất của V.I.Lênin

Trong tác phẩm Chủ nghĩa Duy vật và chủ nghĩa kinh nghiệm phê phán, khi chống lại quan điểm duy tâm chủ quan của chủ nghĩa Makhơ với những đại biêu khác, V.I.Lênin đã đưa ra địh nghĩa về vật chất như sau: “Vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực khách quan, được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”.

- Định nghĩa về vật chất của V.I.Lênin có những nội dung cơ bản sau:

+ Thứ nhất, trong định nghĩa này Lênin chỉ rõ “vật chất là một phạm trù triết học”.

* Với tư cách là phạm trù triết học, phạm trù vật chất có tính khái quát cao, mang tính quy định về thế giới quan và phương pháp luận, không giống với phạm trù của các ngành khoa học khác, hay trong đời sống thường ngày vẫn thường sử dụng.

* Không nên đồng nhất vật chất vớitư cách là phạm trù triết học với các dạng tồn tại cụ thể của vật chất mà các khoa học cụ thể nghiên cứu. Các dạng vật chất cụ thể có giới hạn, có “sinh” ra mà mất đi để chuyển hoá thành cái khác, còn vật chất tư cách là phạm trù triết học nói chung là vô hạn, vô tận.

+ Thứ hai, vật chất có nhiều thuộc tính, nhưng thuộc tính cơ bản nhất, quan trọng nhất là “thực tại khách quan” và “tồn tại khách quan không lệ thuộc vào cảm giác”.

* Thực tại khách quan, nghĩa là tồn tại thực sự bên ngoài ý thức con người, không phụ thuộc vào ý thức của con người.

* Thuộc tính thực tại khách quan và tồn tại không phụ thuộc vào ý thức của con người là thuộc tính cơ bản, quan trọng cần và đủ để phân biệt cái gì thuộc về vật chất, cái gì không thuộc về vật chất. Điều này nói lên rằng cái gì đó tồn tại một cách khách quan, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người thì thuộc về phạm trù vật chất.

+ Thứ ba, “… chỉ thực tại khách quan, được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”.