mở đầu

1. Tính cấp thiết của đề tài

Gần một thế kỷ, nhân dân các bộ tộc Lào đã đấu tranh kiên cường chống ách thống trị của chủ nghĩa thực dân. Phong trào đấu tranh anh dũng của nhân dân Lào đã giành được những thắng lợi to lớn chưa từng có trong lịch sử, đã xóa bỏ hoàn toàn chế độ thực dân phong kiến, xây dựng lên một chế độ mới, chế độ Cộng hòa dân chủ nhân dân (CHDCND) Lào vào ngày 2 tháng 12 năm 1975.

Nhà nước CHDCND Lào được xây dựng trên cơ sở kinh tế sản xuất nông nghiệp lạc hậu, yếu kém, tồn tại nhiều loại hình sản xuất mang tính chất tự nhiên tự cấp tù tóc. Hệ thống giao thông vận tải, thông tin liên lạc yếu kém, cơ cấu xã hội nông dân chiếm 90% dân số.

Những năm đầu của chế độ mới, Nhà nước Lào có chủ trương quốc hữu hóa trong công nghiệp, tăng cường khu vực Nhà nước trong thương nghiệp và giao thông vận tải, xúc tiến phong trào hợp tác hóa nông nghiệp. Chấp nhận hai thành phần kinh tế, thành phần kinh tế quốc doanh và thành phần kinh tế tập thể, với cơ chế quản lý tập trung quan liêu hành chính, bao cấp làm cho hiệu quả của nền kinh tế bị giảm sút.

Do sớm nhận thức được tình hình đó. Đại hội lần thứ IV của Đảng nhân dân cách mạng (NDCM) Lào năm 1986 đã nêu rõ: thời kỳ quá độ là thời kỳ còn tồn tại nhiều thành phần kinh tế chúng ta phải quyết tâm từng bước xóa bỏ cơ chế cũ thực hiện cơ chế mới bằng cách chấp nhận thực trạng sự tồn tại nhiều thành phần kinh tế gắn liền với cơ chế quản lý mới.

Lịch sử chứng tỏ rằng, kinh tế nhiều thành phần là bước phát triển tất yếu của quá trình từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn. Tuy nhiên, thời đại ngày nay kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường cũng có thể định hướng lên CNXH mà cũng có thể phát triển sang quỹ đạo của chủ nghĩa tư bản (CNTB).

Để nền kinh tế nhiều thành phần phát triển theo định hướng XHCN thì vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước cực kỳ quan trọng. Đây là vấn đề lớn, hết sức bức xúc mà công cuộc đổi mới ở đất nước Lào đang đặt ra, đề tài này muốn góp một phần nhỏ vào việc giải quyết vấn đề lớn đó.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Sù phát triển kinh tế, khoa học kỹ thuật công nghệ trên thế giới đòi hỏi các quốc gia phải điều chỉnh cơ cấu kinh tế, phát triển mạnh mẽ các ngành sản xuất, kinh doanh và dịch vụ. Do tình hình đó, nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước hết sức nặng nề, nhất là thực hiện chức năng quản lý và điều hành nền kinh tế, góp phần đưa đất nước nhanh chóng trở thành nước công nghiệp trong vài thập kỷ tới theo định hướng XHCN.

Ở Việt Nam đã có nhiều nhà khoa học nghiên cứu vai trò của Nhà nước đối với sự quản lý kinh tế trong nhiều lĩnh vực, nhiều khía cạnh khác nhau, như: Vai trò quản lý kinh tế của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường, kinh nghiệm của các nước ASEAN của PTS Nguyễn Duy Hùng, Nxb Chính trị Quốc gia, HN, 1996; Đổi mới và phát triển các thành phần kinh tế của PTS Đỗ Hoài Nam. Nxb CTQG, HN, 1993; Cơ chế thị trường và vai trò Nhà nước trong nền kinh tế Việt Nam, GS. TS Lương Xuân Quý. Nxb Thống Kê, Hà Nội 1994; Đổi mới chính sách và cơ chế quản lý kinh tế bảo đảm sự tăng trưởng kinh tế bền vững củaGS. PTS Vò Đình Bách, GS. TS Ngô Đình Giao, Nxb CTQG, Hà Nội 1996; Những vẫn đề cơ bản về kinh tế và đổi mới kinh tế ở Việt Nam của PGS. PTS Phan Thanh Phè, Nxb Giáo dục, Hà Nội 1996; Xu hướng biến động của nền kinh tế nhiều thành phần ở Việt Nam của PGS. PTS Nguyễn Tĩnh Gia, Nxb CTQG, Hà Nội 1998; v.v...

Ở Lào, hơn 20 năm qua, việc quản lý nhà nước về kinh tế đã được đề cập nhiều trong văn kiện của Đảng và Nhà nước. Đảng NDCM Lào đã đưa ra chủ trương, đường lối đổi mới toàn diện vào năm 1986. Theo phương hướng đó các Hội nghị Trung ương lần thứ V, VI, VII. . . (khóa IV) đã cụ thể hóa và phát triển những luận điểm mới nhằm biến đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng thành hiện thực. Tiếp cận với đường lối đổi mới của Đảng đã có mét sè công trình nghiên cứu dưới góc độ phương pháp luận chứng: Mét sè đặc điểm đổi mới cơ chế quản lý kinh tế ở CHCND Lào trong giai đoạn hiện nay. PTS Khăm Phắn Khun Bolin. Học viện Nguyễn Ái Quốc, Hà Nội 1991; Mét sè vấn đề cơ bản về sắp xếp lại và đổi mới quản lý doanh nghiệp Nhà nước ở CHDCND Lào. PTS Thong Xa Lít Măng No Mệc. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 1994; Phân tích