A. Đặt vấn đề

Sau Đại hội toàn quốc lần thứ IX chúng ta bước vào thời

kỳ phát triển mới thời kỳ “đầy nhanh công nghiệp hoá hiện đại

hoá đất nước ” định hướng phát triển nhằm mục tiêu “xây

dựng nước ta thành một nước có cơ sở vật chất kỹ thuật hiện

đại, cơ cấu kinh tế hợp lý quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp với

trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, đời sống vật chất và

tinh thần được nâng cao quốc phòng an ninh vững chắc, dân

giàu nước mạnh xã hội công bằng văn minh”. Không phải

ngẫu nhiên việc nghiên cứu quy luật quan hệ sản xuất phù hợp

với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất là

một trong những nội dung quan trọng của công cuộc đổi mới

chủ nghĩa xã hội mà chúng ta đang tiến hành hôm nay. Việc

thực hiện mô hình này trong thực tế không những là nội dung

của công cuộc đổi mới, mà hơn thế nữa nó là công cụ, là

phương tiện để nước ta đi tới mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã

hội. Thắng lợi của chủ nghĩa xã hội ở nước ta một phần phụ

thuộc vào việc xây dựng này tốt hay không. Một xã hội phát

triển được đánh giá từ trình độ của lực lượng sản xuất và sự kết

hợp hài hoà giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất thời

đại ngày nay trình độ khoa học kỹ thuật đã phát triển mạnh mẽ

song quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất của lực lượng sản

xuất vẫn là cơ sở chính cho sự phát triển của nó. Do vậy vấn đề

quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ

phát triển của lực lượng sản xuất vẫn là một trong những vấn

đề nan giải mà chúng ta cần phải quan tâm và giải quyết.

Chủ nghĩa duy vật lịch sử đã khẳng định rằng lực lượng

sản xuất có vai trò quyết định đối với quan hệ sản xuất và

ngược lại, có thể thúc đầy hoặc kìm hãm sự phát triển của lực

lượng sản xuất. Vấn đề này từng là bài học đắt giá trong công

cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Sự tác động trở lại

của các yếu tố của quan hệ sản xuất đối với lực lượng sản xuất

khá phong phú và phức tạp, nhất là trong những điều kiện cụ

thể ở nước ta hiện nay.

Vấn đề quan hệ sản xuất có tác động thúc đầy hay kìm

hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất đã được Đảng ta nhận

thức và vận dụng đúng đắn trong quá trình lãnh đạo đất nước

theo đường lối đổi mới. Đảng ta đã khẳng định rằng: lực lượng

sản xuất bị kìm hãm không chỉ trong trường hợp quan hệ sản

xuất lạc hậu, mà cả khi quan hệ sản xuất phát triển khong

đồng bộ, có những yếu tố đi quá xa so với trình độ phát triển

của lực lượng sản xuất “Đảng cộng sản Việt Nam. Văn kiện

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI.”. Quan hệ sở hữu được

hiểu là “hình thức chiếm hữu của cải vật chất do lịch sử quy

định, trong đó thể hiện quan hệ giữa con người với con người

trong quá trình sản xuất xã hội ”. Sở hữu tư liệu sản xuất giữ

vai trò quyết định đối với mọi hình thức khác của quan hệ sản

xuất, do vậy, khi hình thức của quan hệ sở hữu thay đổi sẽ kéo

theo sự thay đổi trong mọi hình thức khác của quan hệ sản

xuất. Về nguyên tắc, những thay đổi của quan hệ sản xuất nói

chung là nhằm thúc đầy lực lượng sản xuất phát triển, do lực

lượng sản xuất đã phát triển đòi hỏi nó phải thay đổi cho phù

hợp.

Chúng ta đã từng phạm sai lầm là xây dựng nhiều yếu tố

của quan hệ sản xuất vượt trước so với lực lượng sản xuất mà

chúng ta hiện có. Đó là việc chỉ cho phép các hình thức sở hữu

Nhà nước và sở hữu tập thể tồn tại, trong khi các hình thức sở

hữu khác đang còn có tác dụng mạnh mẽ đối với lực lượng sản

xuất thì lại bị ngăn cấm, không được phép phát triển. việc đó

đã dẫn đến tình trạng sản xuất bị đình đốn, không phát triển.

Sau khi nhận thức được sai lầm này, chúng ta đã đổi mới

đường lối chiến lược trong lĩnh vực kinh tế, đó là xác lập lại

các hình thức sở hữu, cho phép nhiều kiểu quan hệ sản xuất

cùng tồn tại để mở đường cho lực lượng sản xuất phát triển.

------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------

(Tiểu luận dài 32 trang